Heima er bezt - 01.02.1955, Side 4

36
Heima er bezt
Nr. 2
sleginn um erindislokin og feim-
inn. Inni í herbergi bankastjórn-
arinnar var bankastjórinn, og
annar gæzlustj órinn, Kristj án
Jónsson. Hann hafði ég séð áð-
ur, en ekki bankastjórann. Ég
stundi upp erindinu og lagði
skilríki mín fram. Kristján
Jónsson leit yfir skjölin og sagði
að þeir þyrftu að athuga þau til
morguns, en lét orð falla um
það, að fjárhæðin væri býsna
há. Ég skildi 'þá, að þetta mætti
ekki standa í vegi fyrir úrlausn
og sagði, að ég færi ekki fram
á nema kr. 2000,00. Fór ég síðan
heim og beið átekta þar til
morguninn eftir.
Þegar ég kom í bankann
aftur, voru þar sömu menn.
Kristján Jónsson varð fyrir
svörum og sagði, að bankinn
mundi lána nefnda fjárhæð, ef
ég gæti fengið einhvern mann
í Reykjavík til að undirrita á-
byrgðarlánið og skuldabréfið,
ef bankinn gæti tekið hann gild-
an. Ég spurði þá, hvort þeir
vantreystu ábyrgðarmönnunum
eystra. Kristján sagði að svo
væri ekki, en bankinn vildi
ekki eiga það á hættu að þurfa
ef til vill að lögsækja menn svo
langt í burtu. Hann yrði að
geta gengið að manni nær sér.
Þetta væri varúðarráðstöfun
bankans. Nú leizt mér ekki á
blikuna. Ég var aðeins mál-
kunnugur einum einasta manni
í Reykjavík, sem bankinn mundi
taka gildan. Það var Sigfús Ey-
mundsson, en mjög ólíklegt var
að hann mundi takast ábyrgð á
hendur fyrir mig. Ég spurði þá
að því, hvort þeir mundu taka
hann gildan og kváðu þeir svo
vera. ,
í fullkomu ráðaleysi fór ég til
Sigfúsar og sagði honum alla
málavexti, án þess þó að biðja
hann um að skrifa á skjölin. En
hann sagðist ekki geta skrifað á
skjölin fyrir mig, því að hann
væri orðinn svo flæktur í á-
byrgðum, að hann hefði miklar
áhyggjur af því. Ég sýndi hon-
um fram á, að ábyrgðarmenn-
irnir eystra væru fyllilega á-
byrgir fyrir miklu hærri fjár-
hæðum, en þessum tveim þús-
undum króna. En þá sagði hann
sem satt var, að bankinn myndi
fyrst ganga að sér. Því gat ég
ekki mótmælt. Fór ég þá fram
á við hann, að hann skrifaði
undir ábyrgðarskjalið: „Sigfús
Eymundsson til vara“. Þá yrði
fyrst gengið að hinum ábyrgðar-
mönnunum, en seinast að hon-
um, og þetta væri engin hætta
fyrir hann. Hann kvað þetta
satt vera, en þetta væri alveg
þýðingarlaust. Bankinn tæki
þetta ekki gilt. Ég væri engu
nær, þó hann léti þetta eftir
mér. Ég sat þó fast við minn
keip og lagði nú ríka áherzlu
á það, að hann gerði mér þessa
úrlausn, enda þótt það bæri
engan árangur. Það varð þá úr,
að hann skrifaði á ábyrgðar-
skjalið: „Sigfús Eymundsson
til vara.“
Ekki get ég skýrt frá því,
hvernig á því stóð, að nú fannst
mér birta til og vonin glæðast
um það, að þetta mundi duga.
Og daginn eftir fór ég í bankann
vonglaðari og djarfari en áður.
