Skutull

Árgangur

Skutull - 24.12.1951, Blaðsíða 4

Skutull - 24.12.1951, Blaðsíða 4
4 S K U T U L L Öskar Aðalsteinn: SÖGUKAFLI Lýður Hjartarson sat á koll við eldhúsborðið, hvíldi aðra höndina á borðröndinni en studdi hinni á hné sér. Hann var nokkuð fínlegur og Ijós á hörund, en skarpleitur og hárið myrkbrúnt. 1 þessu varð hon- um litið til stofuhurðarinnar sem þokuðust hægt frá stöfum. — Nú, sagði hann og brosti við. Leikný, Nýja systir, stóð í dyr- unum. Hún var sautján ára, fag- urlimuð og kvikleg í hreyfingum. Nú leit hún með spurnarsvip til móður sinnar, sem sat þarna við borðið hjá Lýð og prjónaði sokk. Og Leikný sagði, var fljótmælt, var ævinlega fljótmælt: — Mamma mín, segir Lýður bróðir það alveg satt, að hann ætli að fara á burt í fyrramálið, aleinn yfir fjöll, — bara eitthvað út í bláinn? Móðirin, Hildur, hún leit upp frá prjónunum sínum með brosi í aug- um. Hún var hálffimmtug, dökk- hærð, en hárið var tekið að lýsast yfir enninu, og það voru margar smáar hrukkur á andlitinu. Þess- ar hrukkur leyndu á sér. Hildur var bjartleit kona og djarfleg yfir- litum, og hún var hávaxin og þrek- leg. — Einn yfir fjöll, sagði hún og hló glaðlega. — Nú hefur þér tek- ist upp, drengur minn. — Hann gerði mig dauðskelk- aða, sagði Leikný, allt að því hvíslaði þessum orðum. — Hann læddist að mér, þar sem ég sat í mesta sakleysi inn við borð og var að greiða mér, og svo sagði hann eitthvað svo undarlega myrkur á svipinn. Ég fer á morgunn. Ég ætla að ganga yfir mörg fjöll og dali. — Þú lærjr víst aldrei að þekkja hann bróður þinn, sagði Hildur. Þá sagði lýður og gerði sér upp alvörutón: — Þetta er rétt; yfir fjöll og marga dali. — Þú stríðir mér ekki vitund með þessu, Lýður bróðir, þegar mamma mín heyrir til. Þú hefur alltaf haft gaman af að skrökva að mér ýmis konar vitleysum, en ég trúi þér ekki nema stundum, sem betur fer. Og hvað ættyrðu svo sem að gera á burt. — Álfur kálfur, sagði Hildur og lagði prjónana í kjöltu sér. — Hann bróðir þinn ætlar að bregða sér vestur á Þarafjörð, það er nú allt og sumt. Hann fer þetta í von um að fá eitthvað að gera fyrir vestan. Að vísu á hann ekki til neinna skyldra að telja á Þara- firði. En ungir menn láta sér ekki slíkt fyrir brjósti brenna. Leikný kinkaði kolli og horfði með hlýju brosi á bróður sinn, en allt í einu varð hún forvitnisleg á svipinn og sagði: — Til Þarafjarðar, þangað hef ég aldrei komið. Svo þú ætlar til Þarafjarðar. — Já, Nýja. Þetta er stærðar kaupstaður, manneskja. Hugsaðu þér, — þar eru um tvöþúsund manns, tíu verzlanir eða jafnvel fleiri og aragrúi af verulegum hús- um, líka bryggjur og bólverk. Og á Þarafirði ganga strákarnir í stór- hópum á eftir ungu stúlkunum, þegar veðrið er yndislegt eins og í dag. Þú værir löngu gift og búinn að eiga mörg börn ef. þú ættir þar heima... Lýður bandaði hendinni til systur sinnar. — Nei, vertu ekki að grípa fram í fyrir mér. Ég veit vel hvað þú ætlar að segja. Já, hvað ég ætli að gera og á hverju ég ætli að lifa. Nú, til að byrja með á ég hvorki meira né minna en heila krónu í reiðu fé, og það eru ekki svo litlir fjármunir nú til dags. Og hver veit nema ég gerist sveitamaður þegar ég er bú- inn að eyða krónunni minni. Leikný hljó hjartanlega, svo sagði hún. — Þú að vinna í sveit, þú sem aldrei hefur séð orf. Þú yrðir blátt áfram hlægilegur. Ég hef þó verið í sveit í tvö sumur og veit hvernig allt er. — Gáðu að þér, sagði Lýður kankvíslega. — Hvað svo sem ... ? — Um tíma var ég kokkur á Bryn- dísi, útilegubátnum að norðan, sem lá hér af sér suðvestan storm snemma í fyrravor. Brasmeistar- inn norðlendinganna lá þungt hald inn í lungnakvefi. Og svo tók ég við matseldinni meðan hann var frá verki. Ég veit, að þú mannst eftir þessu. Þú sagðir, að ég mundi ekki geta búið til ætan mat. Þetta fór á annan veg. Körlunum þótti hátíð að borða hjá mér. En nú kemur dálítið sem þú hefur ekki hugmynd um. Einu sinni, í mikl- um sjógangi, heltist úr sjóðandi katlinum yfir berar hendur mínar og handleggi. Hvað gat