Tíðindablaðið - 25.10.1974, Blaðsíða 2

TÍÐINDABLAÐIÐ fríggjadagin 25. oktober 1974
Tíðindablaðið
Adr.: Klokkaragøta 19, Tórshavn. Tlf. 1 48 49
Leysasøluprísur 2,00 kr. eintakið. Prent:
Tíðindablaðið og Dimmalætting.
Blaðið er óheft av øllum politiskum flokkum.
Munurin
Nakað herfyri boðaði norska arbeiðara-
stjórnin frá, at hon fór at flyta fiskimark-
ið við norðumorsku strondina út á 50
fjórðingar fyrst í komandi ári. Samstund-
is varð sagt frá, at nakrar leiðir longu i ár
fóru at verða friðaðar fyri allari trolveiðu.
Nú hevur stjórnin sagt frá, at hon
hevur avgjørt at seta forboð fyri trolveiðu
á trimum leiðum, onkunstaðni út á 54
fjórðingar. Norðmenn hava greitt øðmm
fiskivinnutjóðum frá, hvat teir gera.
Henda skipan kann minna um tann
sáttmála, sum landsstýrið hevur gjørt
við Bretland og onnur lond um forboð fyri
trolveiðu á nøkmm kassum undir Føroy-
um ávísar árstíðir.
Men munurin er tó skilligur. Hjá
okkum hevur landsstýrið tingað seg fram
til, hvørjar leiðimar skulu vera, og nær
tað skal friðast. Undir tingingunum
munnu hinar tjóðimar hava latið lands-
stýrið skilt, at fingu føroyingar hesar
kassar, fóm teir ikki at flyta fiskimarkið
út, í hvussu so er ikki enn á sinni.
Norðmenn hava harafturímóti sjálvir
avgjørt, hvørjar leiðir skulu vera friðaðar
og nær. Og úrslitið hava teir so
kunngjørt øðmm fiskiveiðutjóðum.
Haraftrat hava norðmenn klárt sagt
frá, at hetta er bert fyrsta stigið. Tað
ganga ikki nógvir mánar, til teir fylgja
íslendingum og flyta út á 50 fjórðingar.
Okkum vantar nógv í at fáa grannar-
nar aftur í fiskimarkspolitikkinum.
Kjøt og kjøt valdast
Einki er ímóti tí góða før-
oyska kjøtinum — bæði
ræst og turt. Enn eru tí-
betur mong, sum gjama
vilja og hava ráð at keypa
tað, nær sagt uttan mun
til prís, men fáa ikki nóg
mikið, tí eftirspurningurin
er nógv størri enn fram-
leiðslan. Ikki fæst tað aðra
staðni, tí tað kjøtið verður
bert framleitt í Føroyum
og heldur ikki hvar sum
helst í Føroyum. Altso ein
luksusvøra og ikki hvønn-
dagsmatur hjá vanligum
fólki.
Nú skrivar 14. Septem-
ber fyrst í mánaðinum, at
«føroyskir bøndur sleppa
ikkí av við seyðin, tí ís-
lendskt kjøt er keypt til
landið fyri hálvan prís», og
Dánjal Bærentsen,-djóra-
lækni, harmast í Tíðinda-
blaðnum um hetta út-
lendska kjøtið, sum týnir,
marknaðin fyri feskum før-
oyskum lambskjøti. <
Tað almenna hevur fyrr
roynt at forða fríu kapp-
ingini við at forbjóða inn*
flutningi av útlendskum
seyðakjøti vissa tíð á ári-
num. Brúkaramir hava
alla gmnd til at vera
takksamir fyri, at hetta
hevur ikki verið gjørt sein-
astu árini. Vit hava meira
enn nokk av monopolum
og óneyðugum forboðum
her á landi.
Forboð kundi tað sama
verið sett fyri innflutningi
av bananum fyri at verja
marknaðin fyri føroyskum
eplum. Munurin er eins
stómr ímillum gott før-
oyskt kjøt og útlendskt.
Hvørt er til sítt brúk.
