Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2003, Blaðsíða 140

Meistaraverkefni og doktorsverkefni eru unnin innan Kerfisverkfræðistofu í
tengslum við framangreind rannsóknaviðfangsefni í samstarfi við stofnanir og
fyrirtæki.
Upplýsinga- og
merkjafræðistofa
Á árinu var haldið áfram þróun suðsíunaraðferðar fyrir SAR-fjarkönnunarmyndir
(Synthetic Aperture Radar). Þróaðar voru aðferðir sem byggjast bæði á wavelet-
og curvelet-vörpunum. Aðgerðin sem notast við wavelet vörpun hefur þann eigin-
leika að hún er næstum því hliðrunaróháð. Hliðrunaróháðar varpanir eru sérstak-
lega æskilegar fyrir myndgreiningu. Þetta afbrigði wavelet-vörpunar kallast dou-
ble density. Fyrstu niðurstöður þessara rannsókna voru birtar á ritrýndu ráðstefn-
unni 2002 IEEE International Geoscience and Remote Sensing Symposium, sem
haldin var í júní íToronto. Kanada. Hliðrunaróháð wavelet-vörpun byggist á því að
hringhliðra merkinu sem taka á wavelet-vörpunina og verða wavelet-stuðlarnir
sem þá fást þeir sömu og fengust fyrir óhliðraða merkið. Birt var fyrsta greinin
sem notar double density wavelet-vörpun til suðsíunar SAR-radarmynda. Á árinu
var hafin rannsókn á notkun curvelet-vörpunar til suðsíunar SAR fjarkönnunar-
mynda. Wavelet-vörpun meðhöndlar á sérlega hagkvæman hátt punkt ósam-
felldu. Brúnir í myndum eru ekki punkt ósamfelldur heldur ósamfelldur af hærri
víddum. Curvelet-vörpunin meðhöndlar ómsamfelldur á hærri víddum á sérlega
hagkvæman hátt. Skrifaðar voru þrjár greinar á styrktartímabilinu um notkun
curvelet-vörpunar til suðsíunar á SAR fjarkönnunarmyndum. Fyrsta greinin birtist
á ritrýndu ráðstefnunni 2002 IEEE International Geoscience and Remote Sensing
Symposium. sem haldin var í júní í Toronto, Kanada. Önnur greininn birtist í
ritrýnda ritinu Árbók VFÍ/TFÍ 2002. Að lokum var skrifuð grein fyrir tímarit raf-
magnsverkfræðinema. Með þessum greinum náðist verulegur árangur í verkefn-
inu. Ætlunin er að byggja á þessum árangri á næsta styrktarári.
Einnig voru á árinu þróaðar aðferðir til að flokka flókin merki. Þessar aðferðir
byggjast á wavelet-vörpun og síubönkum. Aðferðunum er best lýst sem síu-
bankatrjám. Því er auðvelt að nota þessar aðferðir til víddarfækkunar á merkjum.
Víddarfækkun er mjög mikilvægt viðfangsefni þegar mæligögn eru af mjög hárri
vídd. eins og er tilfellið fyrir flókin fjarkönnunargögn. Annað mikilvægt notkunar-
svið þessara aðferða sem var haldið áfram að þróa á þessu ári er sambræðsta
gagna frá ólíkum gagnalindum. Bæði þessi notkunarsvið voru þróuð og notuð á
árinu sem forvinnsluaðferðir fyrir tauganetsflokkara. Niðurstöðurnar voru birtar í
tveimur greinum. Sú fyrri var á ritrýndu ráðstefnunni 2002 IEEE International Geo-
science and Remote Sensing Symposium. sem haldin var í júní í Toronto. Kanda.
Önnur var birt sem bókarkafli.
Unnið var að gagnabræðslu (data fusion) með tölfræðilegum aðferðum. tauga-
netsaðferðum og wavelet-greiningu. Sérstaklega var kannað að besta val á vídd-
um þegar wavelet-greining er notuð sem forvinnsluaðferð í flokkun. Voru niður-
stöður þeirra athugana kynntar á IGARSS 2002 ÍToronto. Wavelet-greiningin var
unnin í samvinnu við Jóhannes R. Sveinsson dósent og Magnús Örn Úlfarsson
stúdent. Wavelet-greiningin hentar vel til forvinnstu fyrir gagnabræðslu sam-
kvæmt þeim niðurstöðum sem hafa fengist og hefur bestunin á vali vídda gengið
vel. Nýlega fékkst samþykkt tímaritsgrein í International Journal of Remote Sens-
ing um þetta efni.
Unnið var að þróun MSOM (multiple self-organizing feature map) flokkara til
flokkunar marglindagagna. Voru fyrstu niðurstöður þeirra rannsókna kynntará
IGARSS 2002. Unnið var að þróun marglindaflokkara sem byggðust á „bagging"
og ..boosting'' sem eru svokallaðar margflokkaraaðferðir (multiclassifier syst-
ems). Niðurstöðurnar með boosting voru sérstaklega góðar og fékkst betri flokk-
unarnákvæmni en áður. Einnig varskrifuð tímaritsgrein um notkun samdóma-
fræði í flokkun með tauganetsreiknum og var hún send til IEEE Trans. on Geo-
science and Remote Sensing. í þessari grein var höfuðáherslan á að fækka teng-
ingum í tauganetsreiknum.
Úrvinnslu fjarkönnunargagna með mikilli upplausn var rannsökuð. en fjarkönn-
unargögn með mikilli upptausn eru mjög flókin í vinnslu og byggist úrvinnsla
þeirra á talsvert öðrum forsendum en úrvinnsla hefðbundins fjarkönnunarmynd-
efnis. I verkefninu hafa helstu vandamál varðandi vinnslu með háupplausnargögn
136