Ægir - 01.09.1954, Page 9

Æ G I R
215
tengd sildveiðunum eru til á stöðunum og
enn ekki horfin öll von um veiði, að byggj-
ast að meira eða minna leyti á þvi, að síld
verði veidd og hagnýtt í verkunarstöðvun-
um. Einnig af þessari ástæðu væri ekki for-
svaranlegt að hætta að gera út á sildveiðar.
Læt ég svo útrætt um þessa hlið málsins.
Reynsla Norðmanna.
Svo sem kunnugt er hafa erlend veiði-
skip um langan aldur stundað sildveiðar
á íslandsmiðum, og raunar voru það norsk
skip, sem hófu þessar veiðar á undan Is-
lendingum, nokkru eftir miðja síðustu öld.
Norðmenn hafa ávallt verið hér flestir við
veiðarnar af útlendingum, og oft með stærri
flota en íslendingar sjálfir. Á það ekki síð-
ur við um tímabilið eftir styrjöldina en
áður. Þess heyrist alloft getið, þegar menn
hafa hér kvartað um aflaleysi, og það ekki
að ástæðulausu, að Norðmenn hafi á sama
tíma gert góða ferð á íslandsmið og komið
heim með mikinn afla. Er það að vonum,
að menn spyrji, hverju slíkt sæti. Nú má að
vísu gera ráð fyrir, að fréttastofufregnir
af sildveiðum Norðmanna, sem birtar eru í
blöðum þar í landi og sendar til útlanda, séu
með nokkuð svipuðum hætti og sambæri-
legar fréttir hér á landi, og víst er um það,
að aflabresturinn undanfarin ár hefði ekki
verið eins tilfinnanlegur, ef byggja hefði
mátt á slikum fréttum, sem birtust á með-
an á vertiðinni stóð. Þetta er ekki sagt í
því skyni að kasta rýrð á fréttaflutning
blaða hér eða annars staðar, en skýringin
á þessu fyrirbæri e'r einfaldlega sú, að
mönnum er ljúfara að birta á meira áber-
andi hátt það, sem þeir telja góðar fréttir
en slæmar, og er það í sjálfu sér mann-
legt. Það er að sjálfsögðu svo með Norð-
menn eins og titt er hér á landi og raunar
alls staðar, þar sem fiskveiðar eru stund-
aðar, að aflafengur skipanna er mjög mis-
jafn, og það svo, að ókunnugum finnst oft
ótrúlegt. Kemur þar margt til, en þó það
sennilega helzt, hversu menn eru misjafn-
lega fengsælir við veiðarnar. Væri það í
sjálfu sér mjög skemmtilegt rannsóknar-
efni að finna út í hverju slíkt liggur, en
út í það er ekki tækifæri til að fara nánar
hér, enda ætla ég mér ekki þá dul að geta
gefið við því nein viðhlítandi svör. Hefur
engin sú vertíð liðið, hversu mikið afla-
leysi, sem annars hefur verið, að fleiri eða
færri skip hafi eklci aflað sæmilega, eða að
minnsta kosti svo mikið, að forðað væri
frá tjóni. Á þetta vafalaust ekki siður við
um norsku skipin. En þar með er sagan
ekki öll sögð. Þykir mér rétt að segja hér
þá sögu eins og ég tel mig hafa fengið um
hana sannasta vitneskju. Ég átti þess kost á
siðastliðnu sumri í sambandi við norrænu
fiskimálaráðstefnuna að vera samvistum
með ýmsum forustumönnum í norskum
sjávarútvegi. Bar þar margt á góma svo
sem verða vill undir slíkum kringumstæð-
um og var skipst á upplýsingum og skoð-
unum um margt það, sem varðaði sjávar-
litveg beggja þjóðanna. Einn af norsku full-
trúunum var langtum kunnugri sildveið-
um Norðmanna við ísland en nokkur hinna,
enda hafði hann sjálfur stundað þær veiðar
um áratugi, og hefur nú um alllangt skeið
verið forustumaður í félagsskap þeirra út-
gerðarmanna, sem síldveiðar stunda við
ísland. Ég greip þetta tækifæri til að ræða
við þennan margreynda mann, þar sem mig
fýsti að heyra frá honum, hver áhrif afla-
bresturinn á íslandsmiðum hefði haft á
þeirri útgerð, og hver viðbrögð þeirra væru.
í stuttu máli sagt skýrði hann svo frá, að
með örfáum undantekningum hefði af-
koma norska síldveiðiflotans við ísland á
undanförnum árum verið allt annað en
glæsileg, og oft mjög léleg. Ég innti hann
þá eftir því, hvernig á því stæði, að þeir
héldu stöðugt áfram þessari útgerð. Svar
hans sýndi, að til þess liggja hinar sömu
ástæður, sem ég greindi áðan, að lægju til
þess, að ekki ætti að hætta að gera út til
síldveiða við Norðurland. Sagði hann, að
bæði sjómennirnir og útgerðarmennirnir
væru ávallt vongóðir um, að þetta kynni
að lagast, en þó væri hitt ef til vill þyngra
á metunum, að þeir hefðu ekki annað
verkefni fyrir þennan stóra flota yfir síld-