Stúdentablaðið - 01.12.2008, Blaðsíða 9

hvað
n
h
i t
Fulli frændinn
Það dylst engum lengur að
íslenskir ijölmiðlar lágu afvelta
og hrutu á verðinum, haugafullir
af ókeypis kampavíni í boði hinna
ýmsustu viðskiptafeðga, á meðan
einkaþotukarlar og vanhæfir stjóm-
endur brenndu ofan af íslensku
þjóðinni. Erlendir fjölmiðlar fjölluðu
um innistæðulausa þenslu banka-
kerfisins en þeir íslensku skutust
niður í Sljómarráð, réttu hfjóðnemann
framan í ráðamenn, kinkuðu hlýðnir
kolh og ílissuðu með Þorgerði Katrínu
yíir vitlausu útlendingunum sem áttu
að drífa sig í endumienntun. Hvílík
hnyttni! Guðs útvalda þjóð vissi jú
alltaf betur. Enginn þorði að leggja
harðar að ráðamönnum, enginn nennti
að rannsaka málin frekar eða kannski
gerði einhver það og það var khppt út
og liggur nú einhvers staðar í skúffu á
Stöð 2 eða mannlausri skrifstofu á RÚV
vitum við svosem?
Ráðamenn minna dáhtið á alkann í fjölskyldunni,
fuha frændann sem gerir skandal í fjölskylduboðum
og allir vita af því en það fer aldrei lengra þvi
fjölskyldumeðlimir sitja fastir í höftum
meðvirkninnar.
Bænastundir, uppþot og siðferðishnignun
En hvað hafa fjölmiðlar svo verið að gera síðan
bankahrunið varð til þess að þeir gátu ekki lengur
borið okkur hressilegar fréttir af biðröðum í
amerískar leikfangaverslanir, jeppakaupum,
skæslegum afmælisveislum og mergjaðslega
geggjuðum hagvexti?
"yrsta ber að nefna múgsefjunina sem hófst
1 nánast strax og Glitnir var þjóðnýttur. Hún
birtist einkanlega í prentmiðlum á
upphafsdögum téðrar kreppu. Trommað var upp
með hvem góðlátlega prestinn á fætur öðrum, en
allir hvöttu þeir til samstöðu og yfirvegunar.
Almenningur var boðinn velkominn á bænastundir
og kirkjusamkomur, eins og það sniðugasta sem
þjóðin gæti gert væri að ganga úr blindri trú á eina
manngerða, kreddukennda hugmyndafræði yfir í
þá næstu. Framan á Morgunblaðinu föndruðu
börn, heimsóttu Þjóðminjasafnið, tóku slátur,
héldu hrekkja-vökuhátíð og fögnuðu afmæli
leikskóla. Má slá því föstu að hlutfall föndrandi
leikskólabama á forsíðu blaðsins hafi aidrei verið
jafn hátt og síðustu vikur. Myndmálið hneig allt að
því sama: Sýnum samstöðu. Róum okkur. Á sama
tíma vöraðu ráðamenn við nomaveiðum, hvöttu til
þess að almenningur héldi ró sinni og jöpluðu á
hinni margumræddu samstöðu, eins og við værum
ein þjóð og öll á sama báti - eins og ég, þú, Geir,
Ingibjörg, Davíð, Jón Ásgeir og Björgólfur í öðm
veldi værum öll á sama farrými.
Þrátt fyrir að Geir og félagar hafi reynt að fá okkur
til að halda kjafti og setjast undir árar á
þjóðarskútunni (um leið og víkingarnir gáfu
bensínið í botn á einkasnekkjunum og settu
stefnuna á Cayman-eyjar) magnaðast undiraldan
og almennir borgarar tóku að blása til mótmæla.
Þá spratt upp ný birtingarmynd íslensks fjölmiðla-
fólks: Stríðsfréttamaðurinn. Dúnúlpuklætt
sjónvarpsfólk með vandlætingarsvip ílutti okkur
fréttir af óeirðum og eggjakasti og klippti til
dramatísk myndbönd af stimpingum við Alþingis-
húsið. „Óeirðir brutust út á mótmælafundi við
Alþingishúsið í dag,“ sagði Logi Bergmann
harmþrunginn á svip og tilkynnti okkur að Alþingis-
húsið hefði verið „saurgað" með eggjum og ýmis
konar matvömm. Undirrituð var svo óheppin að
missa af þessum hildarleik, ásamt þúsundum
annarra mótmælenda, enda stödd hinum megin við
Jón Sigurðsson.
Þegar stríðsfréttamennimir gátu ekki lengur
mjólkað þriggja mínútna myndbrot sín af
barnafjölskyldum í meintum óeirðum tók
umvandarinn við. Gísli S. Einarsson sauðfjár-
áhugamaður kom ekki bara með eitt heldur tvö
Hér gefur að líta lista yfir myndefni forsíðna Moggans,
yfir tveggja vikna krepputímabil:
7. nóvember 2008: Skagakrakkar í Þjóðminjasafninu.
8. nóvember 2008: Börn setja saman jól ískókassa.
10. nóvember 2008: Fimleikastúlka sýnir listir sínar.