ég gert til þess að verða ekki frá verki sök- um brunasára? Ég skal segja þér það. Auðvitað fór ég beint í lýsis- tunnuna, og stakk höndum og handleggjum ofan í grútinn. Þetta dugði. Gott að kunna ráð við öllu, systir. Og vertu viss, ég verð ekki lengi að læra að slá og finna hald- gott ráð við slátturígnum. Nú átti Leikný ekkert orð. — Kannski verð ég líka búðar- þjónn, sagði Lýður eins og ekkert væri sjálfsagðara. — Hver heldurðu að taki nú mark á svona, sagði Leikný alveg himinfallin. — Hann er að þessu að gamni sínu, sagði Hildur. — Ég veit það ekki. Það er svo margt skrítið við hann Lýð bróðir, skemmtilega skrítið. Og hann er alltaf að verða skrítnari og skrítn- ari. . Lýður setti á sig alvarlegan svip og sagði.' — Áðan sagðistu ætla að trúa mér fyrir dálitlu af því ég ætlaði að heiman. Ég held ég viti hvað það er. — Óttaleg vitleysa, sagði Leikný dálítið viðkvæmnislega. — Það er ekki neitt, neitt. Guð minn góður, eins og það sé nokkuð sérstakt, leyndarmál eða svoleiðis. — Vertu ekki svona dauðans vandræðaleg, barn, sagði Hildur. — Ég er ekki vitund vandræða- leg. En þið látið bæði eins og þið vitið eitthvað upp á mig, eitthvað sem má.... æi, ég veit ekki hvern- ig- Til þessa hefur Óskar Aðalsteinn sent frá sér sex bækur. Síð- asta bók höfundar kom út nú í þessum mánuði. Bókin heitir Gísla saga Brimness. Þetta eru endurminningar Gísla Gíslasonar á Héðinshöfða. Sögukaflinn, sem hér er birtur, er úr fyrsta kafla nýrrar skáldsögu, sem höf. hefur unnið að upp á síðkastið. Hér er um nýja verkalýðsskáldsögu að ræða, og má segja að höfundur taki hér upp þráðinn frá Grjót og gróðri. Sögu þessari er ætlað að lýsa viðbrögðum fólksins á mölinni gegn vágestinum mikla — atvinnuleysinu. — Já, bara eitthvað sem má, sagði Lýður. Unga stúlkan var öll orðin önn- ur en fyrir augnabliki. Hún brosti ekki lengur. Það var kominn mun- uðþrunginn. alvörublær á mjúk- formað andlit hennar, sem var barnslega fagurt undir dökku lokkuðu hárinu. —• Ég hef ekki sagt eitt orð, hvíslaði hún. — Og ég sem hélt að enginn vissi neitt. — Þú lætur bara svona ólíkinda- lega. Það er vaninn, sagði Ilildur og bros færðist yfir andlit hennar. — Þið, þú og hann Árni formað- ur, næstum daglega gangið þið saman ykkur til skemmtunar. Og svo á enginn að vita neitt. En þetta er nú nokkuð sem allir mega vita. — Afskaplega ertu hreinskilin, mamma mín. Mikið vildi ég að ég væri svona hreinskilin... Leikný greip andann á lofti. En allt í einu sagði hún stillilega. — Stund- um vil ég ekki vera með honum nema agnarstund. Það var svoleiö- is í fyrrakvöld. Ég hljóp heim eins og píla. Samt var allt svo skemmti- legt. •— Og þegar þú varst orðin ein, sagði Lýður án þess að bregða svip, — þá hugsaðir þú. Af hverju gengum við ekki lengur saman og töluðumst við? Hvað mundi hann hafa sagt við mig, og ég við hann, ef ég hefði ekki verið sá kjáni að hlaupast á burt... ? — Ófétið þitt, hrópaði unga stúlkan ölvuð af hamingjutilfinn- ingu. Svo sagði hún með undrunar- brosi á vör. — Kannski er ég næst- um því trúlofuð, og kannski lang- ar mig til þess að berja þig, Lýður. — Börnin góð, sagði Hildur. Systkinin litu bæði í þögn til móður sinnar, sem stóð á fætur, lagði prjónana frá sér á eldhús- borðið og horfði út um gluggann. Þaðan sást út á fjörðinn og allt til hafs. Það var miður júlí og komið kvöld. Og kvöldið var bjart og kyrrt. — Mér finnst fátt skemmtilegra en að hlusta á ykkur hjala saman, og fátt fegurra en miðsumarkvöld- in, þegar ekki blakti hár á höfði og sólskinið fylgir manni inn í svefn- inn. En gleðihjal og bjartsýni get- ur á stundum virzt okkur hjóm og tál, og hin fegurstu sumar- kvöld orðið okkur erfið og dimm. .. .Hildur hafði talað af hljóði. Nú leit hún á systkinin, og rödd henn- ar varð dýpri og hljómmeiri þeg- ar hún sagði. — Annað ykkar er nú að fara að heiman. En við skul-

x

Skutull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Skutull
https://timarit.is/publication/626

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.