Það var ennþá Kristján Jóns-
son, sem ég átti tal við um lán-
tökuna. Hann rak strax augun
í þetta „til vara“ og sagði að
þetta væri ekki lögleg eða hrein
ábyrgð. Um þetta áttum við svo
tal saman í mesta bróðerni æði
langa stund. Seinast sneri
hann sér að Tryggva og segir:
„Ef Sigfús skrifar undir skulda-
bréfið hreinlega, ásamt Bjarna,
þá held ég að engin hætta sé
á því að veita lánið.“ Banka-
stjórinn skrifaði þá á ábyrgðar-
skjalið: „Lán veitist kr. 2000,00“
og afhenti mér skjölin til af-
greiðslunnar, eða gjaldkerans.
Ekki fór það fram hjá Kristj-
áni Jónssyni, hve glaður ég varð
og kvaddi hann mig brosandi.
Nú hélt ég rakleitt inn í af-
greiðsluna og afhenti gjaldkera
lánsskjölin. Hann afgreiddi mig
þó ekki strax, er hann hafði
fengið skjölin í hendur sínar,
en afgreiddi ýmsa aðra fyrst,
sem komu þó seinna en ég. Ég
kunni þessu illa, en stillti mig
þó og beið rólegur eftir því, að
gjaldkeranum, Halldóri Jóns-
syni, þóknaðist að afgreiða mig.
Að lokum brast þolinmæði mín
og ég sneri mér til hans, kvaðst
vera búinn að bíða hér lengi
eftir afgreiðslu og óskaði þess,
að hann afgreiddi mig nú. Hann
svaraði mjög kurteislega, bað
mig að afsaka dráttinn, en
sagði að hann sprytti af því, að
farið hefði verið með skuldabréf-
ið til Sigfúsar Eymundssonar,
sem væri lasinn og hann hefði
skrifað á það „Sigfús Eymunds-
son til vara“. En þá hefði
bankastjórnin, er hún sá það,
bannað sér að borga út þessar
tvö þúsund krónur. Ég sagði þá
við gjaldkerann, að mér skildist
að lánið væri veitt, samkvæmt
undirskrift bankastjórans á
lánsskjölin. Hann kvaðst líta svo
á það líka og jafnframt bauð
hann mér að geyma skjölin til
morguns. Ég þakkaði honum
boðið, en vildi heldur hafa þau
með mér.
Kálið var þó ekki sopið þó í
ausuna væri komið. En nú fannst
mér skemmtilegasti þáttur þess-
arar lántöku vera að byrja,
hvernig sem henni kynni að
ljúka. Næsta morgun var ég sá
fyrsti, ,sem settist á stól í bið-
gangi bankans. Þegar ég kom
inn til bankastjórnarinnar, lét
ég ekkert á því bera, að ég vissi
neitt um það, að bankastjórnin
hefði bannað að borga mér láns-
féð. Hinsvegar fór ég kurteis-
lega fram á það, að banka-
stjórnin veitti mér aðstoð til
þess, að gjaldkerinn greiddi mér
lánið, en hann hefði neitað mér
mér um það í gær. Þá brosti
Kristján Jónsson og sagði að
Sigfús hefði algerlega neitað að
skrifa á skuldabréfið, nema ,„til
vara“, en það væri hæpin á-
byrgð. „Fullkomin þó að lokum“
skaut ég inn í, „en allar ábyrgð-
ir væru til vara, ef lántakand-
inn brygðist.“
Gæzlustjórin sagði þá, að
nokkuð væri hæft í þessu, en
hvað sem annars væri um það
að segja, þá mundi ég nú fá
lánsféð greitt, þegar ég kæmi
núna í afgreiðsluna. Varð ég
þessum málalokum feginn og
sendi féð í pósti austur, svo ég
þyrfti ekki um það að ugga.
Þó það komi ekki þessu máli
við, var þetta lán eitt af þeim,
sem talið var tapað bankanum,
er rannsókn var gerð á fjár-
reiðum hans, en lántakandi
greiddi bankanum það að fullu.
Ég var léttur í spori, þegar ég
leitaði að ferðafélaga mínum til
að segja honum frá því, að ferð