Stúdentablaðið - 01.01.2003, Blaðsíða 23

Ekkert leiðinlegra
legt leikhús
23
Gísii Örn Garðarsson:
^Shakespeare var greinilega
magnaður gaur og ég held að
hann hafi verið óhræddur við að
láta hlutina flakka, samanber hið
sóðalega málfar sem sumir kar-
akterar hans hafa64
Uppfærsla Borgarleikhússins á
hinu klassíska leikverki
Rómeó og Júlía eftir William
Shakespeare hefur vakið mikla
athygli eftir að það var ffumsýnt
skömmu fyrir jól. Sýningin er unnin
i samstarfí við Vesturport og íslenska
dansflokkinn. Það sem fyrst og
fremst hefur vakið þessa athygli á
sýningunni er loftfimleikaútfærslan
sem hún er sett upp i og er oft engu
líkara en áhorfandinn sé staddur í
sirkus. Hugmyndina að þessari
skemmtilegu útfærslu verksins á pilt-
ur að nafni Gísli Öm Garðarsson
sem leikur einmitt Rómeó og er jafh-
framt annar leikstjóri uppfærslunnar.
Gísli er 29 ára gamall og útskrifaðist
frá leiklistardeild Listaháskóla
íslands fyrir einu og hálfu ári síðan.
KRISTJÁN HRAFN GUÐ-
MUNDSSON tók Gísla tali nú á
dögunum.
Tveggja ára
gömul hugmynd
„Rómeó og Júlía er hugmynd sem ég
er búinn að vera með í hausnum í
rúmlega tvö ár en ég fékk hana þegar
ég var ennþá í skólanum,“ segir Gísli
þar sem við sitjum inni á Gráa kett-
inum á Hverfísgötu, beint á móti
aðalkeppinautunum í Þjóðleik-
húsinu. „Ég var hins vegar ekki í
aðstöðu til að gera þetta þá en það
breyttist þegar ég réð mig hjá
Borgarleikhúsinu. Þá tilkynnti
Borgarleikhússtjóri [Guðjón Peder-
sen] að hann vildi að innanbúðar-
menn kæmu með sínar eigin
hugmyndir og að þeir fengju ráðrúm
til að „pródúsera" þær. Ég byrjaði þá
strax að djöflast í honum með þessa
hugmynd mína. Það var hins vegar
svo mikið að gera í öðrum sýningum
að það var ekki fyrr en ári seinna sem
við fundum pláss fyrir þetta á Litla
sviðinu og ég hóaði þá i leikhúsið
mitt, Vesturportið, og fékk það til að
taka þátt i þessu.“
Var œfmgatímabilið langt?
„Já, við æfðum í 4-5 mánuði á
meðan hefðbundið æfmgatímabil er
tveir mánuðir. Það tekur nefnilega
langan tíma að undirbúa svona
líkamlega sýningu þar sem þarf að
þjálfa upp allt liðið sem hefur enga
reynslu af sirkus. Allt síðasta sumar
fór í æfingar á fjölleikahúss-
atriðunum og að byggja upp úthald
og þor. Við fengum okkur til að-
stoðar sirkusfólk ffá Cirkus Cirkör í
Stokkhólmi, sem er mjög virtur
sirkus.“
Veistu til þess að verkið hafi verið
sett upp á þennan hátt áður?
„Já, einmitt í Þjóðleikhúsinu í
Stokkhólmi með aðstoð Cirkus
Cirkör en hugmyndin er samt ekki
stolin þaðan. Ég fékk hana áður en
þeir settu leikritið svona upp.
Hugmyndin virðist bara hafa verið i
loftinu en það var óneitanlega mjög
svekkjandi fyrst þegar ég frétti að
þeir væru að fara að gera sirkus-
útgáfu af Rómeó og Júlíu.“
Hafa orðið einhver slys á leik-
urunum á œfmgu eða í sýningu?
