Fréttablaðið - 05.07.2010, Page 16

16 5. júlí 2010 MÁNUDAGUR
Klukkan 6 að morgni 25. febrúar 2001. Ég lyfti sænginni, ætl-
aði að taka son minn upp eins og
vanalega en áttaði mig á að hann
var ekki þarna. Hann lést kvöld-
ið áður á barnadeild LSH, 14 mán-
aða gamall. Ég var bara ekki búin
að meðtaka það þennan morgun en
hef margoft vaknað kl. 6 síðan og
óskað þess að ég gæti tekið hann
upp bara einu sinni enn því bros-
ið og kátínan var ólýsanleg alveg
sama hversu dagurinn á undan
var erfiður. Minningin um hvernig
hann tók á móti nýjum degi hefur
m.a. gert mér kleift að lifa þetta
af.
Nú nýverið bárust fregnir af því
að gera eigi rannsókn á því hversu
algengir skaðar eru af völdum mis-
taka (læknamistaka) inni á sjúkra-
húsunum, LSH og FSA (eða algengi
slysa inni á sjúkrahúsum eins og
ég vil kalla það). Ég lá einmitt á
sjúkrahúsi þegar ég las í Frétta-
blaðinu 2. júní s.l. (bls. 2) að „gera
má ráð fyrir að allt að 200 einstakl-
ingar látist ár hvert af völdum mis-
taka“ (fleiri en í umferðarslysum
og sjóslysum til samans). Það fór
hrollur um mig í sjúkrarúminu.
Það er eflaust hættuminna að fara
í gegnum Detox Jónínu Ben. Mér
finnst fjölmiðlar bregðast lands-
mönnum nú eins og í umræðum um
fjármálakerfið, þeir greina ekki
hvað er aðalatriði og hvað er auka-
atriði og láta flækja sig í umræð-
um um aukaatriði eða þagga niður
það sem skiptir mestu að halda á
lofti. Umræðan um læknamistök
hefur komið nokkrum sinnum upp
en ávallt kafnað af einhverjum
ástæðum. Heilbrigðisstarfsfólk
þorir ekki að tjá sig.
Rannsóknarskýrsla Alþingis
fjallar þó nokkuð um siðleysi og
hjarðhegðun, sem ég er sannfærð
um að sé til staðar í heilbrigðis-
kerfinu líkt og í fjármálakerfinu.
Vonandi höfum við lært af efna-
hagshruninu og rannsóknarskýrsl-
unni.
Í Fréttablaðinu þann 3. júní
s.l. (bls. 12) er fjallað um að stað-
ið hafi til í mörg ár að gera þessa
rannsókn um mistök í heilbrigðis-
kerfinu, en fjármagn ekki fengist
til þess. Staðan virðist enn vera sú
sama. Eina fagstéttin sem sýnir
stuðning í verki með fjárframlagi
er Félag íslenskra hjúkrunarfræð-
inga sem ég er ákaflega stolt af
sem hjúkrunarfræðingur. Nú spyr
ég hvað ætla aðrar fagstéttir í heil-
brigðisþjónustu að gera? Læknar,
lyfjafræðingar, ljósmæður, sjúkra-
liðar, sjúkraþjálfarar, iðjuþjálfar,
meinatæknar, lífeindafræðingar,
sálfræðingar, geislafræðingar og
allir aðrir sem teljast til heilbrigð-
isstétta jafnvel háskólakennarar?
Mig mundi langa til að sjá
opinber viðbrögð, sjúklingar og
aðstandendur sjúklinga sem nú
liggja á sjúkrahúsum eru vænt-
anlega að bíða í ofvæni eftir við-
brögðum. Nú er tækifæri til að
byrja strax að byggja upp traust,
niðurstaða rannsóknarinnar mun
eflaust kalla á viðbrögð en það
verður erfitt að trúa þeirri fag-
stétt sem ekki sýnir sig núna í
þessu alvarlega máli. Fyrir mig er
það kjaftshögg að ekki skuli fást
fjármagn í þetta og ég geri ráð
fyrir að aðrir sem hafa orðið fyrir
skaða vegna mistaka í heilbrigðis-
kerfinu finni til svipaðra tilfinn-
inga. Ráðherrar, Alþingi og heil-
brigðisþjónustan eiga að tryggja
að þessi rannsókn verði gerð og
sýna að þetta komi þeim við, ekki
síður en þegar ákveðið var að ráð-
ast í Rannsóknarskýrslu Alþingis
sem þó fjallar eingöngu um fjár-
hagslegt tjón. Get ég treyst heil-
brigðiskerfinu fyrir lífi mínu og
minna nánustu? Nei, reynsla mín
segir mér það og viðbragðaleysi
læknastéttarinnar og yfirvalda
tekur undir það „hástöfum“.
Ár hvert er tugum milljóna varið
í slysavarnir, vonandi er komið að
slysavörnum í heilbrigðiskerfinu.
