Heimir - 01.07.1907, Blaðsíða 13

Heimir - 01.07.1907, Blaðsíða 13
H E I M I R 3?. hygni og dygö. Oröin: mannást, réttlæti, ráövendni,““sáftn- leiksást, skírlífi, fela í sér mjög aöra hugmynd, heldúr e'U'Þfðr in: hygni, forsjálni, hagsýni. _ Þessar hugmj ndir gétá' vé'í5ð samfetöa, en vér blöndum þeim aldrei saman. Þegar véfi’Segj*- um um einhvern, aö hann sé mjög heiöviröur .maöur, "JiS meinr utn vér aldrei tneö því, aö hann sé maöur, sem hyggtlegá'reh aö ieita eftir sinni eigin farsæld. Sjálfselsku athöfn getur Veriö saklaus, en hún veröur aldrei kölluö dygö. Hvar sení'vér- l'eíjt- um, hvort heldur hjá sjálfum oss eöa öörunt, á fyrri tírlf'unt-'-eföa nú, í sögu eöa í skáldskap, þá veröum vér alstaöar hiifé varir. Áö þegar eitthvert gott verk er gert, þá metum vér dygö þess manns, er verkiö geröi, f nákvæmu hl-utfalli Vi®-þaðv hvort hann geröi þaö til sjálfshagnaðar eöa ekki>, Éf Véi-'áiít- um, aö hann hafi gert þaö í eigingjörnum tilgangi, "þá'tíI'Ftum vér þaö enga dygö, en ef hann hefir lagt eitthvað í SÖÍúún'arvþá álítum vér þaö dygö. Þessi skoðun kemur alstaöar fnim'. sV-ér álítum þaö engadygð 'aö gera gott, þegar vtr eigv.ín von á-4aun- um fyrir, og þegar vér höfutn gert eitthvaö, sem vét^álft-um aö hafi verlö skylda vor, og vér höfum gert þaö áfi þeáé aö> taka vorn eigin hagnaö meö í reikninginn, þá finnum'yértM^-áíiægju j;fir því aö hafa gert þaö. En ef vér höfum gert þessa-skvldu vora vegna vorra eigin hagsmuna, þá neita^ sanfvMkamvcír^aÖ viöurkenna þaö sem dygð. r. ' ;1-’döT, „ Vérköllmn ekki þann rnann dygöugann, sem vdí'vitunl-aö stal aldrei, af því hann var alt af hræddur-um, aö'lÖg'rögíla.-n sæi til sín, en hygni getum vér kallaö þaö. .Og • ekki• 'getiíin -vér heldur kallaö það dygö af manni, þótt hann gefi ölmusu t-visvar í viku og greiöi tíund af öllu sem hann á, ef vér vitum aö hann gerir þaö vegna þess aö hann óttast að fara lil helvítis, ef hann ekki geri slíkt, en forsjálni mætti þaö nefnast. Locke segir á einum staö: „Ef þú spyr kristinn mann hvers vegna hann haldi orö sín, þá mundi hann svara: „Vegna þess að guð, sem býr á himnum og sem hefir í hendi sér eilífa hegning og eilífa umhun, krefst þess". Og ef þú spyrð „Hobb- ista" (Sjá Thomas Hobbes, Utilitarian) aö því, þá svarar hann: „Vegna þess aö þaö er skipaö af þjóöfyrirkomulaginu.og eg verð

x

Heimir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimir
https://timarit.is/publication/440

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.