12. nóvember 2008: Leikskólinn Sólstafir heldur upp á Marteinsmessu.
13. nóvember 2008: íheita pottinum sitja menn eftir hressandi sjósund.
17. nóvember 2008: Grunnskólabörn taka lagið.
19. nóvember 2008: Austurbæjarskóli sigraði í Skrekk.
20. nóvember 2008: Sverrir gullfiskur gleður börnin.
21. nóvember 2008: Ungmenni eflast í Fjölsmiðjunni.
22. nóvember 2008: Fimleikastúlka sýnir listir sínar (aftur).
innslög um lækkandi siðferðisþröskuld þjóðarinnar.
Birtingarmynd þessa var þó hvorki fjárhættuspil
auðkýfinga með almannafé né heldur hroki
ráðafólks í garð þjóðarinnar. Nei, þessi
siðferðishnignun birtist í umræddu eggjakasti svo
og bónusfánagjömingi Hauks Hilmarssonar, enda
fátt alvarlegri atlaga að undirstöðum samfélagsins
en lýðræðisleg mótmæh. Likt og lögreglumennimir
við Austurvöh var Gísh hnípinn yíir þessari sorglegu
þróun. Hringt var í heimspeking til að fá svör við
nokkrum leiðandi spurningum um siðferði, en
fréttamaðurinn var augljóslega búinn að gera upp
hug sinn. Skríllinn var siðlaus.
F
Leysum einkapartýið upp
“jölmiðlar em smám saman að hrökkva í gang
með því að endurspegla undirölduna í þjóð-
félaginu; sýna frá borgarafundum, útvarpa
mótmælum, birtafleiri aðsendar greinar, taka viðtöl
við fleiri en þá sem stjóma nú þegar orðræðunni
(þótt umfjöllun einskorðist nánast alfarið við
höfuðborgarsvæðið
nema helst þegar
ræða á álver, enda
boðun hins álvers-
tengda fagnaðar-
erindis enn helsta
úrræði stjórnvalda
fyrir landsbyggð-
ina). En skaðinn er
skeður. Með frétta-
flutningi sínum af
mótmælum stilltu
íslenskir fjölmiðlar
sér gegn þeim sem
vildu tjá hug sinn í
verki og koma af
stað gagnrýninni
umræðu um fortíð,
nútíð og framtíð
landsins. Þeir gerðu
lítið úr fólki sem
vildi fá að taka þátt
og spilltu beinlínis
fyrir baráttu gras-
rótar-hreyfinga með
vill-andi umfjöllun
- almennur borgari
sem veltir því fyrir
sér að mæta á mót-
mæh hættir líklegast
snarlega við ef hann
heyrir ekki talað um
annað en skrílslæti
og pústra. Með því
að fela fyrir okkur
efni sem kom ráða-
mönnum illa hafa
þeir vakið grun-
semdir um hvað
fleira sé falið. Með
slælegri frammi-
stöðu í útrásar-
STUDENTABLAÐIÐ 9
sukkinu glötuðu þeir trúverðugleik-
anum.
Á síðustu vikum hafa sprottið upp
nýir miðlar sem fela sig ekki á bak við
ímyndað hlutleysi, til dæmis netmiðlar
á borð við Smugunct og Nei. Haukur
Már Helgason hjá Dagblaðinu Nei
segir á vefsíðu dagblaðsins frá því
hvemig honum var vísað frá blaða-
mannafundi, enda ekki að vinna á
„alvöru" fjölmiðli; aðgengi nýrra
fjölmiðla er ekki tryggt. Það þarf að
eiga réttu vinina til þess að komast í
bankaráð - og til að komast á
blaðamannafund.
Á íslandi em þrjú stór dagblöð og þar
af em tvö í raun sama blaðið. Á íslandi
er Ríkisútvarp, kostað af almenningi
og auglýsendum sem vill selja
almenningi varning, sem borgar
stjómendum ofurlaun og sker niður á
fréttasviði þegar þjóðfélagið stendur á
krossgötum. Á íslandi virðist hver einasti
dagskrárliður Ríkissjónvarpsins vera í boði
bandarískrar skyndibitakeðju. Á íslandi fá
ráðamenn og auðkýfingar að mæta einir í viðtöl. Á
íslandi fá nýir miðlar ekki að vera með. Á íslandi
skrifa 55.000 manns undir stuðningsyfirlýsingu í
nafni fjölmiðla-frelsis við sjónvarpsstöð sem bauð
sömu helgi upp á gullmola á borð við America 's
Next Top Model, American Music Awards og
America's Funniest Home Videos.
Ég held við þurfum aðeins að hugsa okkur um.
Salka Guðmundsdóttir
HEIMILDIR
Chomsky, What Makes Mainstream Media
Mainstream, http://chomsky.info/
articles/199710~.htm
Haukur Már Helgason, Lýðræðisklúbburinn,
httpf/this. is/nei/?p=818
MEISTARANAM
í ORKUVÍSINDUM
Umsóknafrestur í Orkuskólann REYST
er til 15. febrúar 2009.
REYKJAVIK ENER6Y
GRADUATE SCHOOL
OF SUSTAINABLE
SYSTEMS
E YST
WWW.REYST.IS
JS9