Heimilisblaðið - 01.03.1943, Side 3

ORKNEYJAR
Gretn þessi er samin af Miss
Jessie K. tíonald. Hún er dóltir
fyrv. landsljóra eyjanna og bor-
lr> þar í þennan heim.
I.
QRKNEYJAR liggja a<\ vestanverðu í öld-
wn Atlantzliafs og að austanverðu í sí-
^dlnu Englandsliafi, klipptar úr meginlandi
'°tlands, af sjávarfölluni svo stríðum, að
| ki er þ;ið nema revndra farmanna að sigla
Pann 8jó.
^11 á tínuun segir oft af stinnum drengj-
11111 °g liraustum, að þeir hafi vogað að leggj-
‘lst á sund yfir Ermasund og lokið því, en
engar sögur fara af því, að sundmaður hafi
•'okkru sinni vogað að eiga við stríðar unnir
otlandsfjarðar, þótt ekki sé bilið milli
‘’tranda þar nema þriðjungur Ermarsunds-
'treiddar.
Einiskip flytja póst lil Orkneyja sex sinn-
11,11 vikulega á ofurménningar tímum vorum
nö til eru þaa öll firðskeytaþægindi ]>au, sem
u,gur kann girnast, bæði símans og símleysu.
ng því er nú ekki mikio orðið eftir af upp-
mflegum einkabrag eyjanna. En þótt svo sé,
j.r samt enn jiá nóg lil handa jarðfræðingnm,
nnienja- og sögukönnúðum þeim, er lteim-
S£e J;l þessi afskekktu liéruð til að leita að
‘nnniun fræðilegum fyrir sérstakar vísinda-
k1 einir sínar, svo að segja má, að ferðirnar
Cru ekki farnar til ónýtis einkanlega vísinda-
'ttnönum þeim, sem gert hafa víkingatíma
^tðurlanda sérfræðigrein sína.
fkneyjar eru að skoða aðallega norrænar
ll v, ingatímunum. Norrænn jarl stjórnaði þá
pjunum. Árið 1468 komu þær undir Skot-
ailí' bá er Jakob 3. Skotakonungur fékk
Orkneyja-bóndi gamall, stendur /«eð langt, gamaldags
orj og Ijá. jar'Syrkju allri á eyjunum svipar til ís-
lenzkrar eHa NorStir-Noregs. JarSyrkjuorðlœki máls-
ins eru koniin beint jrá norrœnu, t. d. Ijár er „ljár“,
og denging Ijásins kallast „lédenging".........
Margrétar, dóttur Kristjáns 1. Konungur gat
ekki greitl heimanmund dóttur sinnar í j^pn-
ingum og setti Orkneyjar að veði. Þær leyst-
ust aldrei úr þeim veðböndum.
Fátt er kunnugt um eyjarnar fyrir komu
Norðmanna, þó eru merkar menjar enn þá
til um aðsetur Pikta þar — meðal annars
legstaðir, og „slone-henges“, sem eru sérstak-
lega merkilegir og kunnir á Englandi. Stone-
henges þessir, þ. e. reisi-steinar, eru afar mikl-
ir um sig, sumir liringmyndaðir, aðrir í liálf-
hring. Fræði vísinda um fornleifar þessar er
sú, að hringarnir liafi hafðir verið fyrir fórn-
arstað til að tilbiðja sól: og bálfhringarnir
til að tilbiðja tunglið. Stórir lóðréttir stein-