Heima er bezt - 01.07.1964, Qupperneq 2

Sjónvarp
íMargt hefur verið ritað og rætt um sjónvarp hér á
landi nú að undanförnu. Nefnd hefur setið á rökstólum
og skilað áliti um málið til ríkisstjórnar, og menntamála-
ráðherra hefur í Alþingi gert grein fyrir möguleikum
á stofnun og rekstri sjónvarpsstöðvar. Þá hefur verið
samþykkt breyting á tollskrá landsins, til þess að
tryggja sjónvarpssjóði tekjur. Allt þetta bendir til, að
sá tími sé skammt undan, að íslenzkt sjónvarp sé stað-
reynd. Hitt getur að vísu dregizt lengur, að það nái til
allra landsmanna, þótt ætla megi af þeim gögnum, sem
fyrir hendi eru, að svo sé ráð fyrir gert, að minnsta
kosti innan tiltölulega skamms tíma. Enda er fullvíst,
að margar óánægjuraddir munu heyrast, ef sjónvarpið
verður einkaeign þéttbýlisins við Faxaflóa.
En fleira hefur verið rætt um þetta mál en stofnun
sjónvarpsstöðvar í Reykjavík. Keflavíkursjónvarpið
hefur verið kært umtalsefni mikils fjölda manna, hafa
þar sem vænta mátti komið fram ólík sjónarmið, og
margt óþarft orð verið mælt. Ekki skal hér um það
dæmt, hvort menningargildi þess sjónvarps er mikið eða
lítið, en víst er, að það hefur skapað áhuga mikils fjölda
manna um sjónvarpið, og hæpið að stimpla allt það fólk
sem ómenningarlýð. Hitt er nær sanni að ætla, að ein-
rnitt Keflavíkursjónvarpið hafi fært þessu fólki efni, sem
það hefur talið sig betur farið að hafa en missa. En
jafnframt verður því ekki neitað, að ekki er viðunandi
til lengdar að hlíta einungis erlendu sjónvarpi, sem snið-
ið er eftir menningu, venjum og þörfum annarrar þjóð-
;ar. Enda þótt ég telji vafasamt, að menningu vorri stafi
meiri háski af því, en fjöldamörgu öðru, sem yfir oss
dynur af erlendum áhrifum í kvikmyndum, útvarpi og
bókum. En hér er sömu sögu að segja og annars staðar.
Vér björgum engu með bannfæringum og forboði.
Hinn eini mótleikur, sem oss er samboðinn sem menn-
ingarþjóð, og að gagni má koma er að skáka fram ein-
hverju jákvæðu íslenzku efni, og hér verður lausnin vit-
anlega sjónvarpsstöð. Bönn og aftur bönn eru fyrir-
bæri, sem vér ættum að hafa fengið nóg af, og vér ætt-
um að vita, að neikvæðar reglur og lagaboð skapa aldrei
siðabót.
Annað mál er svo það, að skoðanir landsmanna á sjón-
varpi eru allskiptar. Þeir, sem kynnzt hafa Keflavíkur-
sjónvarpinu, munu víst flestir vera þess fýsandi, að ís-
lenzkt sjónvarp komizt á laggirnar, og svo er um marga
fleiri, sumir ef til vill til þess eins að sigrast á erkifjand-
anum frá Keflavík. Margir trúa fastlega á menningar-
gildi sjónvarps að því óreyndu, og suma langar í það
af nýjungagirni. Það mun því nokkurn veginn víst, að
ef fram færi skoðanakönnun um málið mundi drjúgur
meiri hluti manna reynast þess fýsandi, að stofnað yrði
íslenzkt sjónvarp.
Það er því sýnilega þýðingarlaust að spyrna móti
þeim broddum, þótt einhverja fýsti að gera svo. Sjón-
varpið er krafa tímans, rétt eins og bíll og ísskápur,
rafmagn og sími. Viðfangsefnið er því ekki að hamast
gegn því, heldur að stuðla að því, að það mætti verða
þjóðinni menningarauki, þegar það kemur, og þar get-
ur almenningsálitið skipt miklu máli, að halda forráða-
mönnum þess vakandi, svo að þeir bregðist ekki þeirri
skyldu sinni að skapa þar menningarvaka en ekki múg-
sefjunartæki.
Engum blandast hugur um, að sjónvarpið er sterkasta
múgsefjunartækið, sem menning nútímans hefur fund-
ið upp. En jafnljóst má það vera, að ekkert tæki tekur
því fram til almennrar fræðslu og menntunar ef rétt er
á haldið. Vafalítið hugsa menn sér það einkum til
dægrastyttingar, en vert er að minnast þess um leið, að
óðum fer í vöxt, að sjónvarpið sé notað til beinnar
fræðslu í skólum landanna jafnt sem heimahúsum. Mun
það lengst komið í Bandaríkjunum, en þar er sjónvarp-
ið nú fvrir alllöngu orðinn mikilvægur þáttur í fræðslu-
kerfi þjóðarinnar. Hefur það gefið góða raun og fer
notkun þess sívaxandi. Mætti ætla, að full þörf væri fyr-
ir slíkt skólasjónvarp hérlendis.
Skólum hér á landi fjölgar örar en svo að kennara-
þörf þeirra sé fullnægt. Margir, ef til vill flestir skól-
anna eru snauðir að kennslutækjum, og sakir smæðar
skólanna og kennaraskorts verða fjölmargir kennarar
að kenna námsgreinir, sem þeir eru lítt færir um, sakir
kunnáttulevsis. Þar sem svo stendur á væri skólunum
gott skólasjónvarp himnasending, og öllum skólum
mætti það að gagni verða. Þar gætu lrinir færustu menn
með fullkomin tæki búið út kennsiuefnið, skólarnir fá
það í hendur, og undir handleiðslu og eftirliti kennar-
anna mætti það verða nemendum til ómetanlegs gagns.
Og fá mætti efni hvaðanæfa að, þar sem bezt er til
fanga. A þessu sviði getur sjónvarp óumdeilanlega unn-
ið stórmikið gagn, og með því má raunverulega flytja
kennslustofuna inn á heimilin ef svo ber undir.
Hin almenna þjónusta sjónvarpsins er meira deilu-
efni. Því er fundið margt til foráttu, og margt með rök-
um. Það fær fólk til að eyða miklum tíma, og þar sem
það leggur hald bæði á augu og eyru verður ekki öðru
242 Heima er bezt