Heima er bezt - 01.03.1966, Síða 22

Hlíðarendi.
Þar sem þessi bardagi fór fram eru kumbl nokkur
eða dys. Hefur verið í þau grafið, og kom þá í Ijós,
að þar höfðu nokkrir menn verið dysjaðir í fornöld.
Allt bendir því til þess, að þarna hafi bardagi og mann-
víg orðið, eins og Njála segir frá.
Við þetta má bæta því, að fyrir nokkrum árum, þeg-
ar grafið var í kumblin, fannst þar beinhólkur, útskor-
inn að líkindum frá 10.—11. öld, og hringja, sem vel
gæti verið norsk. Á beinhólkinn eru skornar hjartar-
myndir. Hefur Kristján Eldjárn þjóðminjavörður get-
ið þess í ritgerð um þennan fornminja fund, að vel gæti
hugsast, að þessir munir hefðu verið í eigu Hjartar bróð-
ur Gunnars, sem veginn var þarna á staðnum. Gæti
Gunnar bróðir hans, sem farið hafði til útlanda og
vafalaust séð hirti, hafa skorið beinhólkinn út með
myndum af hirti, svo sem væri það fangamark Hjartar.
Ekki telur fornminjavörður þessa tilgátu sína sannaða,
en óneitanlega er hún mjög sennileg. Og merkilegt er
það, að þessir munir skyldu finnast þarna eftir rúmlega
níu aldir.
ODDI Á RANGÁRVÖLLUM.
Þótt fátt sé frá Odda sagt í Njálu, þá er það samt
einn sögufrægasti staður um Rangárþing. Eitt mannvíg,
sem sagt er frá í Njálu, var þó framið í Odda. Þegar
Gunnar á Hlíðarenda var veginn, átti hann tvo sonu
frumvaxta. Hétu þeir Högni og Grani. Högni var
hljóðlátur maður, styrkur vel og vinsæll, en Grani var
annars eðlis. Skarphéðinn Njálsson var mikill vinur
Högna.
Maður hét Hróaldur. Hann raupaði mjög af því, að
hann hefði særðan Gunnar á Hlíðarenda, er hann var
veginn eftir hetjulega vörn.
Þeir Skarphéðinn og Högni ákváðu að fara að Hró-
aldi og gjalda honum rauðan belg fyrir gráan. Hróald-
ur var þá í Odda.
Þeir félagar fóru síðla dags, eins og leið lá að Odda.
Tveir hrafnar flugu á undan þeim alla leið. Um nótt-
ina koma þeir að Odda. Þeir ráku fénað upp á húsin,
til að vekja heimamenn. Þá hlupu þeir út Hróaldur og
Tjörvi, sem var þar heimamaður. Þeir höfðu tekið vopn
með sér. Þeir félagar urðu banamenn þeirra beggja. Var
þetta fyrsta víg Högna til hefnda eftir föður sinn.
Um fyrstu byggð í Odda er þannig frá sagt í Land-
námu:
„Þorgeir keypti Oddalönd af Hrafni Hængssyni og
Strandir báðar og Varmadal, og allt land milli Rangár
og Hróarslækjar. Hann bjó fyrst í Odda.“
Oddastaður er í tungunni á milli Rangánna, skammt
þar frá, sem Rangá eystri fellur í Þverá. Bærinn stendur
norðan undir háum hól, sem Ganmtabrekka nefnist.
Frægastur er Oddastaður á Sturlungaöld, en þar bjuggu
þá afkomendur Sæmundar Sigfússonar hins fróða. Sæ-
mundur fór ungur utan, og tahð er að hann hafi suður
í Frakklandi gengið í vísindaskóla, sem í þjóðsögunum
er nefndur Svarti skóli. Var svo lengi, að ekkert fréttist
af honum. En þegar Jón Ögmundarson hinn helgi fór
utan til vígslu, þá gat hann spurt Sæmund uppi, „og
spandi hann út hingað með séru, eins og segir í biskupa-
sögum.
En Jóni biskupi Ogmundarsyni er þannig lýst sem
ungum manni: „Þessi sveinn var fagurlega prýddur af
Guði með mörgum einkanlegum vingjöfum. Hann var
mjög fríður í ásjónu, bjartur í augum, gulur á hár, lang-
ur vexti, sterkur að afli, öllum fríðleik og guðs misk-
unn alla vega umkringdur. Eftir því sem hann var í
hvers manns augliti æskilega limaður og sæmilega á sig
Oddi.
94 Heima er bezt