Vikan - 25.06.1992, Blaðsíða 52

ni
Ný hugmynd í myndavélarhönnun. Fer vel í
hendi og er málamiölun á milli smámyndavél-
ar og spegilmyndavélar.
aö viðfangsefniö verður oft
ansi smátt á myndinni nema
fjarlægöin á milli þess og
Ijósmyndarans sé þeim mun
styttri.
Þá eru til vélar meö tveimur
linsum, sem hægt er aö smella
á milli meö einu handtaki.
Annars vegar er áöurnefnd
gleiöhornslinsa en hins vegar
er linsa hentug fyrir andlits-
myndir og aörar nærmyndir,
oftast 50 mm eöa 80 mm.
Þriöji möguleikinn eru mynda-
vélar með svokölluöum zoom-
linsum sem hafa breytilega vítt
sjónarhorn, 35-70 mm er
mjög algengt en sumar dýrari
vélanna hafa aödrátt jafnvel
upp í 105 mm og macro-still-
ingu fyrir súper nærmyndir.
Síöastnefndu vélarnar hafa
verið í örri þróun undanfarið
og eru mjög skemmtiiegar og
þægilegar. Þó aö ekki fari al-
veg eins lítiö fyrir þeim og vél-
um meö einni eöa tveimur
föstum linsum sameinar
zoom-linsan allt aö fjórar linsur
og þaö er drjúgur farangur ef
maöur er meö vél meö skipt-
anlegum linsum.
Annar grundvallarmunur á
smámyndavélum og mynda-
vélum meö skiptanlegum lins-
um er aö á þeim síðarnefndu
sér Ijósmyndarinn myndina
sem hann ætlar aö taka ná-
kvæmlega í gegnum linsuna
og Ijósmælingin fer einnig
fram í gegnum hana. Ef vélin
er hins vegar meö fastri linsu
er sérstakur gluggi eöa mynd-
leitari sem miöar út hvernig
myndin fellur á filmuna. Sé
fjarlægðin á milli myndavélar-
innar og viðfangsefnisins mjög
lítil getur myndast ákveöin
skekkja þannig að ekki verður
fullkomin samsvörun á milli
þess sem sást í myndleitaran-
um og þess sem endar á film-
unni. Þetta er svokölluð sýnd-
arhliörun en einfalt dæmi um
hana er ef maður horfir á á-
kveðinn hlut með ööru auganu
og skiptir svo yfir á hitt augað.
Þá er eins og hluturinn færist.
Þetta er sérstaklega áberandi
eftir því sem aðdráttur linsunn-
ar er meiri. Kosturinn við að
hafa sérstakan myndleitara er
sá aö vélin er hljóðlátari þegar
smellt er af og minni líkur á aö
myndin verði hreyfð. Ástæöan
er sú aö myndavélar meö
skiptanlegum linsum eru meö
spegli sem smellur upp um
leið og lokarinn opnast en lok-
arinn er í linsunni i smá-
myndavélunum.
Ódýrustu smámyndavélarn-
ar eru yfirleitt alsjálfvirkar en
eftir því sem þær eru dýrari
bjóða þær upp á fleiri handstill-
ingar. Þessu er akkúrat öfugt
fariö meö myndavélar með
skiptanlegum linsum. Einungis
þær dýrari hafa möguleika á
sjálfvirkum fókus og sjálfvirkri
Ijósmælingu. Hin fullkomna
spegilmyndavél - aö mínu
mati - gefur Ijósmyndaranum
kost á vali á mismunandi
möguleikum á sjálfvirkni og aö
geta hliðrað þeim til að vild
meö handvirkni. Þaö er eins
meö myndavélar og annan
neysluvarning aö þeim mun
dýrari sem þær eru þeim mun
vandaöri eru þær og gefa fleiri
möguleika. Verðið er einfald-
asti mælikvarðinn fyrir gæöin
og stærri framleiðendur eru
yfirleitt með framleiöslu sem
hægt er aö treysta. Þau atriði
sem ég mundi fyrst og fremst
hugsa um viö kaup á nýrri
smámyndavél meö fastri linsu
eru eins og áður sagði; pers-
ónulegar þarfir, verð, brenni-
vídd linsu, ásamt eftirtöldum
eiginleikum:
1. Hvert er stærsta mögulega
Ijósop linsunnar? Þeim mun
stærra sem Ijósopið er þeim
mun meiri breidd er í notkun-
armöguleikum á filmum og
birtuskilyröum.