„Já, en bara minniháttar. Helm-
ingurinn af hópnum hefur farið
a.m.k. einu sinni upp á Slysó. Bjöm
Hlynur, sem leikur Merkútsíó, fór
oftast því hann fékk skurð á löppina
sem þurfti að sauma saman með
fimm sporum en sárið var svo alltaf
að rifna upp aftur. Eitt slysið á
æfmgatímabilinu var hins vegar
svolítið „óhuggulegt". Nína Dögg,
sem leikur Júlíu, var að gera heljar-
stökk og ég átti að taka við henni en
hún lenti á hausnum og ég lenti svo
ofan á henni. Það heyrðist mikið og
hátt brak og hún læstist að sjálfsögðu
öll í bakinu en sem betur fer varð
henni ekki meira meint af en það.
Þetta var mjög „scary moment". Og í
svona óhappi getur maður orðið fyrir
einhvers konar sálrænu áfalli. Maður
verður hræddur þegar maður er nærri
því að hálsbrotna."
Eruð þið tryggð?
„Við erum tryggð fyrir meiriháttar
slysum."
Ég hef heimildirfyrir því að þú hafir
œft fimleika á árum áður. Ert þú sá
eini i leikhópnum sem hefurþað bak-
land, kannski fyrir utan Jóhannes
Níels og Kristján Ársœlsson (leika
liðsmenn Kapúletts og þeir sem hafa
séð sýninguna velkjast ekki í vafa um
fimleikaþjálfun þeirra tveggja)?
„Það eru við þrír og svo einn í
viðbót, Tómas Aron, sem leikur litla
prinsinn.“
Upp á líf og dauða
Borgarleikhúsið hej'ur verið svolítið
nýjungagjarnt í uppfœrslum sínum
alla vega síðustu tvo vetur, t.d. í
Kristnihaldi undir Jökli og Fjand-
manni fálksins ífyrra og svo Rómeó
og Júliu núna. Er þetta eitthvað sem
Guðjón leikhússtjóri hefur lagt upp
með?
„Það er nú ekki mitt að segja til um
það. En með því að láta Berg
[Ingólfsson] leikstýra Kristnihaldinu
og mig Rómeó og Júlíu er hann
kannski að taka ákveðna áhættu því
við erum báðir ungir og óreyndir
sem leikstjórar. Þetta gerir væntan-
lega það að verkum að sjálfkrafa
verður eitthvað öðruvísi. Mér þótti
leikhús t.d. yfirleitt hundleiðinlegt
áður en ég byrjaði í faginu og því
miður þykir mér það enn oft þannig.
Það er svo sjaldan sem leikhús
kemur manni á óvart og það er
ekkert leiðinlegra en leiðinlegt
leikhús. Það var því meðvitað hjá
okkur að leyfa sem mestu af því, sem
okkur þykir áhugavert, að fá að vera
með og að nýta leikhúsið í botn. Að
framkvæma þá töfra sem leikhús
getur boðið upp á. Auðvitað er
ekkert gefið og mönnum má að sjálf-
sögðu mistakast, en kannski ættum
við oftar að taka áhættur. Auðvitað
hafa komið einhverjir Shakespeare-
fræðingar á sýninguna sem þykir
eitthvað ekki við hæfi. Eins og t.d.
guðlastið í því að strákamir séu í
Jesúbolum og ég tala nú ekki um að
Jesús Kristur sé að reykja gras í
sýningunni, en okkur þótti það við
hæfi. Hver á svo sem að segja manni
að fólk úr öllum stéttum reyki ekki
gras?“
Hvernig undirbjóstu þig fyrir
hlutverk Rómeó? Lástu t.d. í BBC-
uppfœrslum eða varstu i einhverjum
öðrum pœlingum?
„Ég lá nú ekki í BBC því það er bara
til þess að drepa mann úr leiðindum.
Ég kafaði aftur móti algjörlega ofan í
tímabilið þegar Shakespeare skrifaði
verkið og tímabilið sem verkið á að
gerast á til þess að reyna að átta mig
aðeins á því hvernig stemningin
hefur verið. Það getur nefnilega oft
veitt manni innblástur. Ég velti t.d.
fyrir mér hvað Shakespeare var að
spá þegar hann skrifaði verkið og
hvað þetta og hitt þýðir í textanum.
Það er til að mynda mikið um and-
stæður í textanum og ýmsir hlutir
sem maður skilur kannski ekki í dag.
