Tímarit lögfræðinga - 01.10.1989, Side 24

grannt er skoðað kemur í ljós að merkingin er ekki alltaf sú sama, án
þess að sá merkingarmunur verði alltaf ráðinn af lagatextanum. Oftast
er átt við bæjarfógeta eða sýslumenn utan Reykjavíkur, yfirborgar-
dómara eða yfirsakadómara í Reykjavík og lögreglustj órann á Kefla-
víkurflugvelli. Verður tekið fram hér á eftir hvort átt er við yfir-
borgardómara eða yfirsakadómara þegar um valdsmann í Reykja-
vík er að ræða.4 I sumum tilfellum getur orðið vísað til dómsmálaráðu-
neytisins, en stundum er í lögum gerður greinarmunur á dómsmála-
ráðuneyti annars vegar og yfirvaldi eða valdsmanni hins vegar.5 6 Hér
má t.d. benda á að með orðinu „valdsmaður“ í 1. mgr. 15. gr. bl. er
ýmist átt við bæjarfógeta og sýslumenn utan Reykjavíkur (yfirsaka-
dómara í Reykjavík), þegar úrskurða á framfærslueyri með óskilgetnu
barni, eða dómsmálaráðuneytið, þegar úrskurðað er í tilefni af skiln-
aði eða sambúðarslitum.0. Þetta getur einnig átt við um fleiri laga-
ákvæði og verður vikið að því sérstaklega þegar við á.
2. FRAMFÆRSLUSKYLDA
Um framfærslu bai’na er aðallega fjallað í IV. kafla bl. Þar er kveð-
ið á um skyldu til framfærslu, hverjir eru framfærsluskyldir og inn-
tak framfærsluskyldunnar. Ákvæði um þetta er einnig að finna í
I. kafla fl. Framfærsluskyldan samkvæmt 14. gr. bl. og 3. gr. fl. er
óháð því hvort foreldri hefur forsjá barns eða ekki, nema um sé að
ræða stjúpforeldri eða sambúðarforeldri.
2.1. Hverjir eru framfærsluskyldir?
Samkvæmt 14. gr. bl. eru eftirtaldir aðilar framfærsluskyldir:
a. Kynforeldrar (sbr. 1. mgr. 14. gr. bl.). Kynforeldrar eru þó ekki
4 Að sjálfsögðu geta löglærðir fulltrúar þessara aðila leyst af hendi þau verkefni sem valds-
manni eru falin og í reynd eru það oftast þeir sem fara með þessi mál. Þá hefur verið
talið að borgardómarar og sakadómarar í Reykjavík geti annast jrau.
5 Sjá t.d. 3. mgr. 16. gr. bl. og 45. gr. og 52. gr. laga um stofnun og slit hjúskapar nr. 60/
1972 (hj 1.).
6 Sjá ennfremur H 1987,473. í málinu var Jrví m.a. haldið fram að dómsmálaráðuneytið
hefði brostið vald til að kveða upp úrskurð samkvæmt 22. gr. bl., en jrar er notað orðið
„valdsmaður". í dómi Hæstaréttar segir: ,.Þó að fallast megi á jrað með áfrýjanda. að
orðið valdsmaður, sem oft er notað í barnalögunum, taki ekki í mæltu máli yfir ráðu-
neytið, og Jrótt í 3. mgr. 16. gr. laganna sé gerður munur á ráðuneytinu og valdsmanni,
verður að fallast á það með héraðsdómara, að í 22. gr. merki hið umdeilda orð m.a.
ráðuneytið. Byggist jjað á venju um framkvæmd sifjaréttarmála og jjví, hvert er lilut-
verk ráðuneytisins í afgreiðslu mála á þessu sviði."
166