Stúdentablaðið - 01.04.2002, Síða 10

10 stúdentabladið
UM SVIGURMÆLI í GARÐ ADOLFS HITLERS
OG RÍKISSTJÓRNAR ÞÝSKALANDS
Króksritari hefur verið í afar miklum vandræðum við
aó finna efni í þennan lokakrók skólaársins enda
hefur króksritari verið upptekinn við að undirbúa
sig undir próf í því hvernig eigi að koma misyndismönnum
og glæpakvendum undan réttvísinni. Eftir mikla leit um
víðfeðmar lendur lögfræðinnar ákvað króksritari að fjalla
um dóm einn sem hlýtur að teljast með þeim safaríkari,
hvort.sem menn hafa áhuga á lögfræði eða ekki. Er þetta
hæstaréttardómur frá árinu 1934, blaðsíóu 982.
Mál þctta var höfðað samkvæmt fýrirmælum
dómsmálaráðherra eftir kröfu þýska aðalkon-
súlatsins gegn þeim í’órbergi I’órðarsyni rithöf-
undi og Finnboga Rúti Valdimarssyni ritstjóra
Alþýðublaðsins fyrir brot gegn ákvæðum 9.
kapitula hinna almennu hegningarlaga frá 25.
júní 1869 sem ijallaði um landráð, vegna um-
mæla í grein I’órbergs sem birtist þann 6. janúar
1934 og bar heitið Kvalnlusti Nnzista.
Var Finnbogi sýknaður á báðum dómsstigum
þar sem greinin var rituð undir fullu nafni höf-
undar (þ.e. Þórbergs) sbr. 3. gr. tiiskipunar um
prentffelsi frá 9. maí 1855.
I umræddri blaðagrein lýsti I’órbergnr ógnum
þeim, sem hann taldi að andstæðingar þýskra
nasista urðu fvrir af þeirra völdum. I greininni
sagði m.a.:
„I fullan áratug höfðu nazistarnir þýzku beitt
öllum kröftum til að innræta þjóðinni miskunn-
arlaust hatur gegn social-demókrötum, komm-
únistum, gyðingum, friðarvinum og sjálfúm
ertðafjandanum, Frakklandi.“
Lýsti Þórbergur því næst þeim kvölum og pín-
ingurn, sem hann taldi að fangaðir menn sættu af
hálfii nasista í Þýskalandi og komst svo að orði:
„að jafnvel sjáltán Rannsóknarréttinn á Spáni
myndi hrvlla við, ef hann mætti renna augunum
yfir þessi tæp 800 ár, sem eru milli Luciusar III.
og sadistans á kanzlarastólnum þýzka.“
Síðan sagði, að einhverjir hati ef til vill til-
hneigingu til að seta gremju sína út af íraman-
greindu athæfi með þeirri trú, að píningarnar i
fangelsum Þjóðverja séu ekki fýrirskipaðar af rík-
isstjórninni, en það taldi Þórbergur tjarri sanni,
því hið ægilegasta við allar þessar píningar væri
það, „að þær eru allar undirbúnar og skipulagð-
ar af þeim mönnum, sem eiga aö gæta laga og
siðferðismála ríkisins“.
Sagði Þórbergur svo frá grimmdarverkum í
fangelsum Þýskalands. Loks tilfærði hann ýmsar
yfirlýsingar úr þýskum blöðum, þar á meðal
nokkrar eftir stjórnarformanni Prússlands, Gör-
ing, þar sem Þórbergur taldi sig sanna að þær
hafi verið rangar, og birti hann þær til að sýna
„sannsögli foringjanna“.
Grein þessa byggði Þórbergur á 15 heimild-
um sem hann lagði fram í málinu. Markmiðið
með greininni skv. Þórbergi átti að vera að fræða
lesendnr blaðsins um stefnu og starfshætti nas-
istaflokksins þýska. Neitaði hann því fyrir auka-
rétti Reykjavíkur að grein sín ætti að beinast að
hinni þýsku þjóð eða stofnunum þýska ríkisins,
heldur hafi hann með greininni aðeins viljað
deila á forystumenn nasistaflokksins.
I forsendum dóms aukaréttar sagði:
„Við lestur greinarinnar í samhengi verður að
telja, að þessi meining höfúndarins komi skýrt í
ljós . . .
Greinin er ádeila á nazistaflokkinn birt í blaði
jafnaðarmanna hér á landi . . .