Maður leitar að öllu sem getur veitt
manni einhvem innblástur; maður
fær hugmyndir en svo virka þær ekki
en það verður samt eitthvað eftir. Ég
get nefnt dæmi i sambandi við pers-
ónu Merkútsíó. Þegar verkið var
fyrst sett upp var það trúður sem lék
hann og átti það til að fara svolítið út
fyrir hlutverkið - fara bara með sinn
eiginn texta. Svo hætti þessi trúður
reyndar í leikflokki Shakespeares því
hann stefndi að sólóferli, en þegar
við komumst að þessu fómm við að
spá hvort þess konar frelsi ætti ekki
við. í kjölfarið á þeim vangaveltum
fæðist sirkusstjórinn Pétur en í
upprunalegu útgáfunni er enginn
sirkusstjóri. í þeirri útgáfu er aflur á
móti þjónn sem heitir Pétur en við
svona sleppum af honum beislinu."
Hefur það verið draumur hjá þér að
leika þessa rullu?
„Það hefur ekki verið draumur minn
að leika Rómeó en það hefur verið
draumur hjá mér að leika i svona
sýningu, þar sem áhyggjur manns
snúast ekki bara um andlegt ástand,
heldur meira „ég vona að ég gripi
róluna því annars er ég dauður“. Sem
sagt, sýning sem getur verið upp á líf
og dauða í alvöru. í skólanum var
maður oft að leika ástfangna gaura
og þá er það gjaman eitthvað ástand
sem er frekar óáþreifanlegt. Það
getur því verið óspennandi að leika
einhverja ástsjúka gaura og þess
vegna fór ég að hugsa hvað hægt
væri að gera við þá týpu, hvemig er
hægt að líkamsgera ástand og þá á
sem stærstan hátt.“
Þannig að þú ert enginn einlœgur
aðdáandi Shakespeares?
„Nei nei, alls ekki. En hann var
greinilega magnaður gaur og ég held
að hann hafi verið óhræddur við að
láta hlutina flakka, samanber hið
sóðalega málfar sem sumir karakter-
ar hans hafa.“
Á leiðinni til
Englands?
Er það þin hugmynd að fá Hallgrím
Helgason til að þýða verkið?
„Já, ég ætlaði alltaf að tala við hann
og biðja hann um að þýða þetta en
svo veit maður ekki með svona
mikla rithöfúnda; ég hafði ímyndað
mér að hann hefði alveg meira en
nóg að gera. Svo hitti ég hann úti á
götu og bar þetta undir hann en tók
jafnfTamt fram að það væru litlir fjár-
munir til í þetta. Þá sagðist
Hallgrímur ffekar vera til í að gera
það en að gera það ekki, svo það
varð úr að hann þýddi leikritið. Síðan
varð þetta mun meiri vinna en hann
hafði ímyndað sér. Ég held að hann
hafi verið fjóra mánuði að þýða
verkið.“
Veistu hvort Hallgrímur hafi eitthvað
stuðst við þýðingu Helga Hálfdanar-
sonar (Helgi hefur þýtt öll leikrit
Shakespeares yfir á íslensku)?
„Jú, ég held að hann hafi alveg stuðst
við hana, alla vega haft hana svona
til hliðsjónar."
Hvað er núna framundan hjá þér?
„Núna er ég að æfa einleik sem
sýndur verður í Vesturporti og það er
stefnt á að frumsýna hann 21.
febrúar. Svo em einhveijar viðræður
í gangi við nokkra Breta sem sýnt
hafa þessari uppsetningu á Rómeó
og Júlíu mikinn áhuga og spurðu
hvort þeir mættu ffamleiða sýning-
una þarlendis. Auðvitað æsir maður
sig ekkert yfir því. Það er samt að
sjálfsögðu alltaf gaman þegar fólk er
hrifið af því sem maður er að gera,
hvort sem það er breskt leikhúsfólk
eins og í þessu tilviki eða Stella sem
er 11 ára úr Kópavogi," segir hinn
hæfileikaríki Gísli Öm að lokum.
kristjg@hi.is