Heima er bezt - 01.02.1955, Side 18

bO
Heima er bezt
Nr. 2
Hetjudáðir meðal dýranna
4. Margt í siðum og háttum
frumbyggja Nýju Guineu.
5. í Tíbet, erfðakenningar lítt
þekktar, sem benda eindregið í
átt til risafólks og eru einn af
leyndardómum þeim, sem munk-
ar þar í landi vaka yfir.
Jafnvel þótt kenningar próf.
Saurats séu merkilegar og mik-
ilvægt rannsóknarefni, eru þó
þungvæg mótrök gegn þeim, sem
hann nefnir að vísu í bók sinni,
en víkur til hliðar, en aðalmót-
báran er þessi:
Hvernig stendur á því, að ekki
ein einasta beinagrind af þess-
um risum, hefur fundizt fram á
þennan dag, þar sem þó hafa
fundizt vel geymdar beinagrind-
ur fornaldardýra?
Svar Saurats er á þessa leið:
Þýðingarmeira en beinafund-
ir, sem raunar sanna lítið í flest-
um tilfellum, er þó það, að and-
stæðingar kenningarinnar munu
ætíð fullyrða, að fyndist beina-
grindur, þá væru þær af risa-
vöxnum öpum, er líktust mönn-
um, eins og bezt sást á því, að
rétt á eftir að bók Saurats kom
út, fannst einmitt ein slík beina-
grind í Marokkó, en vísindamenn
töldu hana vera af apa, án þess
þó að leggja fram óyggjandi
sannanir.
„Fyrir nokkrum vikum,“ skrif-
ar Saurat — en dagblöðin hafa
ekki minnzt á það, „rakst La-
fanachére kapteinn á birgðir af
500.000 ára gömlum verkfærum
frá steinöld, en verkfærin eru svo
stórgerð, að aðeins fjögra metra
Hinn heimsfrægi franski vís-
indamaður, Alexis Carrel, hef-
ur einhverju sinni sagt, að allt
mannkynið sé í raun og veru til
vegna framgöngu nokkurra
hetja. Svo að segja hver einasti
einstaklingur í dag á líf sitt því
að þakka, að forfeður hans hafa
einhverntíma drýgt hetjudáðir,
maður eða kona innan ættarinn-
ar, sem á hættunnar stundu
lagði meira i sölurnar, en hægt
er með réttu að krefjast, eða
sýndi þrautseigju, baráttuþrek
og kjark. Og hið sama gildir,
háir risar hefðu getað notað þau.
Fyrstu tilkynningarinnar um
þennan merkilega fund verður
stuttlega getið í blöðum forn-
fræðinga, en við það mun allur
efi um tilveru risaþjóðflokka
hverfa, því að verkfæri þessi eru
ótvíræðasta sönnun sem til er.“
Hér verður að sjálfsögðu eng-
inn dómur lagður á þetta mál.
Þessi kenning hins franska pró-
fessors er ein af ótalmörgum til-
raunum vísindamanna til þess að
ráða gátur lífsins á jörð vorri,
en þó að mörgum þyki hann
nokkuð djarfur í tilgátum sínum,
þá er vert að minnast þess, að
saga vísindanna er full af djarf-
legum tilgátum, sem samtíðin
taldi ekkert annað en heilabrot
sérvitringa, ef ekki annað verra.
hvað snertir dýr skógarins og
merkurinnar.
Alan Devoe segir í Minneapolis
Sunday Tribune nokkrar sögur
um dýr, sem hafa bjargað sjálf-
um sér og öðrum á hættunnar
stund, og sýnt þar nærri mann-
lega hugsun. Hann segir svo frá:
— Mér hefur aldrei dottið
hetjuskapur í hug í sambandi við
hið lata, halalanga þefdýr, sem
læðist um skóginn. En dag nokk-
urn sá ég stóran náunga, sem
hafði verið svo óheppinn að fest-
ast í gaddavír. Halinn var fast-
ur, svo að höfuðið hékk niður
skammt frá jörð. Dýrið var ör-
þreytt, því að það hafði senni-
lega hangið svona lengi. Ég ætl-
aði að hjálpa því, en þá mundi
ég eftir varnarmeðali þess, hin-
um voðalega þef, sem það blæs
úr sér, er það hræðist, svo að ég
hikaði dálitla stund og hugsaði
mig um.
Þegar dýr er í óvæntri hættu,
berst það venjulega um af öllum
kröftum, eins og það hafi brjál-
azt. En sönn hetja gerir einmitt
það, sem er óvenjulegt. Þefdýrið
sýndi þessa yfirburði hetjunnar,
því að í stað þess að brjótast um
og eyða þannig kröftum sínum,
hékk það grafkyrrt langa stund,
eins og það væri dautt, en eftir
hvíldina reyndi það aftur af öll-
um kröftum, og gat loks sveiflað
sér það hátt, að það gat gripið
um vírinn með framlöppunum.
Er það hékk þannig, tók það að
naga halann, þar sem vírinn var,
auðsjáanlega í þeim tilgangi að
losa sig, með því að bíta hann
sundur.
Dýrið nagaði í nokkrar sek-
úndur i einu, svo hafði það ekki
meiri krafta og hvíldist aftur um
hríð. Eftir hvíldina tók það að
naga aftur; það fór gætilega að
öllu, eins og skurðlæknir, og
tókst loks að framkvæma það,
sem það hafði áformað. Það féll
til jarðar með blæðandi hala og
flýtti sér inn í skóginn. Var
þetta búið áður en ég fékk tæki-
færi til að búa mig út til að
hjálpa dýrinu.
Hetjuhugur er smitandi. Það
Framh. d bls. 61.