Tíðindablaðið - 17.01.1975, Blaðsíða 6

Síða 6
TIÐINDABLAÐIÐ fríggjadagin 17. januar 1975
♦
Búskaparlig og
politisk kreppa
herjar í Italia
italskur politikkur hevur í seinastuni ver-
ið býtturí tvey. Annar parturin sjónligur:
stjórnarkreppur, búskaparligar kreppur,
verkføll og sosialur ófriður. Hin parturin
er ósjónligur: ráðagerðir, ætlanir um
statskvett, útlendskt trýst og bumbuat-
sóknir.
Bløð og ákæruvald hava
hetta seinasta árið avdúk-
að nógv um tann seinna
partin. Tað vísir seg at
vera eitt samband millum
tann almenna politikkin og
tað duldarfulla politiska
spælið.
Vánalig
fíggjarstøða
Italia striðist við inflatión
og undirskot á handils-
javnanum, arbeiðsloysi og
príshækkingar. ídnaðurin
noyðist at innflyta allar
rávørumar.
í fjør var undirskotið á
handilsjavnanum 80 milj-
ardir krónur. Prísirnir
hækkaðu 21% ella meira
enn nakra aðrastaðni í
Evropa. Hálv onnur milj-
ón fólk em arbeiðsleys, tað
eru hálvtannað prosent.
Landið hevur lænt til-
samans 110 miljardir kr.
uttanlanda, og tað er ó-
gjørligt at fáa meira lán.
Vinnulívið er eftir stuttari
tíð lagt um frá landbúnaði
til ídnað, og tað hevur
skapt stórar trupulleikar. í
Sjálvstýri
í november
Tað størsta og ríkasta hjá-
landið hjá Portugal, Ang-
ola, fær sjálvstýri 11. no-
vember í ár. Stjórnin í
Portugal undirskrivaði
mikudagin ein sáttmála
við teir tríggjar størstu
partisanfelagsskapimar í
landinum um at Angola
skal gerast sjálvstøðugt.
Síðst í hesum mánað skal
ein fyribils stjórn skipast
at stýra landinum, og i
henni skulu vera umboð
fyri Portugal og frælsis-
rørslumar.
Hesin sáttmáli er úrslit
av seks daga samráðingum
Suðuritalia, sum er lítið
útbygt, er landbúnaðurin
farin so í misrøkt, at hetta
verður mett sum landsins
størsti búskaparligi og pol-
itiski spumingur. Triðing-
urin av fólkinum býr har.
Misrøktin hevur ført við
sær, at italienarar nú
noyðast at innflyta næstan
alt tað kjøt, teir eta; sam-
stundis verða bóndagarðar
í hópatali niðurlagdir, og
bøndumir rýma til Norð-
urevropa at arbeiða í ídn-
aðinum. Næst eftir oljuni
er kjøtið tann størsta út-
reiðslan í innflutningstøl-
unum. Aldo Moro hevur
sagt, at kjøtið — eins og
oljan — skulu skamtast.
Leiðslan er
ov veik
I nógv ár hjálpti tað itals-
ka búskapinum, at fólk
rýmdu úr Suðuritalia og
fóru uttanlanda at arbeiða.
Nú er arbeiðsloysið vaks-
andi eisini í øðrum lond-
um, og koma tær tríggjar
miljónirnar av útlagnum
arbeiðsmonnum aftur.
STUTT
UTTANEFTIR
millum partamar í Portu-
gal.
Lítil tíð
út at geva
Bretski uttanríkisráðharr-
in, James Callaghan, sig-
ur, at hann er til reiðar at
taka upp samband við
rhodesiska leiðaran, Ian
Smith, fyri at royna at fáa
framstig at henda í roynd-
unum at loysa stríðið mill-
um hvitar og svartar í
Rhodesia. Callaghan fer at
senda eini boð tii Ian
Smith um hetta. Bretski
uttanríkisráðharrin hevur
nýliga verið eina ferð í ym-
kann hetta gerast mønu-
stingurin fyri italska bú-
skapin.
Tað, sum ger kreppuna í
Italia verri enn aðrastaðni,
er, at landinqm tørvar eina
politiska leiðslu. Tað hev-
ur verið ógjørligt at stýra
útbyggingini vinnulív-
inum, tí stjórnarkreppur-
nar hava verið so títtar, og
samgongumar hava havt
so vánaligt samarbeiði.
Tað skal minni til í Italia
enn aðrastaðni í dag fyri at
renna samfelagið um koll.
Landinum tørvar íbúðir,
sjúkrahús, skúlar, bama-
garðar, eina dugandi sosi-
ala forsorg, eitt brúkiligt
postverk og almenn flutn-
ingsfør. Búskaparligir
tmpulleikar í einum slík-
um landi hava ringari á-
virkan enn i londum, har
mestsum alt gongur sína
vanligu gongd, sjálvt um
arbeiðsloysið veksur og
prísirnir hækka.
Italia hevur havt 38
stjómir í 30 ár. Kristiligi
demokratiski flokkurin
hevur næstan altíð verið
við, og 10 til 20 leiðandi
politikarar hava eisini ver-
ið uppií alla hesa tíðina.
Til vinstru
Fyrst í 60unum hevði Ital-
ia eins so stóra materiella
framgongd sum ongantíð
fyrr. Kristiligu demokrat-
amir vóm ikki mentir at
stýra pengastreyminum,
sum londum i Afrika. I eini
frágreiðing í parlamentin-
um í London segði hann,
at hann ætlar at leggja
trýst á stjórnina í Rhodes-
ia fyri at fáa hana at halda
sín part av sáttmálanum
við teir afrikansku nation-
alistarnar.
Callaghan segði, at tað
er ikki nógv tíð út at geva,
um sleppast skal undan
guerillakríggi i Rhodesia.
