Bjarmi - 01.09.1927, Blaðsíða 4

176
B J A R M I
neyð þrýsta þeim til ýmsra annara
starfa, sem auðvitað dregur úr áhrif-
um þeirra sem presta; og sjer auk
þess um, að þeir geti ekki fengið
kennarastörf, sem þó virðist liggja
næst að þeir stunduðu við hliðina á
prestsembætti sínu, engu síður en
búskap, sjóróðra og aðra almenna
vinnu.
Ríkið skeytir engu óskum eða bæn-
um presta. í síðustu 18 ár t. d. hefir
prestastefna íslands að eins einu sinni,
að mig minnir, leitað til ríkisins
með litla fjárbeiðni, og það var í
fyrra, 1926, þá samþykti hún að
biðja ríkið eða alþingi um einar 3000
kr. í vissu augnamiði, en því var alls
ekki sint, eða hvergi hefi jeg komið
auga á þá fjárveitingu frá síðasta
þingi.
Rikið eða stjórn þess styður þá
til embætta öðrum fremur, sem vil-
anlegt er um, að starfa gegn kirkju
og Kriststrú, einkum til þeirra em-
bætta, sem ætla má að aukið geti
áhrif þeirra í þá átt, og það virðist
að vera sameiginleg hugsun þeirra
sem með völdin fara, þótt skoðanir
þeirra sjeu ólíkar í flestum öðrum
málum.
Enda mun það einsdæmi í nokkru
kristnu landi, að stjórn þess óvirði
jafnt prestastjett landsius og stjórn
vor gerði síðastliðið ár, því skömmu
eftir að prestastefna landsins sam-
þykti, að beina þeirri beiðni til allra
presta landsins að minnast í kirkjum
sínum 100 ára afmælis Helga lectors
Hálfdánarsonar og starfs hans fyrir
kirkju lands vors, þá setur stjórnin
þann mann í æðsta kenslumálaem-
bætti ríkisins, sem ákveðnast og rót-
tækast hafði ráðist á starf þessa
göfuga manns, og það áður en kirkjan
hjelt þessa minningarhátíð; en auð-
vitað rjeðist maður þessi engu síður
gegn Kristi sjálfum en Helga lector
og á það hefir máske verið fremur
litið á æðri stöðum.
Af öllu þessu er það augljóst, að
ríki og stjórn, telur þá, sem fylgja
vilja trú og kenningu feðranna í landi
voru, svo fáa eða svo magnþrota,
að ekkert tillit sje takandi til þeirra
eða óska þeirra, og trúlausri stjórn
er það nokkur vorkun, þótt hún beri
sig þannig að, því þeir sem viija
halda fast við trúna á Krist eru ó-
samtaka og vinna lítið í einingu út
á við, en hinir styðja hvorir aðra og
lofa mjög gerðir og göfgi hvors ann-
ars, og það næslum svo, að ókostlr
verða að kostum, lestir að dygðum,
eins og þegar farið er að afsaka þá
presta sem ekki nenna að messa
oftar en 8 sinnum á ári eða varla það
og lofa þá mjög fyrir göfgi og visku,
jafnvel sem fyrirmynd annara presta
og manna.
En væri þá ekki hreinlegra og
drengilegra, ef svo er komið, að þjóðin
vill enga trú hafa, eða að minsta
kosti ekki trúna á Krist, að afneina
prestsembættin, aðskilja ríki ogkirkju?
Því verra gæti varla andlega ástandið
orðið fyrir þá, sem vilja halda sjer
við trú feðra vorra, en það nú er,
með þá á móti sjer, sem völdin hafa,
og sennilega eftir því meiri hluta
þjóðarinnar.
Þá mætti afnema guðfræðisembættin
við háskólann, guðfræðiskenslu við
kennaraskólann og biskupsembætti,
auk allra prestsembætta, og enn gæti
ríkið máske dregið undir sig eitthvað
af eiguum kirkjunnar, — ef það teldi
sjer það sæmilegt — af þeim litlu
leyfum sem kirkjan hefir enn ráð yfir,
því mestan hluta eigna hennar hefir
ríkið þegar tekið eða liðið einstakl-
ingum að sölsa undir sig óátalið eða
fyrir lítið verð.
Fyrir 20 árum man jeg það, að
stúdentar, sem voru þá einatt eins