Stúdentablaðið - 01.05.2007, Síða 8

Ferðalag
81 Stúdentablaðið
„Hvar eru eymalokkarnir þínir?“
að búa næstu tvo mánuðina hjá John
og flölskyldu hans. Heimilið er á
lokuðu svæði með heilsugæslu og
heimavistarskóla. Um er að ræða
tvenn samtök sem Hjálparstarf
kirkjunnar er í samstarfi við. John
og kona hans tilheyra Sameinuðu
indversku kirkjunni og hafa tileinkað
líf sitt að hjálpa fátæku fólki, bæði í
formi læknisaðstoðar og menntunar
fyrir fátæk og munaðarlaus böm. Hin
samtökin, SAM, reka tólf skóla með
hjálp fjármagns frá íslandi. Hlutverk
þeirra er að aðstoða stéttlaus böm
og þar komst Auður í kynni við P.R.
Martin sem vann fyrir samtökin
og tileinkaði líf sitt hjálp handa
stéttleysingjum og þrælabömum.
„Yfirleitt er þetta þannig að foreldrar
selja bömin í þrælkunarbúðir af illri
nauðsyn, til að geta haft í sig og á.
En stundum vegna þess að pabbinn
er alkóhólisti eða í fjárhættuspilum
og selur barnið fyrir kannski fimm
ÞegarégsatítuktukágötumBombay,
leið mér eins og ég væri stödd í
biómynd um afleiðingar dómsdags.
Grút drullugir fátœklingar með úfið
hár ráfuðu um göturnar innan um
efri stétt Indverja sem virtist ekkert
skorta. Heilu fjölskyidurnar búnar
að hreiðra um sig á umferðareyjum
i pappakössum og stúlka sem virtist
10 ára gömul stóð kasólétt fyrir
framan mig. Svona var mín upplifun
af lifi stéttleysingja á /ndlandi árið
1996.
Þegar ég frétti að Auður Birna
Stefánsdóttir skólasystir mín
í Háskóla Islands vœri á leið til
lndlands sumarið 2005 að vinna
sem sjálboðaliði, fór um mig hrollur,
hrollur af spenningi og minningum.
Svona á maður að gera þegar maður
er námsmaður, þvílíkt ævintýri.
Síðan þá hef ég lítið sem ekkert
heyrt frá Auði en ávallt hugsað til
ferðalagsins og hvernig allt hafi
gengið. Loks gafst tilvalið tœkifœri
þegar Stúdentablaðið vildi heyra
sögu hennar um Indlandsferðina.
Eg var þvi fljót að hringja i hana
og plata hana i viðtal. Eftir nokkra
leit eftir bílastæðum i vesturbæ
Reykjavíkur var ég rnætt einn
fóstudag í sófann hjá Auði með gos
og piparmyntukex i boði, áköf í að
heyra alla ferðasöguna.
Hugmynd varð að veruleika
Þetta byrjaði allt saman í janúar 2005
þegar læknaneminn Dagur Bjamason,
kærasti Auðar og Brynjólfúr
Mogensen (Billi) skólafélagi hans,
vom að spjalla saman í skólanum.
Hugmynd kviknaði hvort ekki væri
sniðugt að fara eitthvert erlendis sem
sjálfboðaliðar um sumarið á vegum
hjálparstofnunnar og fá þannig
reynslu og víkka sjóndeildarhringinn
á læknissviðinu. Eftir að hafa rætt við
nokkrar stofnanir, tók Hjálparstarf
kirkjunnar vel í hugmyndina og bauðst
til að aðstoða strákana við að fara til
Indlands og starfa á heilsugæslustöð.
í framhaldinu fór boltinn að rúlla,
ákveðið var að Auður myndi koma
með, hún gæti nýtt krafta sína við
hjálparstörf í heimavistarskóla sem
einnig var rekin af sömu samtökum.
Að lokum bættist vinkona Billa við
hópinn, Svana Símonardóttir sem
einnig var nemi við Háskóla ísland í
félagsráðgjöf.
