Heima er bezt - 02.10.1988, Qupperneq 35

í landi faraóa
Frá Kaupmannahöfn til Kaíró er um fimm og hálfs tíma
flug með þotu.
Við hjónin vorum í tíu manna dönskum ferðahópi sem
var að flýja kuldann á norðurslóðum, enda var tíu stiga
frost í Kastrup og um þrjátíu stiga hiti í Kaíró þarna í
lok janúarmánaðar.
Flugvéiin sem við fórum með var egypsk Airbus þota,
rúmgóð og þægileg, og Arabarnir voru bæði kurteisir og
hjálpfúsir. Ekki veitti af, fæstir farþeganna kunnu ara-
bísku.
Mjög hert eftirlit er með öllum sem til Egyptalands
fara. Yfirvöld eru hrædd við hryðjuverkamenn og því var
leitað á okkur hátt og lágt. Höfðu Arabarnir sérstaka
menn við leitina. I vélinni voru svo vopnaðir verðir við
allar útgöngudyr og fór ekkert framhjá þessum sérþjálf-
uðu gæslumönnum.
Þegar við vorum búin að koma okkur fyrir í vélinni
var okkur rétt skrautlegt rit sem var letrað bæði á ensku
og arabísku. Ritið hét Horus. „Hver var Hórus?“ spurði
ég hina þeldökku flugfreyju. Þetta var þá líka spurning;
það var eins og að spyrja íslending: Hver var Snorri
Sturluson? Hún brosti þó blítt við mér og sagði: „Horus
was a king“. Já, auðvitað, þeir voru á hverju strái í gamla
daga og ég átti áreiðanlega eftir að kynnast þeim betur
áðuren lyki.
Við höfðum stutta viðdvöl í Dússeldorf þar sem skipt
var um áhöfn og komum við því ekki til Kaíró fyrr en
um tíuleytið um kvöldið. Það var stórkostleg sjón að
fljúga yfir þessa fjórtán miljón manna borg, eina þá fjölm-
ennustu í víðri veröld. Og allt í einu fór fortíðin, hin gráa
forneskja, að brjótast upp á yfirborðið: Það var þá hérna
sem þeir bjuggu frumkvöðlar vestrænnar menningar, far-
aóarnir: Ramses II., Tutankhamon, Hórus, Nefertiti,
Kleópatra og Aida. Já, sjálfur Móses hafði vaggað sér
á öldum Nílarfljóts þegar dóttir faraós bjargaði honum
frá lífláti.
En nú var enginn tími til að sökkva sér niður í fortíðina
því að vélin var að lenda. Og eftir eilífðarbið við útlend-
ingaeftirlitið var okkur hleypt í gegnum nálaraugað og
við vorum komin í aðra heimsálfu, til Norður-Afríku.
A leiðinni inn á hótelið okkar í Kaíró gerðum við í
skyndi samanburð á því sem við áttum að venjast að
heiman og því sem fyrir augu bar. Það var auðvitað fyrst
og fremst fólkið; þetta eru Semítar og af allt öðrum stofni
en við, Hamítar eða Aríar. Þetta þeldökka, grannholda,
veðurbarða eða réttara sagt sandblásna fólk, oft
kinnfiskasogið og vannært - hvað skyldi það hugsa? Og
þetta voru þá afkomendur faraóanna.
Klæðaburður fólks var einfaldur því að karlar voru
flestir í kufli eða skikkju, sem náði þeim niður undir
skósóla eða sandala, en konur voru flestar svartklæddar;
og hérna í rökkrinu var ókleift að greina andlitsdrætti
eða aldur. Þetta gátu þess vegna eins verið múmíur sem
olnboguðu sig gegnum mannþröngina.
Eg var auðvitað ákaflega spenntur að kynnast þessu
framandi fólki og það rifjaðist upp fyrir mér ýmislegt sem
ég hafði lesið um Forn-Egypta.
Gríski sagnaritarinn Heródót hafði verið á þessum slóð-
um fyrir tvö þúsund árum og ég hafði lesið frásögn hans
um hvernig honum komu Egyptar fyrir sjónir. Nílarfljótið
var þá eins og nú lífæðin sem öll tilvera fólksins byggðist
á. Þá var enn krökkt af krókódílum í fljótinu, ljón, apar
og páfuglar spókuðu sig í sólinni, auk ótal annarra dýra
sem nú eru löngu horfin.
Siðir fólks komu Heródót spánskt fyrir sjónir. Hann
sagði að þegar það mataðist færi það út en þegar það
gerði þarfir sínar færi það inn í húsin og karlar krypu
eins og konur þegar þeir köstuðu af sér vatni! Oþrifnaður
var mikill, segir Heródót, og notuðu Arabarnir vinstri
höndina þegar þeir hefðu gert þarfir sínar. Væri hún því
,,óhrein“ og réttu þeir hana aldrei fram (nema þeir örv-
hentu). Raunar hefur nú eitthvað ræst úr þessu, a.m.k.
í bæjunum, þó að margt annað hafi staðið í stað í 2000
ár.
Dóttir mín sem bjó með Berbum í tjaldi í nokkrar vikur
sagði mér að klósettpappír væri hreinn munaður í þeirra
augum. Hún hafði haft með sér nokkrar rúllur frá Dan-
mörku og á nóttunni læddist hún út fyrir tjaldskörina.
En morguninn eftir fyrstu nóttina komu gestgjafinn og
kona hans með snyrtilega samanbrotin klósettpappírs-
blöð. Þau sögðust hafa hirt blöðin og þvegið þau og
pressað; og nú færðu þau henni þennan munað. Það var
vissulega hægt að nota þetta aftur og aftur!
Óþrifnaður er eins og áður segir með ólíkindum í Kaíró
og raunar öllum bæjum og borgum Egyptalands. Gang-
stéttir eru fullar af bílhræjum og alls konar drasli og menn
verða því að vera á hlaupum úti á götu milli bílanna ef
þeir þurfa fótgangandi í bæinn.
Bókaskrá 35