Samtíðin - 01.02.1971, Blaðsíða 16

12
SAMTÍÐIN
Skáldkonan við skolpfötuna
MAJA EKELÖF heitir fimmtug ræst-
ingakona í smábænum Karlskoga í Mið-
Svíþjóð. Hún er fimm barna móðir og hef-
ur orðið að vinna fyrir þessum hóp með
súrum sveita. 1 dagbók sína skrifar frú
Ekelöf við 18. apríl 1968:
„Puhha, ja hvílíkur dagur. Ég titra af
þreytu frá hvirfli til ilja. Allan daginn
þráði ég að skrifa um hitt og þetta, en nú
loks, þegar dagsverkinu er lokið, er ég orð-
in of þreytt til að geta hugsað. Ég fór á
fætur kl. 3 í morgun, því ég varð að
fara út að gera hreint. 1 gærkvöldi var
ég í 25 ára afmælinu hennar Brittu. Nú er
klukkan orðin 10 að kvöldi. Ég er þar af
leiðandi búin að vinna 19 klukkutíma í
striklotu, fyrst við hreingemingamar inni
í bæ og síðan við stórþvott. Svo varð ég að
hafa til mat handa drengjunum og þeytast
síðan aftur í vinnuna."
Auk alls þessa strits hefur þessi ein-
stæðingsmóðir gengið í svonefndan Al-
þýðuskóla á kvöldin og á tvö prófskírteini
þaðan í skúffunni sinni, annað fyrir
sænsku, hitt fyrir sögu. Frúin segir:
„Það veitir manni innri styrk að hafa
prófskírteini unn á bað, að maður sé ekki
fákunnandi. Allir ættu að hafa tekið góð
próf ... Hver manneskia ætti að mínu
áb'ti að hafa einhvers konar bréf upp á
það. að hún sé fær til einhvers.“
Frú Ekelöf er ein hinna lægst launuðu
í „hinu auðuga velferðarríki" Svíbióð. 2.
maf 1968 skrifar hún í dagbók sína:
,.Kauni-ð mitt í marz var 180 króuur. Anr-
ílkaum'ð var 280 krónur. En í Tyrklandi
hefur bornsbúi 270 króna árskaup, svo
mér ferst víst ekki að kvarta.“
Af svona láo-u mánaðarkaupi lifir eng-
inn. jafnvel bótt krónumar séu sænskar
og þar af leiðandi ósvikin mynt, Því hef-
ur frú Ekelöf orðið að leita til framfærslu-
skrifstofunnar. („Það er og verður fá-
tækrastyi’kur, hvernig sem maður reynir
að fóðra það,“ skrifar hún). Stundum
gefa efnaðri konur henni föt af sér, sem
þær eru hættar að vera í, af því að vin-
konur þeirra hafa sézt í sams konar föt-
um. Stundum hefur Lionsklúbbur bæjar-
ins vikið henni smáfjárhæð. Þá ber það
við, að frú Ekelöf vinnur sér sinn 75 krón-
ur fyrir að skrifa smásögu í blaðið Karl-
skoga Tidning.
Þessi lúna ræstingakona gefur sér nefni-
lega ekki einvörðungu tíma til að stunda
skólanám, hlusta á það skásta í útvarpinu
og horfa á menningarþátt sjónvai*psins,
heldur hefur henni tekizt að skrifa eina
þeirra bóka, sem mesta athygli hafa vakið
í Svíþjóð á þessu ári: Frásögn frá þvotta-
fötu. (Maja Ekelöf: Rapport frán en
skurhink, Rabén & Sjögren. 216 bls.L
Enda þótt þessi bók sé ekki í hefð-
bundnu skáldsöguformi, heldur einungis
dagbók stritandi þvottakonu um árin 1965
—69, hlaut hún 1. verðlaun í skáldsagna-
samkeppni forlagsins, sem gaf hana út.
Síðan hefur hún selzt í hverju upplaginu
af öðru og hlotið ágæta dóma, enda prýði-
lega skrifuð. Frú Ekelöf gerþekkir það,
sem hún er að lýsa: hið iðulausa strit ræst-
ingakonunnar. Sú þekking nægir þó vit-
anlega engan veginn til að skrifa góða bók.
En stíll frúarinnar hrífur lesandann með
látleysi sínum. Hún á sér jafnvel ósvikið
skopskyn þarna niðri í blindgötu þræl-
dómsins, og sál hennar rúmar samúð, ekki
einungis með börnunum sínum fimm, sem
hún hefur nú senn komið til manns, held-
ur öðrum börnum mannkynsins, hvort
sem verið er að slátra þeim í Vietnam, þau
svelta í hel í Nígeríu eða þeim er misboðið