Skutull

Volume

Skutull - 24.12.1964, Page 6

Skutull - 24.12.1964, Page 6
6 SKUTULL TVÖ BLÓM „FræiS hné til foldar, fögur sprultu upp blóm.“ Til eru menn, er segja: Sönn ást er ekki til. Ást er ekki annað en eigingirni. Þig lang- ar stundum afar mikið til að eiga einhvem ákveðinn hlut. Vilt jafnvel leggja allt í söl- umar til að eignast hann. Þeg- ar frá líður, dofnar þessi kennd þín. Að lokum er þér alveg sama, hvort þú átt hlut- inn lengur eða skemur. Eins er um ástina. Hún brennur heitt í fyrstu, svo smá kulnar hún, verður örlítil glóð og deyr að lokum. Ég brosi þegar ég heyri slík- ar kenningar . . . . . . Eg hafði ekki dvalið lengi á sjúkrahúsinu, er ég veitti því eftirtekt, að félaginn í rúminu gegnt mér fékk stundum eldri konu, á að gizka milli sextugs og sjötugs, í heimsókn. Ég spurði hann eft- ir henni, því mér gazt vel að svipnum á mögm andlitinu, þótt hún hefði varla, jafnvel ekki á sínum yngri árum, ver- ið talin lagleg. Blágrá vinaleg augun, stungu nokkuð í stúf við móleita húðina og ég tók eftir því, að magrar hendur hennar vom beinaberar og ekki lausar við að vera knýtt- ar. „Hún er gamall sjúklingur héðan,“ sagði félaginn. „Ákaf- lega almennileg og góð kona,“ hélt hann áfram, bersýnilega af eigin reynd. „Já, hún hefur svo góðan svip,“ sagði ég. „Hvað heitir hún?“ „Hún heitir nú Gunnjóna og er Sveinsdóttir." „Er hún héðan úr bænum?“ Mér lék hugur á að afla mér vitneskju. „Já. En hún á heima í út- hverfi hans,“ sagði félaginn. >,Nú-já.“ Ég spurði ekki nánar. Ef hún héldi uppteknum hætti myndi ég fá að sjá hana, innan skamms tíma. Þá gæti ég virt hana betur fyrir mér. Næst þegar hún kom, var maðurinn hennar með henni. Gráhærður var hann, senni- lega á svipuðu reki, en sýnu ellilegri. Stórt og mikið yfir- varaskegg, ásamt stóru nefi og glaðlegu augnatilliti, kom mér til að veita honum eftir- tekt. Þrátt fyrir ellina var hann léttur í hreyfingum. Ég gat ekki betur séð, en það væri svipur með þeim. Eitt- hvað keimlíkt. Kannske var það bara það, sem fólk kallar hjónasvip. Þau fóru strax til félaga míns, heilsuðu, og ég heyrði hann spyrja konuna um líðan hennar. „O, ég hefi nú verið hálf- gerður ræfill upp á það síð- asta.“ „Jæja, einmitt það.“ Þau héldu áfram rabbi sínu, en ég gaf því lítinn gaum, heldur hélt áfram með bókina, sem ég var að lesa. Léttir hlátrar gáfu til kynna, að þau gerðu að gamni sínu, og fé- lagi minn virtist njóta, að ræða við þau. Nokkru síðar tók ég eftir að hún spurði: „Hvað er klukkan? Ég ætl- aði að líta inn á stofuna til stelpnanna, áður en ég færi.“ Þau stóðu upp, kvöddu og fóru. Viku síðar kom hann ein- samall. Það vakti undrun mína. Mér fannst, sem eitthvað vantaði, og gamli maðurinn var ekki eins og hann átti að sér að vera. órólegur, með flöktandi augnaráð, sem hann leitaði að einhverju, er hann fékk eigi komið auga á. „Hvað segirðu mér títt af Gunnjónu núna?“ spurði fé- laginn. Gamli maðurinn hafði setið álútur; nú reisti hann sig upp, setti í herðarnar, og ég sá hann dró andann djúpt, áður en hann svaraði. „Hún er nú bágborin núna, blessunin. Halldór læknir vill hún komi hingað. Það eru komnir fimm dagar, sem hún hefur legið með 39 stiga hita, en ég held hann sé nú eitthvað að lækka. Halldór ætlaði að láta sjá til með að flytja hana.