En hvemig er hægt að halda af
stað í svona ferðalag peningalaus
og eiga ekki von á neinum launum
allt sumarið? „Strákamir dóu ekki
ráðalausir. Þeir sóttu um styrki í ólíka
sjóði og til fyrirtækja. Að lokum
fengum við peningasfyrk frá Actavis,
Orkuveitunni og Minningarsjóði
Margrétar Björgúlfs sem gerði okkur
kleift að borga flugfarið og eiga
vasapening yfir sumarið.“
Hinfjögurfræknu
í júní var haldið af stað til Madras
í Indlandi þar sem við tók tveggja
mánaða sjálfboðastarf hjá John
Winston og fjölskyldu hans en þau reka
heilsugæslu og sjö heimavistaskóla
fyrir fátæk böm í Andhra Pradesh
héraðinu. „Við vissum ekkert hvað
við vorum að fara út í, maður hefúr
náttúrlega bara alltaf farið í einhverjar
sólarlandaferðir, búandi á flnum
hótelum og við gerðum okkur enga
grein fyrir því hvað beið okkar.“
Hvemig var svo upplifún ykkar
þegar þið komuð? „Við vorum bara
nýkomin til Madras og tókum svona
tuk tuk niðrí bæ og um leið og við
stigum út úr bílnum var strax kominn
hópur af bömum til okkar, æpandi
„mamma, mamma.“ Þau bám putta
að munn sér til að gefa í skyn að þau
væm svöng. Eg og Svana vomm bara
með tárin í augunum og reyndum að
flýja af og ti 1 í búðir því við vomm ekki
að höndla þetta. Eg man sérstaklega
eftir þegar tveir fjögurra ára strákar
héldu á laki milli sín með kannski 4
mánaða bami sem þeir hossuðu upp
og niður meðan þeir vældu „mamma,
mamma“. Ég hugsaði bara, vá ég á
aldrei eftir að geta þetta, hvemig get
ég verið hérna þrjá mánuði í viðbót?
Ég á bara eftir að vera vælandi allan
tímann! Það var líka svo erfitt að horfa
upp á þetta og geta ekki bara tekið öll
bömin með sér heim. En þegar leið á
fór maður að venjast þessu.“
Börnsendíánauð
Ferðalangamir eyddu nokkmm
dögum í Madras en síðan tók við
sjö klukkutíma lestarferð til Andhra
Pradesh héraðsins. Þar var ætlunin
Fróðleiksfúsar skólastúlkur hlusta með athygll.
Indversk kona vinnur hörðum höndum fyrir smánarlaunum.
þúsund íslenskar krónur til að
fjármagna fíknina. Síðan ná þau ekki
að borga skuldina og Samtökin reyna
því að borga upp skuldina, leysa
bömin úr ánauð og senda í skóla. Til
að koma í veg fyrir að foreldri sendi
barn sitt aftur í ánauð þá er fylgst vel
með bömunum í mörg ár eftir að þau
em leyst úr ánauðinni.“
Hlnir stéttlausu
Eitt af einkennum indverskrar
menningar er stéttaskipting en
lffsgæði ráðast iðulega af því hvaða
stétt Indverjar fæðast í. Sumir standa
síðan fyrir utan stéttaskiptinguna
og tilheyra hinum „stéttlausu". Þeir
hafa lítil sem engin réttindi eða
tækifæri í samfélaginu. Samkvæmt
karmalögmáli hindúa þá hafa
stéttleysingjar áunnið sér stöðu sína
vegna gjörða í fyrra lífi og eiga skilið
að vera stéttleysingjar, það sé í raun
þeim sjálfum að kenna. „Og það sem
er svo undarlegt og erfitt við þetta allt
saman er að sumir hinna stéttlausu
trúa því sjálfir að þeir eigi ekki skilið
að fá góða vinnu. Þeir trúa að ef þeir
verði góðir stéttleysingi og sætti sig
við stöðuna þá sé kannski möguleika
á að endurfæðast í hærri stétt í næsta
lífi. Oft þegar fólk fer í atvinnuviðtal
þá er ein af fyrstu spurningunum:
Hverrar stéttar ertu? Þetta skiptir
ennþá miklu máli þó svo það eigi að
vera ólöglegt að mismuna fólki eftir
stétt.“
Auður hafði eftir Martin að erfitt
væri að villa á sér heimildir þar sem
innfæddir ættu auðvelt með að sjá
hverjir væru stéttleysingjar gegnum
líkamstjáningu, talsmáta, húðlit og
sumir meina að bömin þeirra gráti
öðruvísi. „Það er meira að segja
enn til fólk sem vill ekki koma
við stéttleysingja," sagði Auður,
greinilega ósátt við hið mikla óréttlæti
sem stéttleysingjar þurfa að þola á
Indlandi.
