Vikan - 18.04.1946, Page 4

4
VIKAN, nr. 16, 1946
KÖIGURIOII
Smásaga eftir Frederick Skerry.
VO og hálfan,“ sagði Berrodin.
„Hvað segið þér?“ stamaði mað-
urinn, hinum megin við stálnetið. „Ég
greiddi fimmtíu dollara fyrir þennan
hring!“
„Það er mjög sennilegt,“ sagði Berrodin
og yppti öxlum.
„Og svo viljið þér aðeins lána mér tvo
og hálfan dollara út á hann! Heyrið þér
mig! Ég hefi miklar mætur á þessum hring
oghefi í hyggju að leysa hann út eins fljótt
og mér verður unt. En mér bráðliggur á
tíu dollurum núna,“
Berrodin gamli hristi höfuðið. Þetta
sögðu þau öll. Veðin átti svo sem að leysa
út!
„Mér þykir það leitt, en ég get ekki látið
yður fá meir en tvo og hálfan dollara."
Maðurinn hló háan kuldahlátur.
„Allirveðlánssalar eru ræningjar,“sagði
hann með fyrirlitningu.
Síðan hvarf hann út um dyrnar og
skellti hurðinni harkalega á eftir sér.
Berrodin stóð kyrr á bak við grindurn-
ar og starði hugsandi á dyrnar. Fólk var
svo skilningslaust. Hlutir, sem það ætlaði
að veðsetja, voru að vísu of dýrir í upp-
hafi, en það gleymdi — eða vildi ekki muna
— að þeir voru notaðir og að vextirnir,
sem voru oft ekki greiddir,urðuaðleggjast
við lánsupphæðina. Og ef viðskiptavinur-
inn kom ekki aftur, átti lánsupphæðin að
greiðast aftur með sölunni, en mörg ár
gátu liðið áður en hægt var að losna við
veðhlutinn.
Berrodin var truflaður í hugsunum sín-
lun við að ung stúlka nálgaðist dyrnar á E
verzluninni — en hún sá sig um hönd og i
fór aftur burt — hún minnti á flugu, sem I
sveimar í kringum köngulóarvef.
Það væri eðlilegt að líkja Berrodin |
gamla við könguló, sem biði eftir bráð j
sinni. Köngulóin og Berrodin áttu sam- |
merkt í því, að bæði urðu að sitja í vef sín-
um og bíða viðskiptanna. Verzlunin var
eins og spunavefur, sem fólk flæktist í
sökum fátæktar og eymdar. Berrodin
gamli sá í gegnum möskvana í stálnetinu
sínu sorglegu og döpru hlið lífsins.
Eins og hann varði augu sín með reyk-
lituðu gleri, varð hann að verja hjarta sitt
bak við harða grímu, til að örvæntingin,
sem skein út úr augum viðskiptavinanna,
og vonleysisblærinn í röddinni truflaði
ekki dómgreind hans.
Berrodin sá, að unga konan með barn-
ið í faðminum var komin aftur; þrisvar |
hafði hún nálgast dyrnar, en hörfað alltaf I
aftur.
Berrodin þekkti hana — hann hafði séð f
hana þarna i götusundunum frá því hún
var lítil telpa. Hún var nú naumast komin
af barnsaldri, og þama stóð hún fyrir utan
dyr hans með lítið afkvæmi sitt — dregin
á tálar og einmana. Hann þekkti sögu
hennar — einn af götuslánunum var faðir
barnsins.
Berrodin stóð kyrr bak við stálnetið
og beið eftir því, að stúlkan kæmi í verzl-
unina. Hún nálgaðist Berrodin, hræðsluleg
á svipinn. Hún hafði engan böggul með sér
— aðeins barnið, sem hún hélt á.
Gamli maðurinn leit brosandi á hana
yfir gleraugun.
„Góðan daginn," sagði hann vingjarn-
lega.
Unga stúlkan kinkaði kolli, utan við sig.
Síðan færði hún barnið yfir á vinstra hand-
legg sér og dró hring af einum fingrinum.
Hún bar einnig annan hring — ómerkileg-
an einbaug, sem hafði litað fingur hennar
grænan.
„Hún hefir sennilega keypt hann sjálf
fyrir tíu sent,“ hugsaði hann.
Hann tók hringinn, sem hún hafði lagt
frá sér á borðið. Hann setti ekki stækkun-
arglerið fyrir augað — hann hafði einkar
gott vit á gimsteinum.
„Er þetta trúlofunarhringur yðar?“
spurði hann stuttlega.
