Fréttablaðið - 05.07.2010, Blaðsíða 12

12 5. júlí 2010 MÁNUDAGUR
FRÉTTASKÝRING: Hvalveiðar Íslendinga
Helstu rökin gegn hvalveið-
um á síðastliðnum fimm
árum hafa verið að enginn
markaður sé fyrir afurðir.
Engu síður hafa á fimmta
hundrað tonna þegar verið
send til Japans.
Oft hefur því verið haldið fram að
lítill sem enginn markaður sé fyrir
hvalaafurðir. Samkvæmt tölum
Hagstofu Íslands hafa þó 372 tonn
af kjöti og rengi verið send á Jap-
ansmarkað af þeim 125 langreyðum
sem Hvalur hf. veiddi í fyrra. Árið
2008 voru rúm 80 tonn af afurðum
af sjö langreyðum sem veiddust
haustið 2006 send á markað. Verð-
mæti afurðanna er tæplega 800
milljónir króna. Svipuðum rökum
hefur verið beitt á hrefnuveiði-
menn. Góð viðbrögð á innanlands-
markaði eru hins vegar staðreynd
og mestallt kjöt af veiddum dýrum
selst ferskt jafnóðum.
Allt frá þeim degi sem Hvalur
9 sigldi út úr Reykjavíkurhöfn í
október 2006 hafa helstu rök hval-
veiðiandstæðinga verið að atvinnu-
veiðar á langreyði séu tilgangslaus
sýndarmennska. Engir markað-
ir séu fyrir kjötið og veiðarnar
séu drifnar áfram af einhverjum
öðrum hvötum, tilfinningalegum
eða einfaldlega í uppreisn gegn
þeim sem vilja friða hvalastofnana.
Látið er að því liggja að Kristján
Loftsson hjá Hval hf. borgi háar
upphæðir með útgerðinni og honum
sé slétt sama um hvort afurðirnar
seljast eða ekki. Kristján segir að
heilbrigð skynsemi hljóti að segja
mönnum að ef menn standi í útgerð
sem þessari ár eftir ár þá sé hægt
að selja vöruna. Allir vita síðan
hver persónuleg skoðun hans er á
friðunarsinnum. Í hans huga eru
þeir hryðjuverkamenn.
Árni Finnsson, formaður Nátt-
úruverndarsamtaka Íslands, held-
ur því fram að tölur Hagstofunnar
séu haldlaus rök fyrir því að mark-
aður sé fyrir hvalaafurðir í Japan.
Ekkert hvalkjöt hafi komið inn í
landið héðan frá
Íslandi. Hann
vitnar þar í opin-
berar tölur frá
því í maí. „Af
þeim 1500 tonn-
um af afurðum
sem Kristján
Loftsson verk-
aði 2009 eru enn
rúmlega 1100
tonn í frysti hér á
landi. Það sýnir
hversu tregur japanski markaður-
inn er.“ Árni gengur svo langt að
spyrja hvort kaupandinn í Japan sé
Kristján Loftsson sjálfur.
Mótmælaaðgerð í Rotterdam
Fréttablaðið leitaði til Kristjáns
varðandi útflutningstölur Hagstof-
unnar. Hann vísaði á fyrri ummæli
sín um málið og baðst undan því að
ræða hvalveiðarnar í smáatriðum.
Ástæðan er að hans sögn að allar
upplýsingar sem hann láti frá sér
séu afbakaðar í fjölmiðlum og þeim
beitt gegn fyrirtækinu af andstæð-
ingum hvalveiða.
Kristján benti á nýlegt dæmi
þegar hópur frá umhverfissam-
tökunum Green-
peace réðst um
borð í japanskt
flutningaskip i
Rotterdam og
hlekkjaði sig
fastan. Krafa
hópsins var að
sjö gámum af
hvalkjöti yrði
skipað í land.
Hafnaryfirvöld
létu undan en í
gámunum voru 140 tonn af hval-
kjöti. Kristján setur stórt spurn-
ingarmerki við gæsluna í höfninni.
„Það er ekkert endilega gefið að
þessir náungar séu bara með mót-
mælaskilti á sér. Það hafa dæmin
sannað í gengum tíðina,“ segir
Kristján en tveimur hvalveiðibát-
um var sökkt í Reykjavíkurhöfn
árið 1986 af náttúruverndarsam-
tökunum Sea Shepherd.
Rök Greenpeace voru að Íslend-
ingar hundsuðu CITES-sáttmálann,
sem kveður á um takmarkanir við
sölu á afurðum af villtum dýrum.
Evrópa og hvalveiðiráðið
Í umsögn framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins um aðildarum-
sókn Íslands, sem birt var 24. febrú-
ar, segir: „Nauðsynleg skref verður
að stíga að því er varðar vernd-
un sjávarspendýra.“ Enginn getur
velkst í vafa um þýðingu þessa.
Aðild Íslands að ESB og hvalveiðar
eru eins og olía og vatn. Annað úti-
lokar hitt. Álíka skýr lína er innan
stjórnmálaflokkanna til hvalveiða.
