Heima er bezt - 01.02.1955, Síða 10

42
Heima er bezt
Nr. 2
bröttustu brekkurnar og hélt
mér uppi á skíðunum í höndun-
um yfir mestu snjódyngjurnar.
En þegar upp kom, var rifið af
öldubrúnum, svo að létt var að
renna sér áfram á skíðunum. Ég
hafði nú dýraförin öðru hvoru
mér til ánægju inn eina ölduna,
og alltaf lágu þau innar og inn-
ar. Loks var ég kominn innst
inn á Múlann, og sýndist mér
ég þá sjá tvo steina lengst inná
Öxi hjá svokölluðu Svartagili.
Mér þótti þetta einkennilegir
steinar og stefndi á þá. En þeg-
ar nær kom, sá ég, að þetta voru
dýrin í svo djúpum krafstri, að
þau voru öll í kafi að framan,
og aðeins malirnar upp úr.
Ég komst nú í Svartagilið, sem
er djúpt hamragil, og skreið nú
áleiðis til dýranna, er uppúr því
kom. Dýrin urðu mín þrátt vör
og tóku sprettinn inná öræfin.
Ég átti langt til þeirra, er þau
lögðu á stað, og hugsaði ég með
mér, að ég skyldi skjóta á eftir
þeim, þangað til þau væru úr
augsýn minni, og tók síðan að
senda þeim kúlurnar hverja af
annarri, þangað til þau voru
komin innundir innstu hæðirn-
ar. Þar námu þau staðar og
sneru hliðinni að mér. Ég dró
nú siktið uppá 700 metra og mið-
aði á það stærra og skaut, og
snaraðist dýrið um og lá þar
hreyfingarlaust. En hitt herti á
sér innaf hæðunum og í hvarf.
Ég var lengi að kafa til dýrsins,
því að skíðin skildi ég þar eftir,
sem ég byrjaði að skjóta, og ég
ætlaði tæplega að trúa því, að
dýrið værl dautt og risi ekki upp
aftur. En úr því varð þó ekki,
og er ég var rétt kominn að því,
kom hitt aftur til að vitja um
félaga sinn, og fór það þá sömu
leiðina.
Ég hafði nú náð takmarki
mínu og flýtti mér að gera dýrin
til og ganga frá þeim. Ég breiddi
skinnin yfir þau og jós svo snjó
á og tróð hann vel niður, svo að
síður fyki af. Þegar þessu var
lokið, var myrkrið að skella yfir,
og átti ég nú svo langt heim, að
ekki þýddi að hugsa til þess að
komast það á einu kvöldi. Var
ekki annað sýnna, en að ég yrði
að liggja úti þá nótt. Skemmst
var út í Stefánsstaði og undan-
hald. Ég tók því þá stefnu og
lagði af stað, en brátt var komið
náttmyrkur, og varð ég að halda
mig frá árgilinu, svo ég lenti
ekki þar framaf. En svo var ég
orðinn þreyttur, að mér fannst
nú að ég myndi ekki komast
lengra og fleygði mér því niður
í fönnina. Mér þótti slæmt að
geta ekki sagt til dýranna, ef ég
yrði þarna úti, og fór ég því að
leita á mér, hvort ég hefði ekki
ritblýsstubba í vösum mínum,
svo ég gæti krotað það á blað,
þótt myrkt væri. En svo var nú
ekki, og hleypti það móði í mig
að hafa mig upp á nýjan leik,
og lagði ég svo á stað og náði út
í Stefánsstaði seint um kvöldið.
Þar bjó þá Vigfús Sveinsson
með konu sinn'i Guðrúnu Hall-
dórsdóttur frá Haugum.
Mér var þar prýðilega tekið
eins og svo oft áður og síðar.
Það var eins og væru þau alltaf
rík í sinni fátækt til að taka á
móti gestum. Þarna var ég um
nóttina, en svaf lítið, því bæði
kom ég seint, var yfir mig þreytt-
ur, og svo var hugurinn heima.
