Alþýðumaðurinn - 28.04.1988, Blaðsíða 7
>V. 'V >'<V<«V>' *'*'*>> >v»’.>jv
ALÞÝÐUMAÐURINN - 7
.
Ég held líka að áhrif hávaxta-
stefnunnar hafi slæm áhrif á
þrýstinginn í gengismálin.
Ástæðan ef afskaplega einföld og
liggur í augum uppi ef menn
hugsa það. Fyrirtæki í útflutn-
ingsiðnaði, sem hafa farið út í
fjárfestingar að undanförnu, hafa
átt í ennþá meiri erfiðleikum en
ella, m.a. vegna gengissigs doll-
arans. Eitt dæmi: Fyrirtæki hér í
Reykjavík í rafeindaiðnaði, sem
greiddi 40 millj. á síðasta ári í
laun, greiddi yfir 20 millj. kr. í
vaxtakostnað, hafði að vísu fjár-
fest umtalsvert, en þessar miklu
vaxtagreiðslur eru að ganga af
fyrirtækinu dauðu. Ég hygg að
þetta eigi við um mörg fyrirtæki í
útflutningsiðnaði, hvort sem það
er rafeindaiðnaður, fiskiðnaður
eða einhver annar iðnaður.
Áhrif á verðlagið
Ég hef nefnt áhrif háu vaxtanna á
verðlagið. Áhrif hárra vaxta til
hækkunar á verðlagi, til hækkun-
ar á framfærslukostnaði heimil-
anna, hljóta að verða þess vald-
andi að verkaiýðshreyfingin gerir
miklu harðari kröfur um launa-
hækkanir en ella. Mér býður í
grun, að verðlag hafi hækkað
miklu meira en við gerum okkur
almennt grein fyrir vegna hinna
háu vaxta, sem síðan ýta á eftir
kröfugerð verkalýðshreyfingar-
innar um hærri laun til að greiða
verðið á þessum vörum. Það er
nefnilega á endanum þannig, að
hvað sem hagfræðingar segja og
hverju þeir spá, (spádómar
þeirra hafa nú ekkj alltaf verið
mjög raunsæir eins og við höfum
fengið að reyna af skýrslum Þjóð-
hagsstofnunar,) verður það alltaf
budda launamannsins sem segir
til um hvernig afkoma heimil-
anna er.
Þingið ber ábyrgð
Ég hef í þessu sambandi talsvert
rætt um þátt einkageirans eða
einkaframtaksins í þeirri pen-
ingamálaþróun sem hefur orðið
hér að undanförnu, m.a. vegna
tilkomu kaupleigufyrirtækjanna
sem hafa hrúgað inn í landið fjár-
magni, sem hefur raunverulega
farið framhjá stjórnvöldum, og
þau uppgötvuðu sér til mikillar
undrunar að skiptir milljörðum
króna. Þetta fjármagn fer
framhjá öllu kerfinu, er notað til
að auka þensluna í landinu.
Menn höfðu eða virtust ekki hafa
neinar umtalsverðar áhyggjur af
því, að með þessu voru þeir að
auka erlendar skuldir, auka á
þensluna, auka á verðbólguna.
Ég tel a þær röksemdir sem
fram hafa verið færðar um að við
verðum að hafa vexti í samræmi
við það, sem gerist í helstu við-
skiptalöndum okkar, séu löngu
dauðar og ómerkar, einfaldlega
vegna þess að við erum komnir
með vaxtastigið langt umfram
það sem þekkist í nokkru við-
skiptalandi okkar.
Ég segi það sem klára skoðun
mína í þessari umræðu um það
frumvarp, sem hér liggur fyrir, að
þingið sem heild ber ábyrgð á
þessari vaxtaþróun. Það verður
að taka í taumana, ef stjórnvöld
ekki gera það sjálf. Ég hef meiri
áhyggjur af þessu máli, vaxtamál-
inu, en langflestum peningaleg-
um stærðum í samtelagi okkar
um þessar mundir. Ég held að
áhrif háu vaxtanna séu miklu
alvarlegri fyrir atvinnureksturinn
í landinu, fyrir einstaklinga, en
nokkrar aðrar peningastærðir
sem við er að glíma um þessar
mundir. Þess vegna ber þinginu
að taka á þessu máli, og taka
ábyrgðina á þessu máli, ef ríkis-
stjórnin ekki treystir sér til að
reyna að stöðva þessa vaxtaþró-
un, og reyna að lækka vextina.
Ég hygg að atvinnureksturinn
muni ekki standa undir þessum
vöxtum ég hygg að hann muni
hrynja innan tiltölulega skamms
tíma, ef ekki verður gripið til
aðgerða.
Svona hár fjármagnskostnaður
hefur t.d. í öðrum Iöndum, eins
og Þýskalandi og Bandaríkjun-
um, svo ég nefni dæmi, hefur
virkað eins og hemill á alla
athafnasemi einstaklinga og fyrir-
tækja. Hann hefur valdið
stöðnun. Gleggst er dæmið frá
Bandaríkjunum, þegar Banda-
ríkjamenn ætluðu að fara há-
vaxtaleiðina og gerðu það, þegar
um ein milljón húseigenda missti
húsnæði sitt á tiltölulega skömm-
um tíma, fyrirtæki hættu að fjár-
festa, fyrirtæki hættu að þróast
og færa út kvíarnar. Þetta var
hemill, og það var dauðaástand í
bandarískum atvinnurekstri sem
skapaðist. Ég er mjög hræddur
um að það líði ekki á löngu, ef
ekki verður gripið til aðgerða, að
þetta muni verða hér líka.
FJÓRÐUNGSSJÚKRAHÚSIÐ
Á AKUREYRI
íbúðir óskast
Viljum taka á leigu íbúöir fyrir starfsfólk okkar.
Vinsamlegast hafiö samband viö skrifstofustjóra í
síma 22100.
/-----------------------\
Ljósritunarvélar
Rex Rotary - Rank XEROX
■Bókabúðin EddaH
■l^^afnarstrætM0^Akureyr^^ím^4334^HlB^
SVÆÐISSTJÓRN MÁLEFNA FATLAÐRA
Á NORÐURLANDI EYSTRA
Sambýli
Starfsfólk óskast í hlutastörf á sambýli.
Einnig óskast fólk til sumarafleysinga.
Uppl. gefur forstöðumaöur í síma 26960 og á skrif-
stofu svæðisstjórnar, Stórholti 1 kl. 13-16.
Fjórtán konuna fimm
prósent raunávöxtun
á Kjörbók
fíaunávöxtun Kjörbókar fyrstu 3 mánuði þessa árs jafngildir hvorki meira
né minna en 14,5% ársávöxtun.
Auóvitað kemur frábær ávöxtun hvorki höfundum né reyndum
Kjörbókarlesendum á óvart, þvíþeir vita að á Kjörbókinni erallt tekið með
í reikninginn. Þeir eru líka ófáir Kjörbókareigendur sem horfa björtum
augum til 1. maí, þvíþá verður 16 mánaða vaxtaþrepið reiknað út i fyrsta
sinn. Hjá þeim verður þessi ávöxtun 15,9% og 24 mánaða þrepið gefur
16,5% ávöxtun.
Grunnvextirá Kjörbók frá 21. apríl eru 25%, 26.4% afturvirkir vextir eftir 16
mánuði og 27% eftir 24 mánuði. Og verðtryggingarákvæðið tryggir
hámarksávöxtun hvað svo sem verðbólgan gerir.
Já það er engin tilviljun að Kjörbókareigendur eru margir.
L
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna