Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1938, Side 8

6
óneitanlega liastarlegt að hugsa til þess, að íbúar þessa kalda
lands skuli í þúsund ár hafa liorft á hverina rjúka út um
allt land, án þess að nokkur tilraun væri gerð lil að nota
þá til að hlj7ja upp liíbýlin, livað þá til annars. Viðburðar-
s'emin liefir verið furðulega lítil, andlegt lif hefir ekki verið
fjölskrúðugt, liér hefir fram undir síðustu aldamót aldrei
verið til nein sjálfstæð vísindamennska, nema fræðslustarf-
semi, aldrei nein hljómlist, myndlist né málaralist, engin
húsagerðarlist, en skáldskaparlist og frásagnarlist hefir þró-
azt vel. Vafalaust er það fátæktin og ósjálfstæðið, sem liefir
dregið svo kraftinn úr landsmönnum, að penninn varð ein-
asta verkfærið, sem þeir kunnu að nota, svo að nokkrar menj-
ar sæist eftir. En af öðru leyti sjást hér engin mannvirki,
svo að sá sem liingað kemur g'æti trúað, að landið liefði ekki
verið byggt nema í nokkura áratugi.
Það er fyrst á síðustu áratugum, að þjóðin hefir látið
liendur standa fram úr ermum, og það svo, að hverjum er-
lendum gesti, sem hingað kemur, verður starsýnt á. Hér er
verið að taka upp nýjar atvinnugreinair á ýmsum sviðum
iðnaðar, landhúnaðar og fiskveiða, og þótt rnarg't gangi erf-
iðlega, þá er auðsætt, að liugkvæmni íslendingsins er ekki
lengur bundin við rim og' sögu eingöngu, lieldur er farin að
fást við framkvæmdir á sjó og' landi og er nú furðu mikilvirk.
Á viðskiptasviðinu speglast menning og þekking liverrar
þjóðar i því, livernig inn- og útflutningi hennar er háttað.
Menningarsnauðar þjóðir flytja út liráefni, en kaupa inn þær
vörur, sem iðntækni þarf til að geta gert. Menningarþjóðir
flytja inn hráefni og gera úr þeim verðmætar vörur, sem þær
lifa á að flytja út.
Hingað til liefir mestallur liluti útflutningsins frá íslandi
verið óunnin eða lítt unnin vara, en lítið um útflutning á
unninni vöru, sem náð liefir fullu verðmæti áður en hún
fer af stað liéðan. Við stöndum að þessu leyti langt að baki
öðrum menningarþjóðum, því að enginn efi er á, að meira
verðmæti má fá út úr ýmsum afurðuin okkar og' myndi við
það skapast hvort tveggja, aukin atvinna i landinu og meiri