Ægir - 01.01.1909, Blaðsíða 13

ÆGIR.
65
Björgun skipbrotsmanna
á
Bretlandi og Irlandi.
Það er kunnugt, að kringum Bret-
landseyjar er mjög þokusamt og fult af
skerjum, rifjum og grynningum. Þegar
þess er gætt hversu mikill skipafjöldi fer
um þessar leiðir, er það ekki að undra
þótt mörg skipbrot verði þar.
Vegna þess hve margir liöfðu látið
líf og góss við Bretlandsstrendur, tóku
menn litlu fyrir 1800 að hafa björgunar-
tæki á nokkrum stöðum við strendurnar.
Fyrst þannig að notaðar voru slöngvi-
vélar, lil þess að kasta bjarglínum af
landi og á skip, og þvi næst voru nokkrir
björgunarbátar settir meðfram ströndinni
litlu eftir 1800.
Ekkert alsherjarskipulag var samt
á þessum bjargráðum. Sir. Wilian Hill-
ary frá Mön var fyrstur til að gangast
fyrir þessu. Hann sendi út ávarp til all-
rar alþýðu um það, hversu afarnauðsyn-
legt það væri að búa sem best öll björg-
unartæki og koma almennu og föstu
skipulagi á bjargráð skipbrotsmanna.
Þetta var árið 1823.
Hinn 12. febr. 1824 var haldinn í
London almennur fundur og þar var á-
lyklað að mynda skyldi alsherjar björg-
unarfélag er tæki yílr alt ríkið. í mars.
s. á. myndaðist félagið og hlaut nafnið
»The Royal National Institution for the
Preservation of Life from Shipwreek«.
Félagið tók að sér allar björgunarstöð-
var við strendurnar, og lét þegar smíða
51 björgunarbát. Verndari félagsins var
Georg konungur IV.
Áhugi félagsmanna dofnaði þó brátt,
en Sir William Hillany hélt félaginu uppi
með dug og dáð, og tókst að vekja nýjan
áhuga fyrir málefninu í þeirri deild, sem
var á eynni Mön. Hann lét og á næstu
árurn smíða fleiri björgunarbáta.
Annarstaðar í rikinu gekk það ekki
svo vel. Meðiimatalan lækkaði, tekjurnar
rýrnuðu og bátarnir gengu úr sér og
urðu ónýtir. En þegar neyðin var stærst,
var hjálpin næst. Reyndar var það mikill
skipskaði, er varð til að vekja menn að
nýju til áhuga í bjargráðunum. í ofsa
verðri þann 4. des. 1849, reyndi björg-
unarbátur að ná skipshöfn af skipflaki
við South Shields. Bátnum hvoldi. En
20 létu lif sitt af 24 sem á bátnum voru.
Ægir krafðist þessarar dýru fórnar,
en hún varð ekki til einskis. Þúsundir
mannahafalifaðfyrir dauðaþessara hraust-
rnenna. Þetta tjón varð til þess, að tek-
ið var af alefli að bæta björgunartækin.
Menn innan félagsins lreittust fyrir málið
af mesta kappi og tillög og gjafir streymdu
inn i ríkum mæli.
En það sem verst var við að eiga,
var það, að fá hentugt lag á björgunar-
bátum, svo að engin hætta væri á að
þeim hvolfdi. Þess vegna hét hertoginn
af Norðymbralandi 1850, 100 guineum
að verðlaunmn þeim, er gerði bezta fyrir-
mynd af björgunarbát. Honum voru
send 280 alstaðar að úr veröldinni. Því
næst voru sýnishornin sýnd opinberlega.
Það var ekki auðvelt að velja það besta
úr öllum þessum fjölda. En eftir sex
mánuði komst nefnd sú, sem sett var til
þessa, að niðurstöðu.
Verðlaun fékk sú fyrirmyndin, sem
gert hafði James Beaching' frá Greath
Jarmauth. Bátur með þessu lagi gat
hafist sjálfkrafa á réttan kjöl. Hann var
oft sýndur fyrir framan Ramsgate og
reyndist vel.
Sjálfheijandi björgunarbátar, sem nú
eru notaðir við Englandsstrendur, eru
gerðir eftir þessari fyrirmynd, setn hefir
verið fullkomnuð síðan eftir þvi, sem