Heilbrigðismál - 01.03.1996, Síða 32

Morgunblaðið (Ásdís Ásgeirsdóttir)
Stjómun og rekstur:
Mannlegi þátturinn má ekki gleymast
Grein eftir Jóhann Inga Gunnarsson
Hugmyndir manna um stjórnun
hafa verið að breytast á undanförn-
um árum. Athygli hefur í æ ríkara
mæli verið beint að hinum svokall-
aða „mannlega þætti'' í rekstri fyr-
irtækja og stofnana. Ljóst er að
ánægt starfsfólk skilar betri vinnu
en óánægt, og góður starfsandi er
jarðvegur framfara og frjórrar
hugsunar. Um leið hafa augu
manna beinst að atriðum eins og
starfshvatningu og eflingu liðs-
heildar innan fyrirtækja og stofn-
ana. Því hafa metnaðarfullir stjórn-
endur lagt sig eftir aðferðum til að
virkja starfsfólk sem best og starfs-
fólki er leiðbeint um hvernig hægt
er að breyta viðhorfi til vinnunnar
og samstarfsfólks.
Farið er að halda námskeið í
samskiptaleikni þar sem lögð er
áhersla á það við stjórnendur að
hæfni þeirra sjálfra í samskiptum
og framkoma við starfsfólk sé
þeirra aðal „stjórntæki", góður
stjórnandi sé fyrst og fremst góð
fyrirmynd sem gefi með eigin
hegðun tóninn um það hvernig
samskiptum skuli háttað á vinnu-
stað. Þá hefur starfsfólki verið gerð
grein fyrir ábyrgð sinni á þessu
sviði.
Vinna beinist ekki eingöngu að
hinum hefðbundnu verkefnum, svo
sem framleiðslu eða þjónustu, held-
ur er það hluti starfsins að huga að
innri ímynd fyrirtækisins: Hvernig
viljum við hafa vinnustaðinn okk-
ar? Hvernig vil ég að mér líði á
vinnustaðnum? Það þarf að vinna
að góðum starfsanda og varðveislu
hans, það er einn allra mikilvægasti
þáttur starfsins sem öllum ber
skylda til að sinna. Á því hagnast
allir sem hlut eiga að máli.
Árangur krefst samvinnu. Öflug
liðsheild stendur betur að vígi í
harðri samkeppni en sundraður
hópur með óljós markmið. Mikil-
vægt getur verið að þjappa ólíkum
einstaklingum saman í skipulagða
heild þar sem hlutverk hvers og
eins er skýrt og hver virðir starf-
svið hins. Það er einmitt oft í þessu
ferli sem sálfræðingar eru kallaðir
til. Stundum koma þeir inn í fyrir-
tæki þar sem deilur hafa átt sér
stað eða einhvers konar áhugaleys-
is eða skorts á samvinnu hefur orð-
ið vart. Fræðsla um eitthvert efni
sem skiptir starfsfólkið máli, hefur
gefist vel, svo sem námskeið um
streitu, samtalstækni, stjórnun o.fl.
Þegar vel tekst til leiða umræður í
kringum slíka fræðslu til óska um
markvissa vinnu með það sem
mest brennur á fólki hverju sinni.
Lögð er áhersla á að allir starfs-
menn fyrirtækisins, stjórnendur
sem „óbreyttir", taki þátt í vinn-
unni.
Það er hlutverk stjómenda að
viðhalda góðum starfsanda og efla
liðsheild. Við það reynir á ýmsa
þætti í fari stjórnandans sem þjálfa
má upp. Rétt er að leggja áherslu á
eftirfarandi atriði:
1. Góður stjórnandi lítur á sjálf-
an sig sem fyrirmynd starfsmanna
sinna. Öflugasta tæki stjórnandans
til að vísa fólki veg er hann sjálfur.
Hvernig ber hann sig að? Hvernig
tekur hann á ágreiningi? Hverju
sýnir hann áhuga? Hvernig bregst
hann við aðsteðjandi vanda?
Hvernig andrúmsloft vill hann hafa
á vinnustaðnum? Sýnir hann sjálfur
raunverulega afstöðu sína í verki?
2. Hlutverk stjórnanda er að
laða fram það besta hjá starfs-
mönnum. Stjórnandi þarf að virkja
þá hæfileika og þá orku sem býr í
hverjum og einum starfsmanni.
Hann þarf að vera næmur fyrir
getu og hæfni ólíkra samstarfs-
manna og koma fram við þá á við-
eigandi hátt. „Mannþekking" er
dýrmætur eiginleiki sem unnt er að
byggja upp með réttri þjálfun og
fræðslu. Mörgum stjórnandanum
hefur reynst erfitt að temja sér þetta
viðhorf. Sá misskilningur er út-
breiddur að hæfni eins geti orðið
dauði annars.
3. Góður stjórnandi hefur tök á
starfshvatningu. Það er stjórnend-
um mikilvægt að temja sér að taka
vel eftir því sem vel er gert og sýna
svo ekki verður um villst að þeir
kunni að meta það. Það er mikils
virði að þroska með sér jákvæð
lífsviðhorf. Hver og einn getur til-
einkað sér jákvæðni. Þar sem doða
og starfsleiða hefur orðið vart
kunna stjórnendur ekki að hrósa og
hvetja. Athyglin er föst við nei-
kvæð atriði og misbresti, leit að
Liðsheildin skiptir miklu máli ef
ná á árangri, hvort sem er í leik
eða starfi. Um þetta eru allir sam-
mála þegar vel gengur, eins og hjá
Akurnesingum í haust.
32 HEILBRIGÐISMÁL 1/1996