Barnahrælkunarbúðír
Það var Auði ógleymanlega
lífsreynsla að hafa farið með Martin
í bamaþrælkunarbúðir skammt fyrir
utan Tamil Nadu. Samstarfskona
Martins sýndi þeim litlar vinnustofur
og er inn var komið, sat stúlka ein við
vefnað í kringum hóp af iðjulausum
börnum í skólabúning „Þegar við
komum út, spurði ég hana hvort
skólabömin væru ekki að vinna. Hún
sagði að þegar eigandinn hafi frétt
af komu okkar, skikkaði hann þau í
skólabúninga til að láta líta út að þau
væru öll í skóla.“
Auði gafst tækifæri til þess að talað
við bömin eftir að eigandinn var
farinn. Þá kom margt í Ijós sem engin
íslensk móðir myndi óska bami sínu.
„Ein átta ára stelpa var búin að vinna
þama í ár og sagðist oft vera hrædd
því ef hún gerði einhver mistök þá
væri slegið á puttana á henni og hún
húðskömmuð. Hana langaði að verða
læknir þegar hún yrði stór. Svo talaði
ég við einn strák sem varkannski svona
fjórtán ára og hann hafði verið þama
í sjö ár. Hann sagðist ekki eiga sér
neina drauma, þetta væri bara vonlaus
staða og hann sæi ekki ffam á neina
framtíð. Ég man líka eftir strák sem
var nýkominn í heimavistarskólann
og þegar við spurðum hver áhugamál
hans væm, þá vissi hann ekki hvað
áhugamál var. Þá var hann spurður
hvað honum þætti gaman að gera og
hann svaraði bara; bursta tennurnar
og þvo þvottinn minn.“
Hárhuottur einu sinni í viku
Dagurinn hjá Auði byrjaði jafnan
snemma. Morgunmaturinn og
mataræðið almennt var ansi ólíkt því
sem hún hafði áður vanist. Segja má
að hún hafi meira og minna nærst á
hvítum hrísgrjónum og ananas þetta
sumar.Vatniðvarjafnframtaðskornum
skammti og þótti Auði ákjósanlegast
að fara í fotubað því lítið sem ekkert
vatn kom úr sturtunni og því einungis
um hárþvott að ræða einu sinni í viku.
„Við unnum alla daga vikunnar nema
á sunnudögum. Strákarnir hjálpuðu
til í læknabúðunum. Við stelpumar
vorum ýmist í skólanum, hjálpa til
við matarúthlutanir eða skrá niður
upplýsingar um börn fyrir umsóknir
styrktarforeldra á íslandi. Stundum
vorum við einfaldlega að vísa fólki
í beina röð þegar það beið eftir
læknisaðstoð og fólk er stundum að
bíða hálfan daginn í röðinni."
En hvað gerðuð þið svona ykkur til
dægrastyttingar? „A kvöldin spiluðum
við oft yfir drykk á svölunum eða
fórum í sund. Það var ekki vel séð
að við værum ein að flakka og David
sem sá um okkur var alltaf með í for
ef við fórum frá heimavistinni. Við
lékum líka oft við krakkana eftir