Ægir - 01.08.1917, Blaðsíða 5

ÆGIR.
MÁNAÐARRIT FISKIFJELAGS ÍSLANDS
irg.
Reykjavik. Ágúst, 1917.
Nr. 8.
10. á
Þráðlaus firðviðskifti.
Eftir O. B. Arnar.
Associate I. R. E.
[Ritgerð sú, er hér fer á eftir er fyrirlestur,
sem lir. 0. B. Arnar ætlaði að halda á síðasta
Fiskiþingi og sem hann nú góðfúslega lætur
Ægi í té til birtingar, þar eð hann af sérstök-
um ástæðum ekki gat flutt erindið eins og til
var ætlast. Rar eð þráðlaus firðviðskifti eru
hvervetna að ryðja sér til rúms og undirbún-
ingur þegar hafinn hér, virðist ekki úr vegi, að
menn kynni sér sögu þessara upþgötvana og
framfarir í þá átt.
Ritgerð þessi er löng, en kemst þó að öllu
forfallalausu í ágúst- og septemberblað Ægis.
Myndir átti að ílytja, en þær eru ófáanlegar.
Ritslj.]
Inngangur.
Það sem nefnt er firðviðskifii er það, að
geta talast við í fjarlægð, eða á örskömm-
um tíma að geta komið boðum langar
leiðir, og þekkjum vér nú hvort tveggja:
firðtal og firðritun — bæði með þráðar- og
loftsambandi.
Þráðlaus firðviðskifti í réttum skilningi
orðsins, eru æfagömul og miklu eldri en
þráðarfirðviðskiftin, sem eru ekki nema 70
ára gömul. T. d. er mælt að 558 f. Kr.
hafi Persakonungar haft þráðlaust firðtals-
kerfi um alt ríkið, til þess að geta fengið
fréttir hvaðanæfa á sem skemstum tíma.
Þessu var þannig fjrrir komið, að mönn-
um með köllurum var dreift um alt landið
með liæfilegum millibilum og kölluðu þeir
boðin á milli sín. Þessi aðferð hefir því,
eins og menn sjá, verið bæði dýr og sein-
leg. Betri hefir firðritunin verið. Hún var
margskonar og er sú einfaldasta sem við
þekkjum, eldur á nóttunni og reykur á
daginn. Þessi aðferð var töluvert notuð í
fornöld og hefir verið þekt meðal allra
þjóða heimsins á fyrstu menningarstigum
þeirra. Var hún smáendurbælt þangað til
að lokum komu upp aðrar aðferðir, sem
útrýmdu henni.
Árið 1684 kom Englendingurinn Robert
Hook með tillögu um nýja tegund firðrit-
unar. Vildi hann nota plötur, með gríðar
stórum bókstöfum á, sem voru dregnar
upp eftir stöng og stafirnir svo lesnir í
fjarlægð með sjónauka. Komu upp nokkrar
líkar aðferðir og var eitthvað af þeim not-
að þangað til 1792, er ungur Frakki,
Claude Chappé fann upp kerfi, sem bar
langt af hinum og var síðan notað þangað
til rafmagnsfirðritunin leysti það af hólmi.
Árið 1832 dalt Ameríkumanninum Samuel
Morse í hug, að nola mætti rafsegulmagnið
til þess að koma merkjum langar leiðir og
árið 1835 smíðaði hann fyrsta ritsíma-
áhaldið sitt. Eru Morse-tækin notuð mest
allra áhalda enn í dag, að visu mikið
breytt og endurbætt.
Fráðlaus rafiuagnsfirðritun.
Svo er talið, að þráðlaus rafmagnsfirð-
ritun sé fundin upp árið 1895, af ítalan-
um Guglielmo Marconi.
Uppfundning þessi var engin tilviljun.
Hún var búin að vera á prjónunum hjá