Skuldsettur
fyri landasvik
í Grikkalandi er tann
sterki maðurin undir her-
mannastýrinum, Iohanni-
des, skuldsettur fyri land-
asvik og uppreistur. Verð-
ur hann funnin sekur,
kann hann dømast til
deyða. Hann situr í fongsli
í Pireus. Eisini Papado-
poulos er skuldsettur fyri
hetta sama.
sum varð brúktur upp í
privatnýtslu, bilum $>g
mati.
Kommunistaflokkurin
vaks skjótt, og kristiligu
demokratarnir kendu seg
noyddar at leita til vinstm
og ganga saman við sosial-
istunum, meðan teir
frammanundan høvdu
havt samvinnu við høgra-
flokkar. Mangt hevði verið
øðrvísi i dag, um centmms
vinstrastjórnin framdi tær
broytingar, sum samgong-
uskjalið boðaði frá. Men
eftir 10 árum er bert eitt
punkt sett í verk, pensj-
ónsskipanin.
Teir vinstrasinnaðu seta
nú aftur strong krøv fram,
og tosað verður aftur i
Italia um nýggja samvinn-
u til vinstm — hesaferð
við kommunistarnar. Teir
hava ein triðing av veljara-
fjøldini aftan fyri seg og
Nýggj rakett
Amerikanski verjumála-
ráðharrin, James Schles-
inger, sigur, at Sovjetsam-
veldið arbeiðir nú upp á
eina nýggja rakett. Hetta
er SS-18 rakettin, sum er
tann størsta rakettin, ið
finst við fleiri spreingiløð-
ingum. Hann segði, at
amerikanaramir mugu
vera vamir og taka støðu
til, hvat teir nú skulu gera
fyri at varðveita makt-
javnan.
Flóttarfólk
Bretland er gingið við til
eina turkiska áheitan um
at flyta turkisk 'flóttarfólk
frá eini bretskari herstøð á
Kypros til Turkalands. Út-
varpið í Ankara sigur, at
Reyðakross-felagið hevur
átikið sær at kanna eftir,
hvussu nógv av flóttar-
eru næststørsti flokkur.
Higartil hevur ongin viljað
havt kommunistarnar við í
stjórnina.
NATO uppí
Amerikanskir politikarar
og fólk, ið hava samband
við fregnartænastuna CIA
hava í seinastuni mestsum
beinleiðis sagt, at teir
meta møguleikarnar fyri
kommunistiskari luttøku
sum eina hóttan. USA og
NATO kunnu ikki leggja
beinleiðis uppi innanhýs-
is-viðurskiftini, men kunn-
u broyta maktjavnan við
at styðja lógligar ella ólóg-
Iigar, demokratiskar ella
ódemokratiskar bólkar.
Teir vinstrasinnaðu siga,
at amerikanskur peningur
var í spælinum undir tí
fólkunum ynskja at verða
flutt til Turkalands. Flótt-
arfólkini, sum flýddu frá
heimum sínum undir bar-
døgunum á Kypros í fjør,
verða væntandi seinni
flutt til tann partin av
Kypros, sum turkar hava
ræðið yvir. Men ein kypri-
otiskur talsmaður sigur, at
bretar hava tikið hesa
avgerð uttan samtykki frá
kypriotisku stjórnini.
Hann sigur, at stjómin er a
tí áskoðan, at slíkir spurn-
ingar eiga at avgerast av
turkunum og grikkunum á
oynni.
Stendur illa
til
1 einari frágreiðing um rik-
isins støðu hevur Geralđ
Ford forseti gjørt vart við
ta álvarstøðu, sum amer-
ikanski búskapurin er
komin í. Hann segði, at
seinastu stjórnarkreppuni
í oktober-november.
Ein bumbuspronging í
Milano í 1969 var tekinið
til eina røð av spronging-
um, yvirgangi og politisk-
um morðum, sum vórðu
framd tey næstu 5 árini.
Politiið og ákæruvaldið
søgdu, at anarkistar og
vinstrasinnaðir høvdu
skyldina, men i dag tykist
tað greitt, at ein umfat-
andi felagsskapur stóð aft-
anfyri, og at enđamálið var
at fáa eitt nýtt fascistiskt
stýri í Italia. Stjórin á
italsku fregnartænastuni,
Vito Miceli, er tikin og á-
kærdur fyri at hava skipað
felagsskapin, sum skuldi
gera landið fascistiskt.
Menn hava eisini ein
illgruna um, at kendir
høgrasinnaðir politikarar
hava verið við í tí ráða-
gerð, sum Vito Miceli legði
til rættis.
mmmmmm—mmmmmmmmm.
tað stendur ikki væl til i
landinum: miljónir av fólki
eru arbeiðsleys, og inflati-
ónin er stór.
Hann metti, at landsins
skuld fer hetta komandi
árið at hækka til meira enn
500 miljardir dollars. For-
setin heitti á kongressina
um beinanvegin at minka
um skattirnar og at skipa
fyri tiltøkum, ið skulu
miðja ímóti at minni olja
verður brúkt í landinum.
Hóast tann árliga frágreið-
ingin hjá forsetanum um
rikisins støðu mest snúði
seg um innanríkis mál,
heitti forsetin á kongress-
ina um ikki at skerja hans-
ara vald á uttanríkispolit-
iska økinum. Hann segði,
at restriktiónir, sum kunn-
u verða gjørdar í bestu
meining, fáa ikki altíð tann
ætlaða virkningin, sum vit
hava sæð nú viðvíkjandi
handilsviðurskiftunum við
Sovj etsamveldið.
Tey seinastu árini hevur tað ofta verið ófriðarligt í Italia. Her
eru tað studentar, sum ganga kravgongu
#
♦