Vikan - 25.06.1992, Qupperneq 22

Á Eitt-
hvert
kvöldiö
slæddist
ég inn á
Cafe
Jensen. Að
vanda,
þegar ég
hef fengið
mér í glas
og sé
píanó, fór
ég að
fikta ...
Siðan hef
ég spilað
þar um
helgar.
PÍANÓMENNING
Á LÁGU STIGI
láta kennarann spila fyrir mig
lagið þannig að ég gæti heyrt
hvernig það skyldi spilað. Eftir
það var leikurinn auðveldur
fyrir mig. Með þessu tókst mér
að komast hjá því að læra nót-
urnar. Ég gerði allt til aö koma
í veg fyrir að ég lærði á píanó,
fannst ég hafa nóg annað að
gera. Þetta er líka hlutur sem
ég sé eftir núna. Að hafa
grundvallarþekkingu á píanó-
leik hjálpar mikið því þá er
maður með öðruvísi tengsl við
hljóðfærið. Nám í píanóleik er
þó ekki nauðsynlegt og eins
og áður segir kann ég ekki að
lesa nótur en hef samt eins og
er meira að gera við að spila á
píanó en að stilla.
BARA ÍSLENDINGUR
Þjóðverjar eru flestir mjög góð-
ir inn við beinið. Það er bara
misjafnlega langt þangað.
Norður-Þjóðverjar eru til að
byrja með einhvern veginn
meira fráhrindandi en svo þeg-
ar maður fer aö kynnast þeim
eru engir betri vinir í raun.
Það gerðist ýmíslegt þarna
úti. Til að mynda fórum við allt-
af á þriðjudögum á ákveðna
krá. Þegar við vorum komnir
aðeins í glas fórum við yfirleitt
að gera einhverja vitleysu. Þar
sem þetta var píanóbar var
yfirleitt byrjað á því að spila á
píanóið eða eitthvað slíkt.
Eitt kvöldið var veðjað um
það hvort ég gæti drukkið
fimm lítra af bjór á tuttugu
mínútum. Það tókst á nítján og
hálfri. Svo bar einn vinnufélag-
inn mig heim. Hann tók mig á
öxlina eins og kartöflusekk. Af
því að ég var með þetta síða
Ijósa hár og það hékk laust
niður vakti þetta athygli lög-
regluþjóns sem þarna var.
Spurði hann félaga minn hvort
það væri nokkuð kvenmaður
sem hann væri meö þarna á
öxlinni. Félagi minn reif upp
höfuðið á mér, sýndi lögregl-
Unni andlitið og sagði: „Þetta
er bara Islendingur sem þolir
ekki þýskan bjór.“ Lögreglan
kinkaði kolli, lét þaö gott heita
og labbaði í burtu.
Það er ekkert öðruvísi að stilla
píanó hér á Islandi en annars
staðar. Píanómenning á ís-
landi er aftur á móti á ofsalega
lágu stigi. Fólk hringir kannski
á tveggja ára fresti til að láta
stilla píanóið. Ég hef líka lent í
píanói sem hefur ekki verið
stillt í þrettán ár. Þá þarf að
stilla píanóið tvisvar til þrisvar
og koma svo aftur eftir smá-
tíma til að fínstilla. Píanó ætti í
raun að stilla um það bil einu
sinni á ári. Það er ekki nóg að
stilla bara heldur þarf líka að
líta á spilverkið. Eftir ákveðinn
tíma byrjar að koma slit á spil-
verkið en ef maður stillir spil-
verkið reglulega er hægt að
koma í veg fyrir þetta slit. Það
er líka allt annað fyrir puttana.
Ef þarf að slá hratt á nótu er
ekki hægt að slá hratt og oft á
sömu nótu ef spilverkið er ekki
stillt. Það kemur loft inn í nót-
urnar, svona smávegis spil-
rúm.
Þetta er hlutur sem fólk
venst. Til dæmis lenti ég í því
úti að fara til viðskiptavinar og
stilla spilverkið. Þegar ég kom
til baka í verksmiðjuna hafði
verið hringt og kvartaö yfir því
sem ég hefði verið að gera.