Ekkert kemur fram í greininni, sem gefi
ástæðu til að ætla, að greinarhöfúndur sé óvin-
veittur þýzku þjóðinni í heild, né að ásetningur
hans hafi verið að deila á hana sjálfa.
Adeilan beinist öll að annarri og takmarkaðri
félagsheild, þ.e. þýzka þjóðernisjafnaðarmann-
flokkinn [NSDAPJ.
Einstakar setningar greinarinnar lesnar í réttu
samhengi verða heldur ekki skýrðar á annan hátt.
Og þótt svo standi á, að þessi stjórnmálaflokkur
fari nú með stjórn þýzka ríkisins, verður að telja
það nægilega ljóst, að það er stjórnmálaflokkur-
inn, sem ádeilan beinist að, en ekki þýzka þjóð-
in eða repræsentativar stofnanir þýzka ríkisins.
Meiðandi og móðgandi ummæli um erlenda
stjórnmálaflokka, stefnu þeirra, starfeða forystu-
menn, verður hinsvegar ekki talin móðgun við
hina erlendu þjóð eða á annan hátt refsiverð
samkvæmt íslenzkum lögum. Samkvæmt þessrt
ber að sýkna ákærða Þórberg Þórðarson, af
ákæru réttvísinnar í máli þessu.“
Hæstiréttur var þó ekki eins tjáningarfrelsis-
sinnaður og aukarétturinn.
Fannst Hæstarétti það sérstaklega ámælisvert
að Þórbergur skyldi fúllyrða að þýska stjórnin
hafi beinlínis skipulagt og íyrirskipað kvalir þær
og pyndingar, sem hann lýsti í grein sinni.
„Það verður að telja það meiðandi og móðg-
andi fyrir erlenda menningarþjóð, að segja það,
að hún hafi sadista (þ.e. mann, sem svalar kyn-
férðisfysn sinni með því að kvelja aðra menn og
pynda) í formannssæti stjórnar sinnar, að hann
og stjórn hans hafi skipulagt og fyrirskipað hinar
hryllilegustu kvalir og pyndingar á varnarlausum
mönnum, er jafnvel sjálfan rannsóknarréttinn á
Spáni, sem illræmdastur er fyrir pyndingar sínar
á varnarlausum mönnum, myndi hrylla við, et
hann ætti nú eftir 800 ár renna augunum eftir
þær.
Framannefnd orð og ummæli um hinn þýzka
kanzlara og stjórn Þýzkalands, sem ekki eru
sönnuð réttmæt með þeim gögnum er höfúndur
þeirra kveðst hafa notað, varða við 4. málsgr. 83.
gr. almennra hegningarlaga.“ I henni sagði að
meiddi maður útlendar þjóðir, sem væru í vin-
áttu við konung, með orðum, bendingum eða
myndauppdráttum, einkum á þann hátt að lasta
og smána þá, sem ríkjum réðu, í prentuðum rit-
um eða drótta að þeim ranglátum og skammar-
legum athöfnum án þess að tilgreina heimildar-
mann sinn, þá t’arðaði það fangelsi eða, þegar
málsbætur væru, 20-200 ríkisdala sektum.
Þótti refsing Þórbergs fyrir orð sín, með hlið-
sjón af því, að hann taldi sig hatá heimildir fýrir
þeim í erlendum blöðum og ritum hæfilega
ákveðin 200 kr. sekt í ríkissjóð og köm 15 daga
einfált fangelsi í stað sektarinnar, ef hún yrði ekki
greidd innan 4 vikna frá birtingu dómsins.
Það er skoðun króksritara að dómnr Hæsta-
réttar sé réttari heldur en dómur aukaréttarins, et
litið er til lagaákvæðisins sem dómurinn er
bvggður á, þeirrar staðreyndar að vægi tjáninga-
frelsisins var ekki jafh ríkt á þessum tíma og það
er í dag auk þess sem Hitler og aðrir nasistafor-
ingjar voru ekki álitnir þau fúlmenni sem þeir
eru taldir í dag, réttilega.
Spvrja má að lokum hvort dómur sögunnar
gangi hins vegar ekki þvert á dóm Hæstaréttar.
