Heima er bezt - 01.08.1962, Qupperneq 12

SIGURÐUR ÞORSTEINSSON:
Hrakningar á Skeiéarársancli 1888
Framhald.
Einar sagði síðar, að þá hefði hann haldið, að sá al-
máttugi ætlaði að gjöra endi á lífsstundum sínum.
Einar reið við taumbeizli, við átak hans er hann
reyndi að stýra hestinum snerist mélið út úr klárnum
svo að höfuðleðrið varð í munni hans. Allt í einu tók
hesturinn viðbragð og rykkti sér lausum úr grunn-
stinglinum, hann svamlaði síðan austur yfir álinn, land-
takan var vond, en hann stökk með Einar upp á skör-
ina, og tók svo sprett frá ánni og hægði ekki á sér fyrri
en upp í Skaftafellsbrekkum. Einar gat ekki haft stjórn
á honum, af því beizlið var í ólagi.
Nálægt Lambhaga gat Einar komizt af baki og lagað
beizlið, hann sneri svo aftur til félaga sinna. Nú gekk
honum vel vestur yfir ána því hann fór undan straum
og brotið hafði ræst sig þar sem hesturinn brauzt mest
um með hann, þó var vaðið viðsjált vegna botnklakans.
Einar reið að skörinni, þar sem förunautar hans biðu
eftir honum og hjálpuðu þeir honum, til að komast
upp á hana. Sigurður hélt í hest hans á meðan Þor-
steinn og Einar settu hina hestana ofan í ána. Svo stigu
þeir á bak, förin yfir ána tókst slysalaust. Þeim þótti
of djúpt fyrir hestana við eystra landið, til að láta þá
stökkva með sig upp á ísinn. Þorsteinn fór af hestinum
upp á hann og veitti félögum sínum aðstoð til þess.
Þegar hestarnir voru lausir við mennina hoppuðu þeir
upp á skörina, leið eigi á löngu þar til þeir félagar
komust undir Böltann. Einar sat á hestinum upp brekk-
urnar til bæja en hinir gengu.
Nú er að segja frá heimilisfólkinu í Skaftafelli. Þeg-
ar fjörumennirnir voru lagðir af stað fór það að gefa
gripunum, svo var féð látið fara á beit, samt var dá-
lítill snjór. Þegar líða tók á daginn kom féð sjálft að
húsum, og var það þá hýst. Þegar útiverkum var næst-
um lokið um kvöldið skall á ofsarok með skarabyl, svo
illfært þótti húsa á milli. Hélzt þetta stórveður fram
að kvöldi næsta dags.
Nóttin sem nú fór í hönd varð heimilisfólkinu í
Skaftafelli minnisstæð, það beið dagsbirtunnar milli
vonar og ótta, helzt huggaði það sig við það, að veðrið
mundi lægja með morgninum, og að fjörumennirnir
legðu ekki út í Skeiðará fyrri en lýsti af degi. Þegar
þeir komu heirn nálægt dagmálum, fannst því að þeir
væru úr helju heimtir. Voru þeir mjög þrekaðir. Svo
mikið var snækófið þá og harðveðrið, að örðugt reynd-
ist að koma inn hestum þeirra, sérstaklega í Hæðunum,
þar var ekki nema kvenfólk heima, en í Böltanum var
húsbóndinn, Magnús, til að taka á móti Þorsteini. Þá
var húsmaður í Selinu, Stóri-Gísli, — móðurbróðir
Gísla í Papey, — hann mun þá hafa verið um sextugt.
Stóri-Gísli gekk vel fram í því að taka á móti Einari
og korna hesti hans í hús, hann fór svo upp í Hæðir,
því stuttur spölur er milli þessara bæja, og hjálpaði til
að hýsa hest Sigurðar. Eftir ráðum Stóra-Gísla fóru
þeir Einar og Sigurður strax með fæturna í kalt vatn
og voru í því allan daginn fram á nótt. Sagt var að
svo væru fætur Einars klakaðir að ekki næðust af hon-
um broddarnir fyrri en hann hafði lengi verið með
fæturna í vatninu, og er líklegt að félagar hans hafi
ekki verið betur útleilmir. En af þekkingarleysi fór
Þorsteinn Snjólfsson með fæturna í volgt vatn til að
þýða af þeim klakann, en kvaldist mjög á eftir, því
hann var mikið kalinn, einkum á hægra fæti, hann hafði
lent með fótinn ofan í vök á leiðinni upp Skeiðarár-
sand. Annar fótur Sigurðar var óskemmdur, en hinn
var illa leikinn af kali og því kennt um, að skórinn
hefði kreppt of mikið að honum. Einar fékk mikil kal-
sár á báða fætur, álitið var að hann mundi hafa slopp-
ið við þau, ef hann hefði ekki orðið að fara út yfir
Skeiðará eftir félögum sínum.
Undir kvöld slotaði veðrinu. Þá kom maður frá
Svínafelli, til að vita um hvernig ástatt væri í Skafta-
felli, því Svínfellingar voru ótta slegnir vegna Skaft-
fellinga, eins og áður er sagt.
Daginn eftir; miðvikudaginn fyrir Skírdag, kom Sig-
urður bóndi Jónsson í Svínafelli austur að Hnappa-
völlurn, til þess að láta Jón Einarsson vita, hvemig
komið var. Eins og vænta mátti féll Jóni mjög illa að
heyra það, en hann var fátalaður um þetta. Næsta
morgun mjög snemma fór Jón frá Hnappavöllum heim
til sín. Við Fátækramannahól mætti hann Oddi Sig-
urðssyni bónda á Hofi, sem var bróðir Magnúsar í
Böltanum. Oddur var þá lagður af stað austur að Borg-
um í Nesjum til að sækja héraðslæknirinn, Þorgrím
Þórðarson, því mennirnir sem á fjöruna fóm, voru
næstum aðframkomnir af sársauka. Laugardagskvöldið
fyrir páska komu þeir læknirinn og Oddur yfir Breiða-
merkursand, þeir stönzuðu skamrna stund á Hnappa-
völlum. Þorgrímur læknir mun svo hafa gist í Svína-
felli um nóttina, en farið snemma á páskadagsmorgun-
inn inn að Skaftafelli. Hann fór þar á milli bæjanna og
hjúkraði hinum aðþrengdu mönnum með ráðum og
dáð, en hann taldi óumflýjanlegt að taka kalskemmd-
irnar af þeim Þorsteini og Sigurði. Þorgrímur vildi fá
læknirinn í Vestur-Skaftafellssýslu sér til aðstoðar. Þá
var Bjarni Jensson, bróðursonur Jóns Sigurðssonar for-
seta, læknir þar, og sótti Oddur á Hofi Bjarna út á
Síðu.
Það þótti ekki viðeigandi að læknisaðgerðin færi
fram á heimilunum þar sem vandamenn hinna kölnu
268 Heima er bezt