Ég vissi, að þar var vakað og
beðið eftir mér, og fólkið gat
ekki vitað, hvað það ætti að
hugsa um mig. Ég gat hafa slas-
ast, gefist upp og sofnað svefn-
inum langa eins og svo margir
aðrir, sem þreyttu við langa
vegu, ófærð og illviðri, en þetta
var einnig möguleiki, að það
færi sem fór.
Ég fór fyrir birtu frá Stefáns-
stöðum um morguninn í þoku og
snjóveðri yfir fjallið og ofan í
dalinn minn, sem er dala vænst-
ur og fríðastur í blíðu sem stríðu.
Ég hraðaði mér nú, sem bezt ég
mátti heim á leið, og heim er
gott að halda, já, alltaf heim.
Þegar ég kom nokkuð út í dal-
inn var enn ekki orðið fullbjart.
Sá ég þá uppi í hlíðinni í þoku-
brúninni einhverja dekkju, og
efst í henni einhverja hreyfingu.
Hélt ég fyrst, að þetta væri ref-
ur á steini og þreif eftir skot-
hylki í vasanum, en fór að engu
óðslega og tók að virða þetta
betur fyrir mér. Sá ég þá, að öll
dekkjan hreyfði sig, og upp reis
þarna maður, er setið hafði á
kafi í snjónum og verið að bíða
eftir mér með aðeins herðar og
höfuð frílega uppúr snjónum.
Urðu nú þarna fagnaðarfundir,
og ekki síður, er heim kom, og
lýkur hérmeð þessu ævintýri. —
En dýrin sem ég skaut, lágu
þarna í 3 vikur, því að ekki gaf
veður til að ná þeim að sér. En
harðfrosin voru þau, eins og
legið hefðu þau í íshúsi allan
tímann.
Þá er lokið þáttum þessum úr
endurminningum Guðmundar
Geitdælings — eða Guðmundar
á Bíldsfelli, — en undir því
nafni var hann víðkunnastur,
eftir að hann fluttist til Suður-
lands um 1910. — Er þar um
allfjölbreyttan fróðleik að ræða
um hreindýrastofninn á Austur-
landi, fjölgun hans og fækkun á
víxl og vistaskipti dýranna á ör-
æfum. En á þeim vettvangi öll-
um var Guðmundur þaulkunn-
ugur, bráðglöggur maður og at-
hugull. Hafa hér aðallega verið
birtar helztu veiðisögur hans. —
Kaflaskiptingu og fyrirsagnir
kafla hefi ég sett. — Guðmund-
ur segir frá því m. a., að fram-
undir aldamót hafi sekt fyrir
hreindýraveiðar á friðunartíma
verið 5 kr. fyrir dýrið, og féll
helmingur sektar til kæranda
eða uppljóstrunarmanns. Kom
jafnvel fyrir, að menn kærðu
sig sjálfa, sennilega til að sneiða
hjá kærum annarra — og lækka
sektina! Þó mistókst þetta
stundum, segir Guðmundur, t. d.
fyrir hreppstjóra einum, sem
kærði sjálfan sig fyrir veiði
þriggja dýra, — en hlaut samt
alla sektina, — 15 krónur! —
En auðvitað hafa þetta samt
verið allgóð matarkaup, jafnvel
á þeim tímum. H. V.
Smælki
„Paþbi, hvað er það, sem
stjórnmálamennirnir kalla rök
fyrir máli sínu?“
„Það skal ég segja þér, drengur
minn,“ svaraði faðirinn. „Ef þú
fullyrðir að hvítt sé svart — þá
er það vitleysa og fjarstæða. En
ef þú fullyrðir að hvítt sé svart
og öskrar orðunum út úr þér um
leið og þú lemur hnefanum í
borðið — þá eru það rök sam-
kvæmt skilningi stjórnmála-
manna.“