Auf Wiedersehen liebe Leser
bjarni m. magnússon
LÆKNINGAR
Á SLÓÐUM LIVINGSTÓNS
Við vorum ekki að leita að upptökum Nílar,
en moskítóflugurnar gerðu allt sem þær
gátu til að hrekja okkur á brott, rétt eins
og þær reyndu að hrekja Dr. Livingstone og trú-
boðana á brott hér í fyrndinni. Æpandi hvítingj-
ar á ferð í mannfjöldanum. A markaði Mangochi
bar margt fyrír augu, en áletrun máluð á hrörleg-
an bárujárnskofa fangaði athygli okkar. Þar mátti
lesa: Dr CHAMPION - AFRICAN DOCTER-
POWERFUL DRUGS HERE. Við stóðumst
ekki mátið og fikruðum okkur nær. Þegar nær
var komið blasti dýrðin við. Flöskur fylltar gör-
óttum drykkjum, snákshreistur, krókódílar og
loðdýr negld upp til þerris. Krukkur og skeljar,
perlur og gaddavír. Fréttin um að útlendingar
væru hjá galdralækninum barst eins og eldur í
sinu um markaðinn, og ekki leið á löngu þar til
dvergvaxinn maður í Buffaloskóm bauð okkur
velkomin. Þetta hlaut að vera Dr. Champion.
Doktorinn var í fullum skrúða, með spegil og
dómaraflautu úr plasti um hálsinn, útskorinn staf
í hendi. Hann bauð okkur samstundis inn. Okk-
ur var boðið til stofu þar sem þefúr burtsærðra
púka lá í loftinu. Þegar við féngum okkur sæti
varð okkur hugsað til blessaðs drengsins í Níger-
íu sem að galdralæknirinn breytti í kartöllu - eft-
ir að drengurinn hafði þegið salgæti af ókunnum
manni!
Samskiptin voru heldur treg, þannig að við
vorum ekki viss um hvort að hann ætlaði sér að
hafa okkur í kvöldmat. Þegar túlkur hafði bæst í
hópinn hóf hann að taka sjúkrasögu. Fljótlega
kom í Ijós að við værum ekki andsetin (a.m.k.
engum öndum sem að hann þekkti). Hann tók
eftir að við störðum kvíðin á ófrýnilegan dúkku-
haus með horn, sem að virtist stara á okkur til
baka. Hann greip hausinn, en þá kom í ljós að
þetta var krukka fúll af ösku. Hann sagði svo frá
því með leikrænum tilburðum hvernig hann
makaði öskunni atarna á bumbu þungaðra
kvenna sem illa gekk með að koma frá sér af-
kvæminu. Þá var næsta víst að afþví myndi verða
innan tveggja daga.
Því næst sýndi hann okkur risavaxin fræ. Þau
voru til þess fallin að auka á heppni manna. Bara
að skella þeim í pott, hleypa upp suðu og leytá
öndum heppninnar að leika um heimkynni
manns. Dr. Champion var rétt kominn á skrið
þegar að komu krakkagrísir og hrópuðu óræð
skilaboð til doktorsins. Hann virtist við cillu bú-
inn og hóf þegar í stað eftirtör, vopnaður snæri
sem virtist vera einmitt til þess ætlað að kenna
blessuðum börnunum að sýna galdralækninum
virðingu. Hann kom fljótlega aftur, brosandi út
að eyrum. Uppeldisfræðin hafði greinilega teygt
anga sína til myrkviða Afríku. Eða var hann
svona kátur yfir því að geta gætt sér á þremur
sætum kartöflum með gestunum? Við vorum
farin að iða á stólunum þegar hann varð skyndi-
lega alvarlegur. Leyndarmál erfiðrar greiningar?
Það var stafúrinn, og það var spegilhálsmenið.
Hálsmenið átti að fara á sjúklinginn, og svo var
horft í gegnum stafinn á spegilinn. Meinsemdin
birtist þá í speglinum! Við ákváðum í skyndi að
best væri að lifa áfram í sambýli við meinsemdir
okkar og ákváðum að kveðja doktorinn. Doktor-
inn (og túlkurinn) kröfðust síðan þess að þeir
yrðu myndaðir í bak og fyrir. Við héidum svo
áfram leið okkar, ánægð eftir heimsóknina til
verðandi kollega okkar. Velþóknun hans virðist
fylgja okkur alla leið. Á slóð Leits. Lands olíu-
lækninga, höíúðbeina- og spjaldhryggsjafnara,
blómadropaþerapista, lithimnugreininga, smá-
skammtalækninga og fæðubótaefna. Guði sé lof.
Við erum ekki kartöflur.
þórður þórarinn þórðarson