Heima er bezt - 01.02.1993, Blaðsíða 10

Á Patreksfirði um 1943. Myndin er tekin þegar fyrsti forseti íslands, Sveinn
Björnsson, var áferð um landið. A Patreksfirði var haldin veisla honum til
heiðurs og er myndin tekin við það tækifæri.
KREPPUÁRIN
Á kreppuárunum var
oft lítið um peninga hjá
fólki ekki síst ef síldin
brást á sumrin og því
erfitt um verslunar-
rekstur. Þetta breyttist
ÁHYGGJULEYSIÆSKUNAR LOKIÐ
Við lát föður míns urðu miklar breytingar á
lífum okkar allra. Áhyggjulaust frelsi æskunnar
varð nú takmarkað. Það kom vitaskuld í hlut okkar
systranna að gæta litla bróður og hjálpa til á heim-
ilinu. Á þessum árum voru þó vinnukonur, sem
kallað var, enda heimilisstörfin mikil og erfið.
Gólfin voru þvegin og bónuð á hverjum degi, stím-
ur fram á stigatröppum og húnar fægðir. Meira að
segja útitröppur þvegnar enda möl á götum svo
ýmist var ryk í þurrki eða for í bleytu. Síðan þurfti
að brjóta kol og sækja í kolafötur niður í kjallara,
auk þess að halda lifandi í miðstöðinni. Þvottar
voru þvegnir niðri í kjallara. Vatn var hitað í kynt-
um suðupotti, tauið nuddað á þvottabretti og skolað
úr ísköldu vatni. Eina hjálpin var handsnúin þvotta-
vinda. Síðan þurfti að þurrka allan þvott úti á
snúrum vetur og sumar. Oft man ég eftir rauðum
og frostbitnum höndum mömmu þegar hún kom
inn með frosinn þvottinn af snúrunum. Allt þetta
kannast flestir við sem komnir eru yfir miðjan
aldur.
HEIMILISVERKIN ÓSKEMMTILEG
Ekki get ég sagt með góðri samvisku að mér
hafi þótt heimilisverkin skemmtileg á þessum aldri.
Yngri systir mín Þóra var miklu „húslegri” í sér
eins og mamma sagði og var henni spáð að hún
yrði sjálfsagt prestsmaddama eða eitthvað þvílíkt,
en ekki fékk ég neina slíka spádóma um hæfileika
mína. Stúlkan (vinnukonan) sem hjá okkur var á
þessum árum var kölluð Dúna. Hún var vel greind
og bókhneigð. Dúna vann hálfan daginn í búðinni á
móti mömmu og hálfan daginn heima. Hún svaf
hjá okkur og á þessum árum var vinnutíminn oft
fram eftir öllu kvöldi, því þá var tekið til við stoppa
í sokka og gera við föt. Sátu þær mamma og Dúna
við iðju sína fyrir framan herbergi okkar systranna
og höfðu þær þann háttinn á að Dúna las úr ný-
útkomnum bókum úr búðinni eða úr eldri skáld-
sögum á meðan mamma vann. Þá var svo sann-
arlega ekki verið að flýta sér að fara að sofa held-
ur var hlustað af kostgæfni. Ennþá man ég hvað
þetta var notalegt og spennandi um leið. Á þessum
árum voru til dæmis að koma út allar helstu skáld-
sögur Kristmanns
Guðmundssonar, Guð-
mundar Hagalín,
Gunnars Gunnarssonar
og fleiri merkra rithöf-
unda. Seinna eyddi ég
mörgum góðum stund-
um í kompunni í búðin-
ni við lestur á bókum
sem ég fékk að kíkja í á
staðnum því þá
tíðkaðist ekki að pakka
bókum í plast eins og
nú er gert.
46 Heima er bezt