“ Gamli maðurinn var hálf klökkur og utan við sig. Hann talaði hægt og slitrótt, og síð- ustu orðin dóu út í hvísli. Svo laut hann höfði og starði í gaupnir sér. Við brugðumst þögulir við; vissum eigi gjörla, hvað við átti. Því vorum við hljóðir um stund. Þá tók gamli maðurinn af okkur vandann; fór að gera að gamni sínu, en við heyrðum að undirspilið var miskunnar- laus alvaran. „Jæja Gunnjóna mín, ertu nú lögst aftur,“ heyrði ég fé- laga minn segja við sjálfan sig, rétt eftir að gamli mað- urinn var farinn út úr dyrun- um. „Já, þetta gengur svona,“ bætti hann við og andvarpaði mæðulega. Sjálfur var hann búinn að liggja á sjötta ár. Tveim dögum síðar kom hún og fór á stofuna til stelpnanna. Ég sá ekki, er þau komu, og heldur ekki gamla manninn, er hann hélt einsamall til baka. Ég var ekki sérlega þjáður þann tíma, sem ég dvaldist á spítalanum; var fyrir nokkru laus við sótthitann og hafði sjálfur gefið mér „sloppfóta- ferð“. Ég kom eigi sjaldan inn á stofuna til stelpnanna. Það var fjölmenn stofa, og „stelp- urnar“ voru á öllum aldri; sú elzta hafði fimm yfir sjötugt, en hin yngsta var aðeins 13 ára, og skipuðu hinar rúmið þar á milli á víð og dreif. Þær voru galsafengnar, stelpurnar, með köflum, því sumar voru hressar og spræk- ar, og misjafn vill sauðurinn verða í mörgu fé. Þær brugðu á glens, til að gleyma veik- indunum og viðhalda lífsgleð- inni. Auðvitað einungis þær yngri, þeim var ekki láandi. En eldri stelpurnar, sumar hverjar, kunnu þessu illa, voru sí nöldrandi yfir ónæðinu og flennulátunum, sem þær kölluðu svo. En aldrei sagði Gunnjóna orð, eða lét styggð- aryrði falla í garð þeirra. Hún brosti bara. Sjálfsagt minnti þetta á æskuárin, þótt í annari mynd væri. Þetta var leikur ungrar æsku — fjötrum hnepptrar. Ég var tíður gestur þarna, því frænka mín var á stofunni stelpnanna. í heimsóknartím- anum var gamli maðurinn þar oftast fyrir. Sat ýmist á stól framan við rúmið, eða á rúm- bríkinni. Stundum töluðust þau við í hálfum hljóðum, en þögðu svo lengi á milli. Orðin voru óþörf; eitt augnatillit táknaði meiri blíðu og um- hyggju en ótal fagurmæli. Önnur hendi hennar, mögur og visin, lá í lófa hans, og hann strauk henni blítt með hrjúf- um, sigghörðum fingurgómun- um. „Svona eru þau alltaf," sagði frænkan. „Ætíð eins og nýtrúlofuð.“ Ég virti frænku mína fyrir mér; mér sýndist tregi og öf- und skína úr augunum, og röddin var ekki laus við að bera keim gremju og von- brigða. Ég vorkenndi henni. Það hlaut að taka hana sárt, að sjá svo fölskalausa ást, sanna hamingju. Sjálf hafði hún ekki farið varhluta af skuggahliðum Amors. Fyrri manninum hafði hún mátt sjá á eftir niður í hina myrku gröf; sjálf stóð hún eftir með kornabarn á handlegg. Sá seinni hafði hlaupizt á brott, eftir að hafa sóað öllu því litla, er til var, og tveir króar höfðu bætzt í hópinn; nú flæktist hann um í strætinu, ef hann þá var á lífi. Sjálf var hún veik, heimilið ekki til, börnin úti um hvippinn og hvappinn. Ég reif mig upp úr hugsun- um mínum, og lagði eyrun að orðum frænkunnar: „Svona eru þau alltaf, ætíð eins og ný trúlofuð.