Bjarmi - 01.05.1919, Side 14

78
BJARMI
skulu háð sömu lögum og reglugjörðum,
sem annar fjelagsskapur eða samtök, og
skulu ekki njóta styrks eða forrjettinda,
hvorki frá rikinu nje undirstjórnum þess.
11. Engri kirkju, nje trúarfjelagi, skal
leyft að leggja skyldukvaðir á meðlimi
sína, hvorki til að aga þá, eða til auðs
fyrir fjelagsheildina.
12. Engin kirkja, nje trúarfjelag, má
eiga nokkra eign. Slík fjelög hafa engin
lagarjettindi fullveðja manna.
13. Allar eignir, sem kirkjan, eða önnur
trúarfjelög hafa hingað til átt á Rússlandi,
skulu falla undir ríkið. Hús og áhöld,
sem ætluð eru guðsþjónustum, fær stjórn-
in i bæ hverjum, eða hjeraði, i hendur
hlutaðeigandi trúarfjelögum til notkunar,
endurgjaldslaust.
Svona hljóðar nú þessi frelsisskrá.
Hjer er farið af stað vel og röggsamlega,
með algert samviskufrelsi og jafnrjetti
allra trúarbragða — í fyrstu fimm grein-
unum. Svo fer að kárna um þetta fagra
frelsi, þegar lehgra er lesið. Allur andinn
i þessu skjaíi er á móti trúarbrögðunum,
fremur en með; og síðari hlutinn geng-
ur berlega í þá átt. Trúarskoðanir veila
engum undanþágu frá herskyldu, nema
»dómstóll fólksins« leyfi í einstökum til-
fellum, að umsækjandi fái annað starf í *
hernum en vopnaburð. Viðurkendum trú-
arflokkum, eins og Kvekurum, sem gert
hafa vopnaburðinn að samviskusök,
verður i þessu efni alls ekki trygt neitt
samviskufrelsi, í sjálfum landslögunum,
eftir stjórnmálastefnu Bolsjevika. Til-
liliðrunin, sem dómnefndirnar mega veita,
verður auðvitað mismunandi, eftir hugs-'
unarhætti manna á þessum eða þessum
stað. Sú ívilnun er auðvitað ekkerl sam-
viskufrelsi. Eigi frelsið að vera frelsi, þá
þarf það að hvíla á föstum tryggingar-
grunni í landslögunum sjálfum, en eigi
eiga tilveru sína undir dutlungum og
fordómum vissra manna, eða flokka. Pað
kannast víst allir við, nema Anarkistar.
Rað er augljóst, að í stað þess að hjer
sje mikið og dýrðlegt samviskufrelsi á
ferðum hjá Bolsjevikum, þá er ívilnunin
einmitt minni hjá þeim i þessu efni,
heldur en hún var hjer í Vesturheimi undir
herskyldulögunum, þegar striðið stóð
sem hæst.
Eiðar eru afnumdir, ekki af lolningu
fyrir Guði, heldur til þess að láta ekkcrt
trúarlegt komast að í neinum stjórnar-
athöfnum. Trúarfjelög mega vera til og
dýrka Guð, eftir skoðunum sínum og
venjum, ef þau láta stjórnmálin hlutlaus;
en lengra nær frelsið ekki. Enginn trúar-
flokkur má koma upp »/>m;a/«-skóIum og
kenna þar trúarbrögð með öðrum fræð-
um. Enginn trúarflokkur má leggja fast-
ákveðinn gjöld á meðlimi sína, eins og
mörg fjelög gjöra hjer í landi. Og þeim
er algjörlega bannað, að eiga nokkrar
eignir; mega ekki stofna sjóði til út-
breiðslu trú sinni; ekki koma upp skýli
yfir sig, nje hafa umráð yfir þeim húsum;
sem þau áður áttu. Ríkið slær eign sinni
á allar kirkjur og guðsþjónustuhús, ásamt
öllu öðru, sem kirkju- og trúarfjelögin
áttu áður, en undirstjórnir ríkisins lána
þær mildilega hinum fyrri eigendum
þeirra. Þær taka auðvitað algjörlega undir
sig það, sem þeim sýnist af öllum kirkju-
eignum, og útbýta afganginum eftir cigin
geðþótta.
Pegar að er gáð, þá fær tilbeiðslufrelsið
sömu útreið i »dókúmenti« þessu, eins
og samviskufrelsið. Engum trúarflokki er
•trygð notkun eignanna, sem hann átti
áður. Ráðstafanir um húslán, og annað
þvi um líkt til guðsþjónustuþarfa, eru
algjörlega í höndum undirstjórnanna. Sje
til dæmis kaþólskir í meirihluta í Soviel'),
eða verkamannaráði einhvers þorps, þá
getur sú undirstjórn orðið svo ósanngjörn
við Mótmælendur og Gyðinga, að hún
láni þeim ekkert guðsþjónustuhús. Við
slíku ofríki setja Bolsjevikar engar skorð-
ur í »stjórnarskrá« sinni, að því er sjeð
verður. Peir fara þar mörgum fögrum
orðum um algjört trúfrelsi og jafnrjetti,
en svo, þegar að því kemur, að tryggja
með föstum ákvæðum og ráðstöfunum
rjettindi, sem lieyra því frelsi til, þá
smeygja þeir vandanum yfir á undir-
stjórnirnar, svo að frelsið Verður í reynd-
inni komið undir dutlungum ráðandi
flokksins í hverju soviel.
Merkilegt er það, hve varfærnin í trú-
málum er einhliða hjá Bolsjevikum.
Ekkert, sem ber nokkurn keim af trú,
má koma nokkursstaðar nálægt opinber-
um störfum eða ríkismálum. En þó fær
ríkisvaldið að ganga svo nærri sjerjett-
1) Orðið Souiet ])ýðir: rað oða ráðstefna. Svo lielta
sarnkundur þær, sem eru máttnrviðirnir i stjórnar-
iyrirkomulagi Bolsjevikn. I1 * 3ær eign nð vern sklpnðar
verkamönnum og bændum.