Heima er bezt - 01.04.1975, Síða 15

einast aðrir þessum hóp, í innilegri fyrirlitningu á nýjum
spurningum, nýjum skilgreiningum, nýjum hugtökum,
frjálsri tjáningu. Það eru menn sem lesið hafa sálar-
fræði, sögu, heimspeki, kristindóm, jafnvel mannfræði
af bókum, og dást að þrautsegja frumherjanna sem lögðu
þeim til spurningarnar. Er það ekki furðulegt, að Tylor
fékk ekki aðgang að háskóla, og að Kaupmannahafnar-
háskóh barðist hatrammri baráttu gegn fornleifafræð-
inni? Því að þetta gerðist fyrir hundrað árum. Og nú
gæti það aldrei gerzt. Að minnsta kosti ekki hér. Því
að hér gætum vér sóma háskólans í hvívetna.
Þannig hvarflar stundum enn ein spurningin að mér.
Hvort skyldi í rauninni vera meiri virðingarvottur,
skrauttitlar á öldunga, ellegar látlaus bréf til yngri
manna sem varnað var máls? Getur nokkur háskóli í
rauninni sýnt einstakhngi meiri virðingarvott en að
mæta rökum hans með heftingu málfrelsis?
En detti einhverjum í hug að tildra upp barnaglingri,
þegar slíldr kveðja heiminn, ellegar blóðga eyru þeirra,
þá hygg ég rödd Jóns í Gullna hliðinu berist úr mörg-
pokanum. „Guðlaun kæru vinir“ bylur vísast á virðu-
legum heimspekideildarenglum með pálmagreinar, „æth
asninn sé ekki auðþekktur á eyrunum hvort sem er?“
Því að Jóni láðist einatt að taka sauðarmarkið alvarlega.
Og þótt sauðarmark heimspekideildar sé auðkennt, þá
læðist sá grunur að Jóni, að Sánkti Pétur eigi sér máske
annan kvarða. Eða hvort skyldi spurt að því við hliðið,
sem Nordal var af sjálfum sér, ellegar hinu, hverja bót
heimspekideild setti á buxur hans ellikvöldið góða?
Hvað verður nú, þegar hornsteininum mikla er brott
svipt? Hvað verður um pýramídann sem stóð á haus
— á hugsun eins manns, er lagði í för sem aldrei var
farin? Nægði göfgi hins látna afkvæmunum, eða hversu
var fóstrið launað? Hvað varð um víðsýnina, opið hús
hans, ávöxtun hjartahlýjunnar í garði náungans? Og
hversu lengi dugir sómi háskólans einn gegn frjálsri
hugsun? Einhvern veginn minnir heimspekideildin mig
á frænda vorn ágætan sem missti fót og stóð og starði
á stúfinn. Enginn er jafn virðulegur og maður sem
missir fót og starir á stúfinn. Svo er sem þér sýnist, af
er fótrinn. Mér er sem ég sjái hvað gerist, ef lítil fluga
svífur léttilega að hátigninni og blæs undurþýtt á annan
vangann. Heyrist brak mikið verður það ekki þeim
að kenna sem reyndu að setja undir stúfinn. Það var
blcssuð sómatilfinningin sem þar gaf frá sér hinzta and-
varpið.
Já, nú er löngu skeiði í rannsókn íslenzkra fræða
lokið. Miklu mærðar timbri hefur verið hlaðið að Sig-
urði Nordal látnum. Lærdómstitlum verður úthlutað
sem verðlagsuppbót til merkismanna að loknu ævistarfi.
Aðeins eins skal gætt: að íslenzkur almenningur fái
ekki að hugsa upphátt við Háskóla íslands. Því að slíkt
sæmir ekki stofnun sem keppir við Gísla í Asi. Elli-
heimilið er handan götunnar.
Ég óska heimspekideildarmönnum hjartanlega til ham-
ingju með langan starfsdag Sigurðar Nordal. Einu getur
deildin þó verið hreykin af að Sigurði gengnurn:
hún setti upp innvirðulegan svip. Þar galt margur ágæt-
ismaðurinn Sigurði fyrir það, hve vel hann tók þeim
auðnulausum, hve oft þeir fengu að fylgja honum í
gönguferðum, hve oft hann hleypti þeim inn á Bald-
ursgötunni. Allra þeirra minnisvarða sem Sigurði hafa
nú verið hlaðnir, hygg ég þó að einn standi lengst í
tímans rás. Það er sú snilldarhugmynd heimspekideildar
að svipta háskólaborgara tjáningarfrelsi á síðari hluta
tuttugustu aldar, að koma í veg fyrir rökræður um
verk og kenningar Sigurðar Nordal. Þann minnisvarða
hefur heimspekideildin reist hinum mikla öldungi óbrot-
gjarnastan. Má ætla, að hans sjái lengi stað líkt og kvæða
Egils, löngum til hans vitnað eins og orða hins mikla
spekings, sem nú kveðjum vér.
Héðan í frá verða menn að hugsa sjálfir.
i; Bjarni Jónsson frá Gröf: i;
HAUS
!; Á nóttunni ég er við lífið laus, '!
;; en lögum þess að morgni þarf að sinna. ;!
jl Þá set ég á mig dagsins heimska haus, I;
!; því hann á fyrir brauði mínu að vinna. j;
i; Og ég má til að hlýða þessum haus, ;!
!; því hann er voða einráður og skrýtinn. !;
!; Á morgnana ég hlusta á hans raus, jj
j! hárið greiði og þvæ af honum skítinn. !;
!| |i
!; Ég aldrei þetta einræði mér kaus, J;
!; því undirgefni feginn vil ég spara.
j: En öll í gegnum okkar htla haus !;
!; ævin verður, stutt eða löng, að fara. ;j
jj En maður getur orðið morgunlaus, !;
!; því moldin verður lögmálinu að sinna, ;j
!; svo einhverntíma hættir þessi haus j!
jj að hugsa fyrir lífinu og vinna. !;
###^##################################################
Heivia er bezt 127