Hún mótast fyrst og síðast af því
hvort ESB-aðild er talin æskileg.
Í fréttaskýringu um Evrópumál,
sem birtist í Fréttablaðinu á mið-
vikudag, kom fram að Samfylking-
in væri að miklu leyti einangruð í
afstöðu sinni til aðildar eftir vend-
ingar síðustu vikna í íslenskum
stjórnmálum. Bardagalínur á vett-
vangi stjórnmála virðast þær sömu
hvað hvalveiðar varðar.
Ekki skýrðust línur á ársfundi
Alþjóðahvalveiðiráðsins sem lauk
í Marokkó fyrir skemmstu. Miðl-
unartillaga lá fyrir fundinum um
að leyfa takmarkaðar hvalveiðar í
atvinnuskyni. Tvær fylkingar tók-
ust á um málið; þau ríki sem hlynnt
eru sjálfbærum hvalveiðum og þau
sem eru þeim andvíg nema í tilfelli
frumbyggjaveiða. Ekki náðist lend-
ing og málinu var frestað til næsta
fundar. Tómas H. Heiðar, aðal-
fulltrúi Íslands í ráðinu, telur að
árangur hafi þó náðst. Hann sagði
í viðtali við RÚV að gagnkvæmur
skilningur hefði aukist og virðing
fyrir mismunandi sjónarmiðum
innan ráðsins.
Sjálfbærni og hvalaskoðun
Langreyðarstofninn við Ísland er í
kringum tuttugu þúsund dýr, sam-
kvæmt talningum á svæðinu við
Ísland og Austur-Grænland. Veið-
ar á 150 langreyðum hafa því engin
áhrif á stofninn og veiðarnar eru
sjálfbærar í huga hvalveiðisinna.
Andstæðingar hvalveiða benda á
að sjálfbærni byggi á því að mæta
þörfum nútímans án þess að ganga
á möguleika framtíðarinnar. Þeir
sem reka fyrirtæki í hvalaskoðun
vilja meina að veiðarnar séu ógn
við ferðaþjónstu á Íslandi og gangi
ekki síst á augljósa hagsmuni þeirra.
Hins vegar gengur hvalaskoðunar-
fyrirtækjum ágætlega og sífellt
fjölgar viðskiptavinum þeirra, að
því er virðist.
Tölur um ferðamannastraum til
landsins, og nokkuð stöðug fjölg-
un gesta í hvalaskoðun, benda til
þess að hvalveiðar hafi ekki eins
skaðleg áhrif og margir óttast. Ef
áhrifin eru þá nokkur.
Þegar þetta er dregið saman,
skoðun þjóðarinnar á hvalveiðum
og ástand stofnanna við landið,
velgengni ferðaþjónustufyrirtækja
og að afurðir seljast, verður vart
komið auga á annað en að veiðarn-
ar séu eðlileg nýting á auðlind.
Á hinn bóginn skal ekki gert lítið
úr því að tugmilljónir manna hafa
andstyggð á veiðum sjávarspendýra.
Ástæðan er ekki áhyggjur af ferða-
þjónustu eða af markaðsmálum í
Japan. Sjálfbærni veiðanna kemur
þar heldur ekki mikið við sögu.
Rökin eru kannski ekki ósvipuð og
hjá þeim sem leggjast gegn skot-
veiðum á hrossagauk og lóu. Sem
eru þó stundaðar í stórum stíl.
Vel gengur að selja hval
HVALSTÖÐIN LIFNAR Hvalur 9 kom með fyrstu tvö dýrin á vertíðinni í ár á miðvikudag. Hvalur 8 er einnig að veiðum. Sjö dýr voru komin á land á föstudag en skipin voru þá
frá veiðum vegna brælu á miðunum. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Nýjasta skoðanakönnun Capacent á skoðun landsmanna á hvalveiðum
sýnir að tveir þriðju hlutar eru fylgjandi atvinnuveiðum. Könnunin var unnin
fyrir Sjávarnytjar. Tæp tuttugu prósent aðspurðra voru andvíg veiðunum en
þrettán prósent tóku ekki afstöðu. Þessar niðurstöður ættu ekki að koma
á óvart þar sem þær eru samhljóða öðrum skoðanakönnunum sem hafa
verið gerðar um hvalveiðar síðustu árin.
Í sömu könnun var spurt hvort menn teldu að hvalveiðar í atvinnuskyni
myndu bæta eða skaða ímynd Íslands erlendis. Fjörutíu prósent aðspurða
töldu að veiðarnar hefðu skaðleg áhrif á ímynd Íslands. Um sextíu prósent
töldu að veiðarnar hefðu jákvæð áhrif á atvinnuástandið í landinu og á
efnahag þjóðarinnar.
Meirihluti fylgjandi veiðum
Svavar
Hávarðsson
svavar@frettabladid.is
ÁRNI FINNSSON
KRISTJÁN
LOFTSSON