Tíðindablaðið - 25.10.1974, Side 6

Síða 6
TÍÐINDABLAÐIÐ fríggjadagin 25. oktober 1974
Kravgongur í Saigon
Andstøðan ímóti forsetanum
fer væntandi at harðna
Suðurvietnamesiski forsetin van Thieu
Trolforboð á
trimum leiðum
Norska stjórnin hevur
nú avgjørt at seta norð-
monnum og útlending-
um forboð at trola á
trimum leiðum úti fyri
norðurnorsku strond-
ini. Ráðharrin Jens Ev-
ensen hevur ta seinastu
vikuna greitt evrope-
iskum stjórnum frá æt-
lanini at forbjóða trol-
veiðu á hesum leiðum.
Einastaðni er trolfor-
boðið galdandi út á 54
fjórðingar, t.v.s. út um
tað 50 fjórðinga mark-
ið, sum Norra ætlar at
seta í gildi næsta ár.
Forboðið røkkur tó ong-
astaðni so langt eystur,
at tað nemur leiðina,
sum norðmenn og russ-
ar tingast um at býta
ímillum sín í Barents-
havinum.
Stjórnin í
Italia
Sosialistaflokkurin í I-
talia vildi mikudagin
ikki góðkenna tær
treytir, sum Amintore
Fanfani úr Kristiliga
Demokratiska Flokkin-
um setti fyri at skipa
stjóm.
Úr Rom søgdu tíð-
indini, at ósemjan mill-
um kristiligu demokrat-
amar og sosialistamar
var ikki so stór, sum
tað tóktist, og at møgu-
leikar kanska vóru fyri
einari samgongu kort-
ini.
Ráoiju-
prísurin
Búskaparfrøðingar úr
OPEC — felagsskapi-
num hjá teimum olj-
uframleiðandi londun-
um í Miðeystri — eru
komnir saman til fund-
ar at viðgera spuming-
in at áseta eina nýggja
prísskipan fyri ráolju.
Ein talsmaður fyri
OPEC sigur, at enda-
málið er at finna fram
tU. eina skipan, sum
brúkaralondini skilja
betur, og sum ger tað
torførari hjá oljufeløg-
unum at spekulera.
Vilja hava
kríggj
Sovjettiska floksblaðið
Pravda skrivar í eini
viðmerking, at Kina
roynir at fáa eitt atom-
kríggj ímillum USA og
Sovjetsamveldið.
Pravda skrivar, at kin-
esisku leiðaramir hava
roynt at elva politisku
leiðarunum í Vestureu-
STUTT
UTTANEFTIR
ropa til at styrkja her-
naðarliga samarbeiðið í
NATO ímóti sovjettisk-
u hóttanini. Pravda
skrivar, at Kina roynir
at køva vónina um ein
varandi frið í heimi-
num.
Kissinger
í Moskva
Amerikanski uttanrík-
isráðharrin, Henry
Kissinger, hevur í
Moskva fyrireikað ein
fund, sum skal vera
seinni millum Leonid
Brezjnev og Gerald
Ford. Hann byrjaði
tingingar við sovjett-
isku leiðaramar í gjár.
Sunnudagin heldur
hann leiðina fram til
India og Pakistan.
Hann sigur, at hann
hevur ætlanir um at
gera eina ferð til Kina
innan árslok. Kissinger
hevur eisini sagt; at
fundurin á hægsta stigi
í Rabat millum arabisk-
u londini kemur at vera
avgerandi fyri, um
hann eisini skal vitja
Miðeystur, áðrenn
hann fer heimaftur til
USA.
Lata ikki ein
tumma av lendi
Fundurin millum arab-
aramar í Rabat verður
hetta vikuskiftið.
Egyptiski forsetin, An-
war Sadat, hevur Sagt,
at Egyptaland vil taka
aftur tey arabisku øki,
sum ísrael hevur her-
sett og hjálpa palest-
inska fólkinum at vinna
síni rættindi. Sadat
segði í egyptiska tjóð-
artinginum, at Egypta-
land fer ikki at ganga
við til at lata Israel fáa
so mikið sum ein
tumma av arabiskum
lendi, hvørki á Sinai,
Golan, økinum vestan-
fyri Jordan ella Jerusa-
lem. Samstundis sum
vit rætta ísrael eina
vinarhond, fara vit við
hinari hondini at keypa
nýggj vápn.
í Rabat hava arab-
iskir uttanríkisráðharr-
ar og palestinskir leið-
arar fyrireikað fundin.
Eitt av høvuðsmálun-
um er umboðan hjá pal-
estinska fólkinum á
ráðstevnuni í Geneve.
Osemja hevur verið
millum Hussein kong í
Jordan og palestinska
frælsisfelagið um hetta
mál.
Seinastu vikurnar hava
verið fleiri mótmælir í
Suðurvietnam ímóti
Nguyen van Thieu forseta.
Seinasta sunnudag var eitt
stórt mótmæli í Saigon.
Tað var fyrireikað av leið-
arunum fyri smáum
bhuddistiskum og katólsk-
um bólkum, sum kravdu,
at politiskir fangar verða
latnir leysir, og at tær pol-
itisku greinamár í Paris-
sáttmálanum verða settar í
verk.
Mótmælismenninir
funnust at politikkinum
hjá van Thieu, og tað vóru
nógv ungfólk, sum tóku
lut í kravgonguni ígjøgn-
um gøturnar í Saigon.
Hetta førdi til, at krav-
gongan endaði við einum
samanbresti við politi.
