Heilbrigðismál - 01.03.1996, Qupperneq 28

hvernig og í raun hvort þeir hafa
áhrif. Þá reyndist glákan vera ill-
vígari hjá körlum en konum og þeir
urðu blindir fyrr.
Komið var upp sérstakri gláku-
deild á göngudeild augndeildar
Landakotsspítala og augnþrýst-
ingsmælingar teknar inn í kembi-
leit Hjartaverndar. Fólki með hækk-
aðan augnþrýsting var vísað til
augnlæknis og augnþrýstingsmæl-
um komið á allar heilsugæslu-
stöðvar og læknum og hjúkrunar-
fólki leiðbeint um notkun þeirra.
Allt þetta, ásamt augnlækninga-
ferðunum, skilaði sér í bættri grein-
ingu og meðferð gláku. Auk sjón-
mælinga og gleraugnamælinga
augnlæknis eru augu skoðuð með
tilliti til sjúkdóma, þar með talið
gláku, og augnþrýstingur er mæld-
ur hjá öllum yfir fertugt.
Guðrún Guðmundsdóttir augn-
læknir gerði nýlega athugun á
gláku á Vesturlandi. Um 4% fólks
yfir fimmtugt hafði gláku, karlar
hutfallslega heldur fleiri en konur,
og 6% fólks yfir sextugt. A aldrin-
um 80-85 ára hafði um 20% fólks
gláku. Þessar staðreyndir er rétt að
hafa í huga og gera sér ljóst að
gláka er mjög algeng. Öldruðum
fjölgar og mikilvægt er að fólk sé
sjálfbjarga sem lengst og þar er
sjónin ákaflega stór þáttur.
Meðferð gláku er nokkuð breyti-
leg en beinist í aðalatriðum að því
að viðkomandi haldi nothæfri sjón
meðan hann lifir. Augnþrýstinginn
verður að lækka það mikið að
sjóntaugin endist. Margs konar
augndropar lækka þrýsting, leysi-
meðferð hjálpar í vissum tilvikum
og stundum þarf að grípa til skurð-
aðgerða til að lækka augnþrýsting-
inn. A seinni árum hefur komið í
ljós að langtímaárangur af gláku-
skurðaðgerðum er jafnvel betri en
af lyfjameðferð og því betri sem
fyrr er gripið til aðgerða.
Slæmum glákutilfellum fer fjölg-
andi. Fólk trassar augnskoðun og
gláka greinist í sumum tilvikum
seinna en áður. Skýringin er marg-
þætt. I fyrsta lagi vantar grýluna ef
svo má segja. Varla nokkur á blind-
an afa lengur vegna þess árangurs,
sem náðist í baráttunni gegn gláku
fyrr á öldinni.
Umræðuna, sem var á þeim tíma,
vantar. Odýr gleraugu eru nú seld í
fjölda verslana og fólk kaupir þau
hugsunarlaust og sparar sér þannig
tiltölulega ódýra augnskoðun.
Nokkuð er um að fólk kaupi sér
gleraugu erlendis og er þá stund-
um sjónmælt af sjónfræðingum.
Tilgangur augneftirlits eftir fer-
tugt er einkum að finna gláku og
aðra sjúkdóma á byrjunarstigi, auk
þess sem viðeigandi gleraugu
skipta verulega máli fyrir úthald
við alla nærvinnu.
Gláka er í mörgum tilvikum arf-
geng og því algengari í sumum
ættum en öðrum. Þeir sem eiga
fleiri en tvo ættingja með gláku
ættu að láta fylgjast reglulega með
sér. Sú gláka sem hér hefur verið
rætt um er ellisjúkdómur og fylgir
efri árum. Hún er vefrænn sjúk-
dómur þar sem síuvefur augans
stíflast og augnþrýstingur hækkar,
yfirleitt á löngum tíma. Ef ekki líða
meira en fjögur eða fimm ár milli
þess að farið sé til augnlæknis má
yfirleitt greina gláku á byrjunar-
stigi.
Árni Björn Stefánsson er starfandi
augnlæknir í Reykjavík. Hann hefur
nýlega skrifað ítarlegri grein um gláku
í tímaritið Ung í anda.
SILD OG FISKUR
DALSHRAUNI 9B
HAFNARFIRÐI
SÍMI 555 4488
Skeljungur hf.
cSg HÚSNÆÐISSTOFNUN RÍKISINS
I I - vinnur að telferð í þágu þjóðar
28 HEILBRIGÐISMÁL 1/1996