íslendska kjøtið er kær-
komin døgurðamatur og
viðskeri alt árið, serliga
DAGSINS MÁL
Sverri Egholm landsbóka-
vørður skrivar, at vit
treingja harðliga til ein
betri landbúnaðarpolitikk
og ikki minni til ein góðan
brúkarapolitikk
hjá havnarfólki, sum nú
næstan ongar møguleikar
hevur at fáa feskap fisk til
keyps. Ræstur fiskur er
einki bíligari enn útlendskt
kjøt. Tú fært góðar pylsur
av íslenÚska kjøtinum, og
tað er gott til at kóka,
skinsa og steikja — og so
er tað bíligari. Tað telur
ikki so lítið í húsarhald-
inum. Men tað er ikki at
samanlíkna við gott før-
oyskt kjøt, hvørki sum
ræst ella turt.
Víst sleppa bøndurnir av
við seyðin. Brúkarin keyp-
ir gjarna bæði føroyskt og
útlendskt kjøt, men til
hvørt sítt endamál og
kanska ikki fyri ein og
hvønn pris. Og kortini er
tJtgevari og blaðstjórn:
Finnbogi Isaksen (ábyrgd)
Árni Absalonsen
Vallógin
Myndablaðið Eygað skriv-
ar um vallógina og talið á
valdømisvaldum ting-
monnum:
Tað er ongin loynidóm-
ur, at tað er órættvíst, at
Sandoyggin og Norð-
oyggjar skulu hava lika
nógvar umdømisvaldar
tingmenn, og at Suður-
oyggin og Suðurstreym
skulu hava líka nógvar.
Nú um stutta tíð verður
nýtt ting valt. Hetta ting
skal sita í fýra ár og skuldi
havj; góða tíð at viðgjørt
hetta mál.
SJÓNARMIÐ
Hevði tað ikki verið eitt
hugskot at tikið vallógina
til viðgerðar beinanvegin
og broytt hana, soleiðis at
hon hóskar betur til sam-
felagið í dag? Tað skuldi
eisini verið greitt, at tað
verður lættari at gera
broytingar beint eftir eitt
val enn beint undan einum
vali.
Landsbanki
Dagblaðið skrivar:
Tá ið talan er um banka-
virki, hví so ikki seta ein
landsbanka á stovn.
Ein føroyskur lands-
banki er eitt gamalt fólka-
floksuppskot, og tá tjóð-
veldisflokkurin hevði upp-
skot nú seinast um ein tí-
likan, so tók fólkaflokkur-
in undir, hóast hildið varð,
at eitt og annað var í tjóð-
veldisuppskotinum, sum
kundi verið betur, og sum
talast kundi um.
Úrslitið varð, at eftir
uppskoti frá fólkaflokki-
num varð sett fram upp-
skot um at kanna møgu-
leikamar at seta á stovn
ein føroyskan landsbanka,
sum m.a. kundi havt nýtt
teir almennu peningamidl-
ar, sum standa inni.
Samtykt varð at seta
nevnd til at kanna málið,
men síðan hevur einki
hoyrst aftur frá hesum
máli.
Lønirnar og
prísirnir
Pauli Ellefsen hevur havt
grein í Dimmalætting um
prístalið, sum ætlanin er
at umskipa. 14. September
skrivar:
í blaði sínum hevur
hann opinbárað ætlanir
sínar. Tær eru i stuttum
tær, at vit skulu hava nýtt
prístal. Og hetta prístal
skal vera soleiðis innrætt-
að, at størstu og mestu
príshækkingamar skulu
ikki ávirka tað. Vit skulu
v.ø.o. hava eitt lægri prís-
tal. Og lægri prístal gevur
lægri lønir.
tað næstan ógjørligt at fáa
eitt gott lamb ella tvey frá
bóndanum, umenn vit vilj-
a geva meira fyri vektina
enn kjøthandilin.
Einki er at siga til, at
bøndurnir heldur vilja selj-
a heilar gongur ísenn til
einstakan keypara. Tað er
eisini rímiligt, at teir vilja
hava sum mest fyri sína
framleiðslu. Eisini má tað
vera loyvt djóralæknanum
og Erlendi Paturssoni at
tala bóndans sak. Báðir
em teir bóndasynir og
hava helst ikki fyri neyðini
at ganga í kjøthandlamar
at keypa feskt føroyskt
fyri «fullan pris». Men vit
aðrir brúkarar halda okk-
um samstundis hava rætt
at keypa okkum døgurða-
matin, har hann er bílig-
astur.