“ Ég þóttist viss um, að þetta myndi vera rétt. Þrátt fyrir \eikindin, voru þau ánægð í nálægð hvors annars. Ég tók eftir, að Gunnjóna var stund- um eins og döpur í bragði. En það glaðnaði alltaf yfir henni, eftir því, sem styttist í heim- sóknartímann. Og svo þegar gamli maðurinn kom, var hún eitt sólskinsbros og andlitið ljómaði, þrátt fyrir vanlíðan. Ég var djúpt snortinn, hafði ekki fyrr séð slíkt. Það af eldra fólki, er ég þekkti til, var gjörólikt þessu. Líf þess orðið tilbreytingalaust og hversdagslegt. Engin blíða, engin umhyggjusöm orð, að- eins daglegt strit, vammir og skammir. En þessi voru ung, þrátt fyrir aldurinn. Sami að- dáunarglampinn í augum þeirra og áður, umhyggjan og ástúðin. „Við erum alltaf ung og ný- trúlofuð,“ sagði hún eitt sinn svo ég heyrði til. Og það var satt. Þannig höfðu þau verið, er þau giftu sig fyrir fjörutíu árum, og þannig enn í dag. Ég reyndi að gera mér ljóst, hvernig þau höfðu litið út, ung og hraust, þegar þau voru að leggja út í lífsbaráttuna. Tveir ungir elskendur á fögru vordægri; tvö blóm, sem stóðu hlið við hlið í gróandanum, og breiddu út krónurnar, í gleði sinni yfir því, að vera til. Ég komst að þeirri niðurstöðu, að þau voru hin sömu, aðeins líkaminn hafði hrörnað. Sál- in og hjartalagið var hið sama og er þau hétust; hjörtun voru enn ung og barnsleg, en full af lífsreynslu. Það voraði, með hláku dag eftir dag. Jörðin kom gulnuð undan vetrarsnjónum og læk- irnir undu sér ekki fyrir kæti, heldur hoppuðu niður hlíðarn ar, stein af steini og flýttu sér allt hvað af tók. Þeir brýndu raustina og tóku undir í marg- rödduðum óði vorsins. Fyrstu lömbin, smávaxin og kiðfætt, trítluðu á eftir mæðrum sín- um, sífellt sársvöng, leitandi að spena; og þá er komizt var á bragðið fóru þau hamförum, og dindillinn gekk, svo vart festi auga á. Kýrnar voru leystar af básunum, þær enda- sentust út um allt tún, réðu ekki við sig af feginleik, frjálsar eftir hið langa myrk- ur skammdegisins í dimmum básnum, Kálfarnir voru eins og steingerfingar, þeir gláptu með undrun í augum á allt, er fyrir bar. En svo fór feimnin af þeim og nýjabrumið hvarf, þeir tóku undir sig stökk og gáfu mæðrum sínum ekkert eftir. Og það hélt áfram að vora. Jörðin grænkaði, nakin trén í- klæddust sumarskrúði og brennheit sólin vakti blóm og jurtir af værum svefni vetrar- ins. Fíflar og sóleyjar skutu upp kollinum, og úti í mýrinni dafnaði fífan í bezta yfirlæti. Loftið fylltist ylman og gróð- urangan. Fuglarnir sungu, flugumar suðuðu, það færðist líf og gleði í vitund manna. íslenzka vorið var komið, og brátt gengi sumarið í hlað. Og mót sumri og sól komst Gunnjóna á fætur. Ég var bú- inn að hafa ferlivist um skeið, og mátti innan skamms tíma eiga von á að útskrifast. Læknirinn taldi mig hafa góða batavon, en: „Þú verður að fara vel með þig,“ sagði hann, „og ekki vinna erfiða vinnu.“ Það var sólheitan dag, rétt eftir miðdegisverð. Ég var á gangi á stéttinni framan við sjúkrahúsið. Þá sá ég að Gunnjóna var komin út. Gamli maðurinn var í heimsókn. Þau nutu auðsjáanlega veðurblíð-

x

Skutull

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Skutull
https://timarit.is/publication/626

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.