Vikan - 28.10.1943, Blaðsíða 3

VIKAN, nr. 43, 1943
3
Efri röð frá vinstri: 1) Tvær af borholunum og eísti hluti
leiðslanna. — 2) Unnið við einangrun aðfærsluæðanna. —
3) Hluti af aðfærsluæðinni fullgerðri. — 4) Vinna við að-
inni sést þenslustykki. — 2)—3) Hitaveiturenna í Hverfisgötu. Búið að steypa lok á hana. Eftir að moka ofan á
hana. — 4) Verið að moka upp úr hitaveiturennu i Hverfisgötu. — Rennurnar voru fylltar vegna þeirrar stöðvun-
ar sem varð á verkinu af völdum ófriðarins.
Hitaveítan Framh. al íorsíði!.
Þetta skeður, í sem styztu máli, á eftir-
farandi hátt:
Á! hitasvæðinu hefir verið borað eftir
heitu vatni. Holurnar eru 32. Þær eru
dreifðar á all-stóru svæði og frá þeim er
vatninu veitt í stálpípum niður í þró, sem
er neðan við hitasvæðið. Hjá þró þessari
er dælustöð og frá henni er vatninu dælt
gegnum tvær 14 þumlunga víðar stálpípur
í vatnsgeymana á öskjuhlíð í Reykjavík.
Þaðan heldur vatnið áfram, að mestu
sjálfkrafa, í allar götur borgarinnar og
inn í hvert hús — um 3 þús. að tölu! Og
í þetta mikla leiðslukerfi hefir verið keypt
um 170 km. af pípum.
En hvernig er farið að því að haida
vatninu heitu alla þessa leið, í hvaða. tíð
sem er ?
Þess er fyrst að geta, að allar pípurnar,
nema æðarnar í húsin, eru Iagðar í steypu-
rennur, en innan í rennunum eru pípurnar
vandlega einangraðar. Til einangrunar
á aðfærsluæðunum, sem að mestu eru
ofanjarðar, er notaður tvöfaldur reiðing-
ur, alls 10 cm. þykkur, og pípurnar látnar
vera á huldu, svo að óvelkomið vatn kom-
ist eftir botni rennanna og út um tæm-
ingsop á þeim. Einangrunin á bæjarkerf-
inu og við flestar safnæðamar, en hvort-
tveggja er í jörð, er létt hraungjall. Heim-
æðarnar í húsin eru einangraðar með gler-
ullarhólkum. Glerullin er vafin tjöru-
pappa, en utanum hann er
all-þykk bikplata, sem
brædd er saman og er bik-
inu ætlað hið sama . hlut-
verk og rennunum, að
verja einangrunina fyrir
vatni utan fra.
Venjulegur einangrun-
arflóki er notaður innan-
húss. Geymamir eru ein-
angraðir að innan með
vikurplötum og asfaltlagi,
en til hlífðar því er járn-
bent steypuhúð.
Með þessum einangran-
um á vatnið ekki að kólna,
þegar kaldast er, nema um
svo sem 5 stig frá upp-
sprettunum og inn í húsin,
sem f jarst eru þeim. Vatnið
á að verða um eða yfir 80
stiga heitt komið í hús.
Margt er enn merkilegt,
sem hér er ekki hægt að
geta, við leiðslurnar, en þó
verður að segja eitthvað
frá þenslustykkjunum. —
Flestir hlutir þenjast út við
hita, stál um Viooo part af
lengd sinni við 100 stiga
hitamismun og dregst sam-
an um sömu lengd við kóln-
un, og þarf því að gera sér-
stakar ráðstafanir vegna
hreyfinga, sem verða á píp-
unum. Þar koma þenslu-
stykkin til skjalanna. Á að-
færsluæðunum eru það píp-
ur, sem ganga hver inn í aðra, líkt og
útdreginn sjónauki; annars staðar eins-
konar bylgjupípur. Dragast þær sundur og
saman, líkt og harmonikubelgur. Sums
staðar eru notaðar gormslöngur úr eir-
blöndu, gerðar til að þola hreyfingu til
hliðar.
Þetta verður að nægja um hina verk-
fræðilegu hlið hitaveitunnar, en þá er eftir
FTamhald á bls. 7.
Reiðingnum fest utan um aðfærsluæðamar með virneti.
Danaka verkfræðifélagið Höjgaard & Schultz var stofnsett árið 1918.
Það hefir tekið að sér f jöida mörg verkfræðistörf víðsvegar um Evrópu,
t. d. byggingu hafna i Danmörku, Portúgal, Madeira, Riga, Memel,
Jugoslavíu og Gdynia; járnbrautarlagningar í Eistlandi og Lithauen;
séð um byggingu orkuvera í Póllandi, Portúgal og á Islandi, og smiði
brúa í mörgum löndum; það hefir og byggt marga vatns-, olíu- og
ölgeyma. — Auk hitaveitumiar sér félagið hér um Skeiðsfossvirkj-
unina fyrir Siglufjarðarkaupstað, en hefir áður haft með höndum
Ljósafossvirkjunina 1935—37 fyrir Reykjavíkurbæ og Laxárvirkj-
unina 1938—39 fyrir Akureyrarbæ. Kortið hér að ofan sýnir lönd
þau (dökku reitimir), þar sem Höjgaard & Schultz hafa haft verk-
fræðistörf með hönduni.