í fjør um hetta mundið
skrivaði 14. September
undir yvirskriftini «góður
prísur», at føroyska kjøtið
kostaði i miðal 16 kr. kilo
frá bónda til handil og 20
kr. frá handli til brúkara.
Altso 4 kr. kilo til millum-
handlaran, sum hamm-
framt fær avroð og skinn.
Hendan miUumhandil
kundu bøndurnir sjálvir
átt. Teir kundu tikið seg
saman í samvinnufeløg,
sum íslendsku bøndumir
hava gjørt. Sjálvir átt slát-
urhúsini og kjøtsølurnar.
Fyrr enn búnaðarmenn
sjálvir vísa ein vilja til at
ganga saman um at loysa
tmpulleikarnar hjá land-
búnaðinum, verður hann
ikki kappingarførur.
Eitt tað fyrsta brúkarin
krevur, er javngóða dygd
av vømni. Hevur tað knípt
hjá summum handlum at
sleppa av við turt føroyskt
Tað er hetta, ið verka-
menn hava í væntu, og
sum teir munnu gera sær
greitt. Lønir teirra skulu
haldast niðri við hartil
gjørdum lágum pristali.
Bruttoskattur
Andrew Isheim skrivar í
Sosialihum, at skattalógin
treingir til eina stóra
broyting:
Tað má vera framtíðar-
loysnin at verða skattaður
av bmttoinntøku, og
gjaldast má við kelduna,
allar staðir, har hetta letur
seg gera. Tá vil tað bliva
soleiðis, at tann peningur,
tú fær í hondina, er tín, og
hann kanst tú nýta uttan
at tonkja uppá ógoldnan
skatt.
kjøt, so kann tað koma av,
at brúkarin himprast við
at geva so stóran prís fyri
kjøt, sum hann ikki veit
hvussu smakkar ella hvað-
an tað er. Kjøt sum er ikki
hagagott kann ikki hava
sama prís, sum tað ið gott
er. Prísmunur má eisini
vera á teimum ymsu lim-
unum. Kiloprísurin kann
ikki vera tann sami fyri
eina tunna §iðu sum fyri ^
eitt gott tjógv.
Nógv av tí, sum selt
verður sum turt kjøt í
handlunum, ja enntá kall-
að skerpikjøt, er karrátt.
Tað hevur helst verið
goymt fyri ikki at lættna
ov nógv.
Skal nakað forboð set-
ast, so má tað vera fyri at
selja spilta vøru. Sokallað
turt kjøt — útlendskt ella
føroyskt — sum hevur
verið fryst og tiðnað,
kanska fleiri ferðir, og síð-
ani turkað, kann vera
,vandamikil matur. Eingin
eigur tí at sleppa at selja
slíkt sum mannaføði og als
ikki sum føroyskt turt
kjøt.
Vit treingja harðliga til •
ein betri landbúnaðarpoli-
tikk og ikki minni til ein
góðan brúkarapolitikk.
Eitt alment brúkararáð má
fáast skjótast gjørligt, so
at skipað kann verða fyri
eftirliti við m.a. matvøru-
framleiðslu og -sølu. Tað
er alt ov tilvildarligt sum
farið verður um matin í
føroyskum krambúðum og
hjá framleiðarum manga
staðni. Dygdin í føroyskari
matvøru er tí so misjøvn,
tí eftirlitið er einki og
heldur eingin merking.
Sverri Egholm
Tey seinastu átta árini er
Lønjavningargrunnurin
bert konsolideraður við
800.000 kr. til 6,7 milj. kr.,
skrivar Hákun Djurhuus í
Dagblaðnum:
í keypsvirði eru miljón-
irnar frá 1965/66 faUnar so
nógv, at grunnurin í egin-
ogn stendur veikari í dag
enn tá.
Men eg haldi meg kunna
hóma ætlanina — burtur
við Lønjavningargrunnin-
um. Her skal helst borð-
reiðast við onkrum, ið hev-
ur verið hildið yvir dópin í
einihvørji danskari ráð-
harrastovu.
Tað, ið er sprottið úr
«føroyskari jørð» er ikki
ómakin vert at fáast við.
Lønjavningar-
grunnurin