Tinghúsini fingu nakað av
skaða, og tveir politistar
og ein mótmælari vórðu
eisini skaddir.
Bert ein
tikin
Tíðindamenn í Saigon sig-
a, at politiið royndi ikki at
forða mótmælismonnun-
Republikararamir hava lít-
ið gott at vænta sær av
hesum valinum. Sjálvt teir
trúgvastu republikararar-
nir eru greiðir yvir, at, teir
fara at missa fleiri sessir í
umboðsmannatinginum,
nakrar i senatinum og
um at ganga kravgongu,
og tað varð bert ein mót-
mælismaður tikin.
Tað hevur ikki ofta hent
fyrr í Suðurvietnam at
bhuddistar og katolikkar
taka seg saman, sum teir
gjørdu til hesa kravgong-
una seinasta sunnudag.
Hetta vóm smáir bólkar,
sum skipaðu fyri, og tað
sær út til, at teir ovastu
helst eisini nakrar guver-
nørar. Teir sum síggja
svartast uppá støðuna sig-
a, at hetta verður tað ring-
asta valið hjá republikan-
arunum síðani í 30unum.
Watergate-gølan hevur
skapt demokratunum eina
fyri bhuddistamar em
varnir at samarbeiða ov
nógv við katolikkarnar.
Hetta er heldur ikki so
løgið, tí til nýliga hava teir
meira stríðshugaðu bhudd-
istarnir í Suðurvietnam
roknað katolikkarnar at
vera millum teir bestu
stuðlarnar hjá van Thieu
forseta.
sterka støðu. Hetta málið
er ikki gloymt, men veljar-
amir verða tvørturímóti
dagliga mintir á hesa gøl-
una orsakað av sakarmál-
inum ímóti hjálparmonn-
unum hjá Nixon.
Valdi ta
skeivu løtuna
Tá Geralđ Ford tók við
sum forseti fyri góðum
tveimum mánum síðani,
.vístu kanningar, at hann
stóð høgt í metum millum
veljararnar, og republikan-
ararnir høvdu vónir um, at
hann kundi styrkja støð-
una hjá flokkinum. Men
tað var skjótt, at ein
broyting hendi, tá Ford
púra óvæntað gjørdi av, at
Nixon ikki skuldi revsast
fyri lógarbrot, sum hann
møguliga hevði framt í for-
setatíðini hjá sær.
Tað var altíð væntandi,
at Ford fór at taka hesa
avgerð, men sjálvt við-
haldsmenninir hjá honum
siga, at hann valdi ta
skeivu løtuna til at gera
hetta.
Nógv bløð
steðgað
Atfinningarnar ímóti for-
setanum snúgva seg ser-
liga um tríggjar spurning-
ar; 1) korruptión, 2) krav
um pressufrælsi og 3) tørv-
in á eini politiskari Loysn
sambært Paris-sáttmálan.
I eini røðu fyrst í okto-
ber segði van Thieu, at
hann hevði givið boð um at
kanna korruptiónina í her-
inum og umsitingini.
Hann nevndi eisini, at
hann var til reiðar at lata
tjóðartingið broyta pressu-
lógina. Stjórnin kann sam-
bært lógina steðga bløð-
um, sum hon heldur vera
vandamikil fyri landsins
trygd. Henda lógargrein
hevur verið nógv brúkt í-
móti bløðum, sum hava
funnist at stjórnini.
Heryvirmenn
styðja forsetan
Van Thieu hevur eisini ført
fram ímóti sínum politisku
mótstøðumonnum, at
hann er einasti leiðari í
Suðurvietnam, sum í løt-
uni kann forða fyri, at
kommunistamir taka_vald-
ið í landinum. Hann hevur
ávarað ímóti Paris-sátt-
málanum og sagt, at tá
allar greinar í hesum sátt-
mála verða settar í verk,
fer bert stutt tíð at ganga,
til Suðurvietnam ikki long-
ur er eitt sjálvstøðugt
land. Tað sær eisini út til,
at nógvir heryvirmenn í
hesum eru samdir við van
Thieu.
Tað eydnaðist ikki
Paris-sáttmálanum at gera
enda á bardøgunum í Suð-
urvietnam og búskaparliga
støðan í landinum er ring.
Av hesi grund meinar van
Thieu, at tað er skeivt at
royna at skifta politiska
leiðslu. Tað er óvist, um
amerikanararnir fara at'
halda fram við hjálpini í
tann mun, sum Suðurviet-
nam tørvar hana. Mót-
støðumenn hjá forsetanum
hava tí sagt, at tað er
óvist, um Suðurvietnam er
ført fyri at gjalda prísin
fyri tann núverandi poli-
tikkin.
Um partisanarnir ikki
fara at gera nakað stórt
álop í næstum, kann tað
verða, at andstøðan ímóti
van Thieu fer at harðna
nógv komandi mánarnar,
og av tí at van Thieu eftir
øllum at døma stendur og
ivast, hvat hann skal gera
við mótmælini, so kann
tað vera at uppaftur fleiri
fáa dirvi til at taka til orða
ímóti honum, sjálvt um
tað kann vera ringt at
síggja, hvør ið skal taka
við eftir hann.
Republikanararnir
ringar vónir um
valið í november
Tann 5. november verður val í USA. Alt
umboðsmannatingið skal veljast av
nÝg9jum, meira enn triðingurin av sen-
atinum og fleiri guvernørar.
• t
men hann er ikki so væl umtóktur av fólkinum nú