Ægir - 01.11.1922, Síða 10

152
ÆGIR
vörur. Sviar, sem við seljum sildina telja
haua nauðsynjavöru fyrir sig og hún er
þar etin af háum sem lágum. Verka-
mennirnir sem vinna útivinnu við skóg-
arhögg og námugröft telja saltaða síld
meiri kjarnfæðu en flest annað sem þeir
borða. Reynslan hefir kent þeim að nær-
ingar- og hitagildi síldar er svo mikið
að þeir vilja ekki án hennar vera. Reir
telja eina tunnu af góðri saltaðri íslands
sild eins gott búsílag og kjöttunnu. Efna-
mennirnir þar útbúa síldina svo, að hún
er bæði ljúffeng og lystugur matur, og
því réttnefnd »herramannsmatur« og ekk-
ert »fínt« borð má vera án sildar.
Við hér á landi teljum sildina ekki
nauðsynjavöru og borðum mjög lítið af
henni. Aftur á móti teljum við hveiti
nauðsynjavöru og borðum það daglega
og stundum oft á dag. Það flytjum við
inn. Söltuð sild hefir jafnmargar hitaein-
ingar og hveitibrauð; þ. e, 1 kg. af síld
liefir 2400 hitaeiningar og 1 kg. af hveiti-
brauði hefir sama hitaeiningafjölda. Sildin
er þvi eins mikils virði til næringar eins
og hveitibrauðið. 1919 voru fluttar hing-
að til landsins um 11 miljón kg. af korn-
vörum, sem kostuðu landið 5791792 kr.
í beinhörðum peningum, er fóru úr land-
inn. Ef við vildum vera dálitið meiri
búmenn en við höfum verið, ættum við
að spara kornvörukaupin með þvi að
borða saltaða síld i þeirra stað. 20 þús-
und tunnur af síld er ekki fimti parfur-
inn af þeirri kornvöru er hingað fluttist
1919. Er til of mikils mælst að við drög-
um af okkur tæplega fimta partinn af
kornvörukaupunum og borðum i þess
stað sallaða síld. Hún hefir eins og áöur
er sagt jafnmikið næringargildi og hveiti-
brauð og er oss eins holl og góð f. Ha.
Menn geta farið til læknanna og spurt
þá hvort svo er ekki. Þó að hér í land-
inu væru etnar 20 þúsund tunnur af
sild, er það ekkí meira en ein síld á
mann sjötta hvern dag. Það virðist ekki
ykja mikið jafnvel til að byrja með. Ef
við gerum ráð fyrir að ein tn. af saltaðri
síld, hafi kostað framleiðendur kr. 30,00
að meðaltali á siðastliðinni vertíð, og að
þeir vilji hafa 10% hagnað við söluna;
kostar sildartunnan kr. 33,00. Flutnings-
kostnaður á síldartunnuna frá framleiðslu-
höfn til Reykjavikur eða einhverrar ann-
arar hafnar, sem strandferðaskipin koma
við á, eru kr. 3,00 fyrir tunnuna, þ. e.
36 kr. Ef við gerum ráð fyrir að kaup-
maður eða kaupfélag, sem selur sildina
til neytendanna leggi 25% á innkaups-
verð og flutningskostnað sildarinnar er
útsöluverðið 45 aurar kg. eða nálægt 15
aura stykkið af stórri síld. Þá eru það
svo ódýr matarkaup, að annað jafngott
fá menn ekki hér á landi. Fyrir eitt kg.
af sigtibrauði eru hér í Reykjaoík borg-
aðir 90 aurar, og fyrir 1 kg. af Fransk-
brauði kr. 1,30. Þetta er slæmt búskap-
arlag, sem þarf að breytast. Söltuð síld
er bæði næringarmikil og holl fæða fyrir
þá, sem stunda erfiðisvinnu úti og engu
siður holl þeim, sem vinna við skrifstofu-
störf, eða aðra vinnu, er ekki reynir eins
á líkamskraftana, þar sem hún er sér-
staklega listaukandi. Veturinn 1902—1903
var eg um tíma í Noregi, og var þar
sem eg borðaði, söltuð síld til malar tvo
daga i viku. Var hún framreidd þannig.
að síldin kom inn á borðið, skorin í
búta þvert yfir, með roðinu á, og út á
hana höfð ediksblanda og fengum við
með henni heitar kartöflur; var svo kaffi
á eftir. Þessi matur var alveg eins sað-
samur og næringarmikill að okkur virt-
ist, eins og annað, sem við fengum til
miðdegisverðar liina daga vikunnar, t. d.
kjötsúpa með saitkjöti o. þ. u. 1., og eng-
an heyrði eg kvarta yfir, að þetta væri
vondur matpr,