Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1989, Blaðsíða 122

120
Árbók Háskóla íslands
hér mestu um, en niðurstöðumar kunna að
varpa nýju ljósi á viss atriði í þróun tegunda.
Rannsóknir hafa á undanfömum ámm einkum
farið fram á Austurlandi og beinst að þvf að
kanna parmyndun, lífslíkur, vaiptfðni, varpár-
angur og fæðuval máfa. Þessir þættir eru kann-
aðir með hliðsjón af vængmynstri og stærð,
sem em mælikvarði á blöndun og ákvarða svo-
kallaða blendingstölu einstakra máfa. Þá hefur
verið fylgst með dreifingu blendingstölu heilla
varpa, bæði austanlands, þar sem enn er talsvert
af hreinum silfurmáfum, svo og vestanlands,
þar sem hreinir hvítmáfar em í meirihluta. Litl-
ar breytingar hafa orðið f þessum vörpum síð-
astliðinn áratug.
Breytingar á dýrastofnum og átu í Mývatni
Amþór Garðarsson prófessor
Allt frá árinu 1975 hefur verið fylgst stöðugt
með breytingum á fjölda, viðkomu og fæðu-
skilyrðum anda á Mývatni, og frá 1977 hefur
verið fylgst með mýflugustofnum. Rannsókn-
ir þess hafa tvíþætt markmið. Þær em annars
vegar aðferð til þess að fylgjast með langtíma-
breytingum á átu í Mývatni og Laxá. Hins veg-
ar er kannað hvaða þættir stjóma þéttleika og
viðkomu einstakra andategunda, m.a. með þvf
að telja fugla, íylgjast með mýflugustofnum
og kanna fæðusamsetningu. Á áranum 1985-
88 var einkum unnið að úrvinnslu gagna og
undirbúningi þeirra til birtingar. Gengið var frá
yfirlitsskýrslu um botnlff Mývatns 1987, grein
um nýja flugugildm 1985 og yfirlitsgrein um
langtfmabreytingar 1988.
Vistfrœði sjófugla við ísland
Amþór Garðarsson prófessor
Rannsóknir þessar snúast um að þróa aðferð-
ir til þess að meta stærð nokkurra mjög stórra
fuglastofna og að nota þessar aðferðir til þess
að kanna stofhstærðir. Þá er unnið að rann-
sóknum á fæðuháttum og undirbúningskann-
anir hafa verið gerðar á þéttleika sjófugla vest-
ur af landinu. Á síðustu ámm hefur mest verið
unnið að úrvinnslu gagna um íslensk fuglabjörg
og könnun á stofnstærð lunda. Gengið var frá
grein um breytingar á súlustofninum síðastliðin
35 ár.
Framleiðsla og lífsferlar botndýra í Laxá, S-
Þing.
Gísli Már Gfslason prófessor
Rannsóknimar hófust árið 1977. Markmið
þeirra var að ákvarða hvaða þættir stjómuðu
stofnstærð og framleiðslu bitmýs í ánni. Fylgst
var með stofnstærð, lffsferlum og framleiðslu
bitmýs fram á mitt ár 1985, en þá hafði fram-
leiðslan sveiflast úr hámarki f lágmark og aftur í
hámark. Ljóst er að fæða bitmýsins, gæði henn-
ar og magn, stjómar framleiðslunni og stofn-
þéttleika.
Þekking á Laxá hefur aukist mikið á und-
anfömum ámm. Hegðun árinnar, svo sem
eðlis- og efnafræðilegum þáttum og tegunda-
fjölbrcytni, vora gerð skil í Oikos 32 (1979),
og frá 1977 hefur verið unnið að rannsóknum á
starfsemi vistkerfisins og breytileika, og hvaða
atriði em líkleg til að valda breytileikanum.
Komið hefur í ljós að fleira breytist með
fæðuframboði og fæðugæðum en stofnstærð-
in og framleiðsla bitmýsins. Stærð einstaklinga
og vaxtarhraði verða einnig fyrir miklum breyt-
ingum.
í ámm með mikilli fæðu f ánni var stærri
hluti bitmýsstofnsins með tvær kynslóðir á ári
og einstaklingamir úr sumarkynslóðinni vom
stærri. Botndýrasamfélög í Laxá, frá Mývatni
og niður að ósum við Skjálfandaflóa hafa ver-
ið könnuð. Ofan til er bitmý ríkjandi, en þeg-
ar neðar dregur minnkar hlutdeild þess og
rykmýstegundir af undirættinni Orthocladinae
verða algengari. Þéttleiki dýra fellur niður ána.
Rannsóknir á erfðum bakteríunnar Escherichia
coli
Guðmundur Eggertsson prófessor og Sigríð-
ur Þorbjamardóttir sérfræðingur
Á erfðafræðistofu Líffræðistofnunar hefúr
um árabil verið unnið að rannsóknum á erfð-
um bakteríunnar Escherichia coli sem er víða
notuð til ýmiss konar gmndvallarrannsókna í
erfðafræði og lífefnafræði.
Rannsóknir okkar hafa einkum beinst að
erfðum tRNA sameinda. Þessar sameindir fyr-
irfinnast í öllum lifandi fmmum og gegna miklu
hlutverki við túlkun erfðaboða. í E. coli em