Því var sendur meistari til að
líta á spilverkið. Spilverkið var
í lagi en af því að það var al-
veg eins og nýtt var það öðru-
vísi en venjulega og viðkom-
andi fannst áslátturinn ekki
réttur.
Það eru vissir hlutir varðandi
píanó sem eru aldrei of oft
brýndir fyrir fólki, til dæmis að
setja aldrei píanó við útvegg
vegna þess að útveggurinn er
svo kaldur. Píanó endast alla
ævi en eru samt mjög við-
kvæm. Það er til að mynda
mjög vont fyrir píanó að lenda
í miklum hita- og rakasveiflum.
Það fer mjög illa með viðinn og
getur leitt til þess að hljóm-
botninn rifni.
Vegna þess hve veggur
gleypir í sig mikinn hljóm ættu
píanó að vera svona tuttugu
sentímetra frá vegg. Það er að
vísu fræðilegur útreikningur
og ekki endilega algildur en
gott er að setja það ekki alveg
upp við vegg. Annað sem mér
þykir hvimleitt eru píanó sem
standa alltaf opin þannig að
þegar þau upplitast þá upplit-
ast lokið og það sem á bak við
það er ekki eins. Það er hægt
að geyma píanóið í myrkvuðu
herbergi og þá upplitast það
ekki en ekki er ég viss um að
margir vilji það.
CLAYDERMAN OG
UDO JURGENS
Við erum í það minnsta sex
eða sjö hér á landi sem sjáum
um að stilla píanó, jafnvel
fleiri. Það ætti að vera markað-
ur fyrir alla þessa menn ef fólk
hugsaði um að láta stilla pían-
óið sitt. Það er hins vegar varla
markaður fyrir flygil-, píanó-
eða sembalsmíðina. Vinnan við
hönnun, teikningar, strengja-
útreikning og slíkt er það mikil
að verðið yrði of hátt. Ef ein-
hver vill get ég samt sérsmíð-
að píanó eða flygil.
Hljómurinn í hverju píanói
fer mikið eftir efninu í því og
sérstaklega viðnum í hljóm-
botninum. Við smíðuðum með-
al annars flygil fyrir Richard
Clayderman, þar sem um-
gjörðin var úr gegnsæju plexi-
gleri. Fleiri frægir píanóleikar-
ar nota Schimmel, eins og
Konstantin Wecker og Udo
Jurgens, einn frægasti dægur-
lagasöngvari Þjóðverja en
hann spilar einnig á flygil úr
plexigleri. í sjónvarpsþáttum
eru mikið notaðir Schimmel
plexiglerflyglar. Það eru meira
að segja til Schimmel flyglar
með innbyggðum synthesiser.
Plexiglerflyglarnir gefa kannski
aðeins annan hljóm en það
munar ekki svo miklu. Plexi-
glerflyglarnir eru mikið notaðir
á opinberum hátíðum og tón-
leikum þar sem allt fer í gegn-
um hljóðkerfi, þannig að hljóm-
munurinn skiptir ekki svo miklu
máli.
Tæknifræðingur hjá Schim-
mel hefur einnig hannað kerfi
þar sem segulsþólur eru not-
aðar til að nema titringinn frá
hijómbotninum og færa inn á
geisladisk. Það þýðir að einnig
er hægt að fara hina leiðina, til
dæmis að hlusta á píanókons-
ert spilaðan í gegnum kons-
ertflygil. Það er alveg ótrúlegt.
Með þessari tækni er hægt að
hafa Ashkenazy í stofunni í
gegnum geislaspilarann og
hljómbotninn á flygli eða pían-
ói. Náttúrulegir hljómar koma
best út í gegnum píanóið. Að
hlusta á fiðlukonsert I gegnum
flygil er algjör geggjun. Hljóm-
inum úr þessu er varla hægt
að lýsa. Þessi tækni er mjög
hentug fyrir miðlungsspilara.
Hægt er að setja geisladiskinn
á, setjast við píanóið og þykj-
ast spila Rapsody in Blue eða
eitthvað.
Svona tækni getur nýst
mjög vel í tónlistarskólum.
Kennarinn getur spilað það
sem hann vill inn á geisladisk,
nemandinn farið með hann
heim, hlustað og sþilað við -
allt í gegnum píanóið. Að
22 VIKAN 13. TBL.1992