Almanak Ólafs S. Thorgeirssonar - 01.01.1904, Page 62

2Ö
v.ixi, af þ/í lífiö var svo heilbrigt, a5 þaö kendi sér
ei.iskis niíias. Og þaö er enginn vafi á því. aö fáum
skáldum, ef annars nokkurum, hefir tekist jafnvel aö
hafa s.órkostleg áhrif á hugarfar og framkvæmdarlíf
þjóöar sinnar og Björnson. Hann hefir áþreifanlega
sýnt og sannað, aö það er kredda ein, sem ekkert gildi
hefir, aö ekki sé unt aö snúa fornsögum vorum, þótt
þ.er sáu sjálfar listaverk, upp í nútíðarlistaverk, sem
hift geti stórkostlega og ómetanlega þýöing fyrirþjóö-
líf þessara tíma.
En um miöbik æfiunar verður stórkostleg breyt-
ing í h íga skáldsins. Fyrstu tuttugu árin af skálda-
æfi sinni var hann allur á valdi hugsæisstefnunnar.
Hann er fæddur hugsæingur eða hugsjónamaður. Sú
stefna skáldskaparins virðist hafa verið algjörlega sam-
kvæm eöli hans. Eftir hðnnar nótum var honum jafn-
eðlilegt aö syngja og lóunni og þrestinum eftir sínum.
Þess vegna mun mörgum finnast, aö það sem hann
orti þenna fyrra hluta æfi sinnar, vera skáldskapur í
æðra veldi en það, sem hann hefir ort tuttugu til þrjá-
tíu árin síðustu, lrversu ágætt sem margt af því hefir
verið.
Eins og kunnugt er, varð bylting niikil í hugsun-
arstefnu Norðurálfunnar kring um 1870. I skáldskap
og listum var sú bylting fólgin í fráhvarfi frá þeirri
hugsæisstefnu, sem áöur hafði veriö ráðandi. Slcáldin
og listamennirnir varpa sér út í annan straum, sem nú
laugar fjöll og dali eins og flóð á vori og hrífuraltmeð
sér. Þaö er hlutsæisstefnan (rcalismns). Áöur höföu
menu lifað í heimi hugs;ónanna, nú vildu menn lifa í
heimi hlutanna. Áður höfðu menn hugsað um hlut-
ina eins og þeir áttu að vera, en ekki eins og þeir í