Heimilisblaðið


Heimilisblaðið - 01.06.1941, Blaðsíða 14

Heimilisblaðið - 01.06.1941, Blaðsíða 14
106 HEIMILISBLAÐIÐ uppi verið ými;s dýr, sem hefðu verið gagn- ólík núlifandi tegundum að stærð og ytra útliti og- væru nú útdauð fyrir löngu. Þessa skoðun sína lætur hann í ljós í fyrstu: ritgerjjíinni sinni um ateingerðu fíl- ana (1800). Og síðan birti hann hverja uppgötvunina af annari; eru þær eins dæmi í árbókum vísindanna að snilji og djúpsæi inn í lögmál náttúrunnar og að þeim mik- ilvæga árangri. sem þær h.afa boríð. Cuvier varð svo leikinn að þessari list, að hann gat endurmyndað steingert dýr, þó hann hefði aldrei séð þaö í heilu líki, ef hann aðeins hafði bein eða jafnvel part af beini til að styðjast við. Fór hann í þvi efni beint eftir því vaxtarlögmáli, sem hann hafði uppgötvað. Með þessum hætti upp- götvaði hann lindýr, fiska, ferlegustu skrið- dýr, mammút-fila og mastodon-fíla, tröll- aukna dræmingja, nashyrninginn ind- verska, tapír, vatnahesh, hellahýenu, seli, krókódíla, skjaldbökur a. fl. o. fl. Allt þetta heyrði til tveimur tímabilum í myndarsögu jarðar. Þá tók mannöldin við og þau dýr, sem nú lifa. Mannöldin var fjórða tímabilið. En fyrir framan þessi tímabil var frwnöldm. Þá var engin lif- andi skepna á jörðu hér, hvorki dýr né jurtir. Cuvier er það því fyrstum manna að* þakka, að menn vita npkkur veruleg deili á lífinu á jörðu hér„ áður en maðurinn kemur til sögunnar. Það sem menn nú vita um bygg'ingu og skyldleika þessara horfnu dýra við núlifandi dýr, er eingöngu að þakka kappsamlegum samanburði hans á útdauðu dýrunum og þeim núlifandi teg- undum, sem skyldastar eru. Og hverjar sem framfarirnar kunná að verða í þessari vísindagrein, þá er það víst, að bókin hans »Bein steingervinga« verði- ur óbrotgjarn bautaslteinn til minningar um djúpskyggni hans og elju. pg að eng- inn hafi til; þessa komist til jafns við hann á þessu sviði mannlegra rannsókna. I þess- ari steingervingarannsókn hans taka jarð- fræðin og dýrafræðin liöndum saman. Einginn komst nándar nærri til jafns'viu hann, sem á undan var genginn. Að sönnu höfðu þeir Leibnit,z, Buffon pg' Pallos al- gerlega snúið baki við göml,u kenningun- um. Þeir Daubenton og' síðan Pallas oíf; Camper höt’ðu borið saman steingerð bein spendýra og bein lifandi dýra og Campei' lýst því yfir,. að beinin væru leifar af út- dauðum spendýrum. En það var Cuvieb sem fyrstur fann nieð samanburðinum- hvaða kyni hoirfnu dýrin hefðu heyrt tij og kom niciurrööun á í þessu ríki og skifh steingervingunum niður á deildir hinna núlifandi dýra. — X. Hugsjón Cuviers. Það var hin háleita hugsjón Cuviers, ad finna mætti l.ögmál það, sem skaparinn sjálfur hefði haft fyrir sér, er h.ann skóp skepnur sínar og til hans eins væri að leita- fullvissunnar í þeim efnum cg allrar léið- sögu. Og honum var bent á leiðina. PaC) væri: grandgæfileg rannsókn og saman; burður á innri byggingu dýranna. Þar vsei’1 fólgiðlögmál skaparans,, en ekki í hinu ytra og sýnilega. Og riú blandast engum rétt- sýnum manni hugur um, að hann er ei>v mitt maðurinn, sem Guð hefir valið til af) finna þetta lögmál og birta það heiminunn Ot ú.r því leiðir hann svo lögmál nýr1" ar fræðigreinar, steingervingafræðinnaf- fræðina, um byggingu, líf og lif#aðai' háttu löngu útdauðra dýra. Og þegar hann birti þetta nýja lögmál, þá rak allan hein1' inn í rogastanz; djúpskyggni hans þótti svo óviðjafnanleg, og uppgötvanir hans svo stórkostlegar. Það er Cuvier, sem fyrstur sannar þaC' í verkinu, að samanburðarkrufning á dy1' um sé hin eina rétta undirstaða vísinda' legrar dýrafræði. Hún er hanum lykilhnj1 aði allri' náttúrl,egri niðurröðun dýra. ^ sömu niðurstöðunni hafa jurtafræðingarnu komist í sínu, ríki. Það sem Cuvier hef'J gert, getur enginn, nema Guð hafi g'eflCj honum hvassa spámannssjón, til þess a(‘ hann geti séð inn í leyndardóma hans. 0*

x

Heimilisblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimilisblaðið
https://timarit.is/publication/431

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.