2. Flassmöguleikar. Er hægt
að slökkva og kveikja á flass-
inu aö vild? Er hægt aö nota
flassið sem stuöningsljós-
gjafa? Er möguleiki á forflassi
áður en lokarinn opnast til að
koma í veg fyrir rauö augu?
3. Er hægt aö hliðra til sjálf-
virkri Ijósmælingu meö hand-
stillingu, það er undir- og yfir-
lýsa? Er hægt aö handstilla
Ijósnæmisstillingu, ISO?
4. Hverjir eru möguleikarnir á
lokarahröðum og er um still-
ingu á þeim aö ræöa?
5. Hvaða möguleikar eru á
sjálfmyndatökum. Sumar vélar
hafa fjarstýringu eöa geta tek-
ið myndir með ákveðnu milli-
bili?
Þaö er um miklu fleiri atriði
að ræöa þegar valiö stendur
um vél með skiptanlegum lins-
um en við verðum að láta okk-
ur nægja aö nefna einungis
þau helstu hér.
1. Fyrst skal huga aö hvaöa
fylgihlutir eru í boði. Er hægt
aö nota bæöi linsur meö sjálf-
virkri og ósjálfvirkri fókusstill-
ingu?
, 2. Úr hvernig efni er vélin, þolir
hún hnjask?
3. Hverjir eru möguleikarnir á
sjálfvirkni? Er alsjálfvirk Ijós-
mæling (Program), sjálfvirk
hraðastilling, sjálfvirk Ijósops-
stilling?
4. Er filmuhleðsla og færsla
sjálfvirk? Hvaö er hægt að
taka margar myndir á sek-
úndu?
5. Er fókusinn sjálfvirkur og
hvers konar sjálfvirkni er þá
um að ræöa?
6. Hvaöa hraöastillingar eru á
lokaranum? Á dýrari vélum er
jafnvel hægt aö taka myndir á
hraöanum 1/8000 úr sekúndu
og þá er spurningin hvort það
sé peninganna virði. Er kostur
á vélrænni hraðastillingu sem
er ekki háð rafmagni? Hvaða
flasshraöar eru mögulegir?
7. Hvernig Ijósmælir er í vél-
inni? Er boðiö upp á punkta-
mælingu eða svokallaða matr-
ix-mælingu sem er Ijósmæl-
ingarkerfi sem er uppbyggt á
mati á hundruðum þúsunda
mynda? Hvernig mælir mynda-
vélin flasslýsingu og er önnur
tenging fyrir flassiö en raufin
ofan á vélinni?
8. Er hægt aö skoöa fókus-
dýpt?
9. Er hægt aö festa upp speg-
ilinn til að koma í veg fyrir
hreyfingu?
10. Er möguleiki á aö stilla
glerið í myndleitaranum eftir
sjón Ijósmyndarans?
Svona mætti lengi halda á-
fram og gleyma því aö aðalatr-
iöiö er aö vera meö vakandi
auga og góö myndavél þýöir
ekki endilega góöar myndir.
Þaö er sorglega mikið af fólki
sem fær sér vélar sem eru
langt fyrir utan þekkingarsviö
þess og þaö nýtir engan veg-
inn möguleika þeirra. Lokaniö-
urstaðan í myndavélarvalinu
hlýtur því aö vera sú aö betra
sé aö vera meö vél meö fáum
möguleikum sem maður þekk-
ir en hafa kannski flóknari vél
sem maður kann ekki að nota.
Oft er leitað langt yfir skammt
og mestur lærdómur getur ver-
ið í að vinna meö einfalda
myndavél sem býður ekki upp
á sjálfvirkni. Eitt af því skemmti-
legasta viö Ijósmyndun er að
maöur lærir ekki síður á því aö
taka misheppaöar sem vel
heppnaðar myndir og mis-
heppnuðu myndirnar geta ver-
iö þær best heppnuðu þegar
upp er staðiö.
52 VIKAN 13. TBL. 1992