Unga stúlkan kinkaði kolli.
rf,»iiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiMiiiiMMMiiiiMMMiMiiiMM!iii«niiimiiiiniiiiiiiiii«iiir
i 1
I VEIZTU— ?
1. Eru allar „mosquito“-flugxir skaðleg- =
ar ?
2. Hvað eru hálsliðimir í maruúnum |
margir ?
3. Hvað er Eiffeltuminn hár?
4. Hver mælti þetta: „Nauðugur gekk ég i
til þessa leiks, en nú skal ég viljugur |
útganga?“
5. Hvað þýðir „prima facie ?“
6. Hvað er Rosetta-steinninn ?
7. Eftir hvern er kvæðið „Björt mey og 1
hrein?"
8. Hver var Aspasia?
s
9. Hvemig voru þeir Bjami Pálsson og |
Bjarni Thorarensen skyldir?
10. Hvaða kröfur báru Islendingar fram á í
þjóðfundinum 1851 og hvenær var þeim E
f ullnægt ?
Sjá svör á bls. 14.
nf
Berrodin lagði hringinn varlega frá sér.
„Hvað hafið þér hugsað yður háa upp-
hæð?“ spurði hann vingjamlega. „Þér vit-
ið sennilega, að við látum ekki mikið út á
svona hluti.“
„Ég — ég hefi ekkert vit á því,“ stamaði
hún rugluð. „Þetta er 1 fyrsta sinn —.“
„Já, ég skil yður vel, barnið gott,“ sagði
Berrodin vingjarnlega. „En til hvers ætlið
þér að nota peningana?“
„Barnið þarfnast svo margs, og — og
fjölskylda mín getur ekkert hjálpað.“--
Hún steinþagnaði, feimin og rjóð út undir
eyru.
„Já, það er dýrt að eiga börn.“ Berrodin
kinkaði hægt kolli. „En eins og ég sagði
áðan, þá lánum við ekki mikið út á svona
hluti. Segið mér — hvað þurfið þér mik-
ið?“
„Ég — ég hefi ekki talið það saman."
Hún hrukkaði áhyggjufull ennið.
„Tuttugu dollara?“ stakk Berrodin upp
á. „Tuttugu og fimm?“
Unga stúlkan glennti upp augun af undr-
un, við hugsunina um slík auðæfi.
„Getið þér í raun og veru látið mig hafa
svo mikið?“ spurði hún áköf. „Þegar ég
fæ atvinnu get ég strax farið að greiða
yður þetta aftur.“
„Sjáið þér nú til,“ sagði Berrodin bros-
andi. „Þér vitið, að það á að greiða rentur
af lánum, og það myndi ef til vill verða erf-
itt fyrir yður, ef þér fenguð enga atvinnu.
Eg vil því stinga upp á því, að þér selduð
mér hringinn — þá yrðu engir lánsmiðar
og engir vextir til að greiða. Þetta yrði að-
eins samkomulág á milli mín og yðar.“
Hann neri hendurnar brosandi. Unga
stúlkan hugsaði sig um — hún horfði
rannsakandi á Berrodin.
„Og til þess að þér týnið ekki pening-
unum og enginn fái þá lánaða hjá yður, þá
skal ég greiða yður fimm dollara á viku, '
þar til upphæðin er að fullu greidd. Fyrir
fimm dollara er hægt að fá margt á lítið
barn.“
Unga stúlkan leit á hringinn, sem lá á
litla borðinu á bak við stálmöskvana.
Berrodin fylgdi augnaráði hennar. „Ves-
lings stúlkan var næstum því eins óreynd
og fáfróð og barnið, sem hún hafði á hand-
leggnum.
„Hvað verður það há upphæð?“
„Þrjátíu og fimm dollarar,“ svaraði
hann. „Þér megið trúa því, að það er mikið
fyrir þennan hring.“
Hún horfði á hann um stund, undan
löngum augnhárunum, síðan stakk hún
hendinni undir netið og hrifsaði hringinn
til sín.
„Nú, þér haldið að ég sé svo heimsk, að
þér getið grætt peninga á mér. Ef þér viljið
greiða þrjátíu og fimm dollara fyrir þenn-
an hring þá hlýtur hann að vera mikils
virði! En þér megið eigá dollarana yðar
sjálfur!“
Þegar hurðin skall í lás á eftir henni,
andvarpaði Berrodin.
„Hvað var hægt að gera við þetta fólk ?
Framhald á bls. 11,.
iiniiiiHtiin