Samtíðin - 01.09.1942, Síða 15

SAMTIÐIN
11
ÞORSTEINN JÓNSSON, Úlfsstöðum:
Um skilning
SVO LJÓSAR og stórkostlegar
eru þær kenningar, sem dr.
Helgi Pjeturss boðar í ritum sínum,
Nýal, Ennýal og Framnýal, að það
mætti í rauninni vera trygging fyr-
ir því, að undirstöður þeirra væru
í aðalatriðum réttar. Má nefna til
dæmis um stærð þessara kenninga,
að þar liefur í fyrsta sinn tekizt að
sameina trú og vísindi, eða réttara
sagt, láta vísindi koma í trúar stað,
þannig, að trúmaðurinn þarf einsk-
is að sakna. Vil ég hér lítið eitt víkja
að þeirri undirstöðu kenninganna,
sem er skilningur dr. Helga á eðli
svefns og' draurna. En liann er í að-
alatriðum á þá leið, að í svefni
verði liver fyrir inngeislan og magn-
an frá öflugri lífsstöðum, og að
draumar sofandans séu vökulíf
annars manns meira og minna lit-
að og aflagað af hugsunum og minu-
ingum dreymandans úr vöku.
Það er nú fyrst til stuðnings þessu,
að þegar maður er kominn að því
að sofna, þólt ekki sé hann alveg
sofnaður, er liann orðinn mjög ófær
til þess að hugsa, og er því ólíklegt,
að hann í svefninum geti af eigin
rammleik skapað sér sýnir og at-
burði í huga, sem stundum getur
verið svo skýrt, að á eftir sé ógleym-
anlegt. En gegn því, að draumar séu
aðallega endurminningar eða end-
arspeglanir liðinna atburða úr vöku,
niælir það, að draumsýnirnar eru
á draumum
Þorsteinn Jónsson
jafnan eitthvað ósamkvæmar þvi,
sem maður ætlar þær vera. Dæmi:
Mig dreymir, að ég sé staddur i'
fjallslilíð, sem er með öllu skóglaus.
En nú, er ég sé hana í svefninum,
er þar allmikill trjágróður, og þyk-
ir mér það þó eklcert undarlegt. Man
ég, að ég horfi upp fjallshlíðina og
sé trén bera við himin á efstu brún,
og krónur þeirra, sem eru ekkert lík-
ar og á birkitrjám, bærast fyrir
blævi. Og það er ekki einungis, að
ég sjái, heldur liefi ég jafnframt
þessu ljósa minningu um, að utar
í fjallinu, þar sem einnig er skóg-
laust með öllu, sé miklu þéttari og
meiri skógur, og þykist ég einhvern
tíma hafa farið þar um.
Það er nú greinilegt, að hér er