Ég persónulega hef orðið fyrir
fleiri en einu alvarlegu atviki, ekk-
ert þeirra er til sóma fyrir lækna-
stéttina né heilbrigðiskerfið. Það
er ekki traustvekjandi að Land-
læknir/læknar munnhöggvist út
í heilsutengda starfsemi (Detox
Jónínu Ben) sem heyrir ekki undir
starfsemi Landlæknis á sama
tíma og látið er hjá líða að taka
fast á svo alvarlegum málum sem
læknamistök eru. Tuttugu milj-
óna styrkur var veittur til rann-
sókna á hrossapestinni í gær þann
15. júní. Það þarf mun minna fjár-
magn til að rannsaka þessa pest
(læknamistök) sem verður fjölda
manns að bana eða veldur örkuml-
um. Ég þekki til of margra dæma
til að þegja um þetta. Við gætum
kannski kallað þetta „hrossalækn-
ingar“ á sjúkrahúsum og séð til
hvort peningarnir komi.
Ég skora á fleiri til að skrifa og
tjá sig opinberlega, sérstaklega
þá sem orðið hafa fyrir skaða og
heilbrigðisstarfsmenn sem þekkja
til slíkra atvika. Það þarf mikinn
kjark til en mikið er í húfi. Við
verðum sem þjóð að meta mannslíf
meira en þetta og sýna það í orði
og verki. Yfirvöld verða líka að
gefa tóninn í þeim efnum. Þá fyrst
getum við farið að tala um að við
séum á réttri leið.
Get ég treyst heilbrigðiskerfinu fyr-
ir lífi mínu og minna nánustu? Nei,
reynsla mín segir mér það og við-
bragðaleysi læknastéttarinnar og yfir-
valda tekur undir það „hástöfum“.
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg
um málefni líðandi stundar. Greinar og bréf skulu vera stutt og gagnorð.
Tekið er á móti efni á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu
Vísis, þar sem finna má nánari leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni
birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum miðlunum að hluta eða í heild.
Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til að stytta efni.
Síðastliðinn vetur kynntu sveitar félögin Bláskógabyggð
og Grímsnes- og Grafningshrepp-
ur nýja tilhögun á sorpmálum
og komu breytingarnar til fram-
kvæmda í byrjun þessa árs.
Reynt var að kynna breytingarn-
ar vel, svo að þær kæmu fólki ekki
í opna skjöldu. Ekki skal dæmt um
hvort sú kynning hefur verið full-
nægjandi. Með þessum orðum er
reynt að koma nokkrum atriðum
málsins til skila.
Urðunarstaðnum á Kirkjuferju-
hjáleigu (í Ölfusinu) var lokað á
síðasta ári. Við það margfaldað-
ist kostnaður sveitarfélagsins við
sorpurðun, enda þarf að aka öllu
sorpi sem á að urða í Álfsnesið.
Akstur með sorp til urðunar varð
því margfalt dýrari enda lengdist
akstursleið sorpbifreiða um 150-
200%.
Sveitarstjórn hefði getað látið
aukinn kostnað vegna sorpmála
fara yfir á eigendur fasteigna og
fyrirtækja í Bláskógabyggð, án
þess að gera nokkuð annað og hefði
þá kostnaður hvers eiganda fast-
eigna orðið afar mikill.
Í stað þess var gerð breyting
á sorpmálum. Áhersla var lögð á
að flokka sorpið og sett voru tvö
sorpílát við hvert heimili. Sorp-
eyðingargjöld voru lækkuð en ný
sorphirðugjöld voru lögð á alla
íbúa sveitarfélagsins og fyrirtæki.
Þetta olli mikilli hækkun á sorp-
gjöldum íbúanna en skilningur
íbúa hefur verið góður og flestir
sáttir við orðinn hlut.
Sveitarstjórn vildi sýna sumar-
húsaeigendum sanngirni og ákvað
því að láta sorphirðuna vera val
hvers félags sumarhúsaeigenda.
Samkvæmt reglugerð eiga félög
sumarhúsa sem í eru tuttugu eða
fleiri bústaðir rétt á að fá til sín
sorpílát og hirðingu. Mörg félög
sumarhúsaeigenda hafa þegar
óskað eftir og fengið ílát og
greiða þann kostnað sem af því
hlýst. Margir hafa ekkert aðhafst,
virðast hafa viljað bíða og sjá til.
Framkvæmdastjóri Landssam-
bands sumarhúsafélaga hefur
verið mjög ósáttur við ákvörðun
sveitarstjórnar Bláskógabyggð-
ar og Grímsness- og Grafnings-
hrepps. Hann gerir kröfu um að
sveitarstjórn fari að reglugerð og
setji upp sorpílát fyrir sumarhúsa-
hverfi þar sem bústaðirnir eru 20
eða fleiri. Auðvitað er hægt að
verða við því, en þá má búast við
að kostnaður af sorphirðu verði
mikill fyrir sumarhúsaeigendur.
Er það vilji allra sumarhúsaeig-
enda? Sumir eru sjaldan í bústöð-
um sínum en kostnaðurinn verð-
ur eðlilega að jafnast á alla. Mér
finnst mikilvægt að formaður
stjórnar Félags sumarhúsaeigenda
beri hag allra sumarhúsaeigenda
fyrir brjósti en hangi ekki bara í
reglum reglnanna vegna. Það getur
stundum verið andstætt hagsmun-
um sumarhúsaeigenda. Ég hvet fólk
til að kynna sér málin vel, áður en
frekari kröfur verða gerðar.
Þegar breytingar eru gerðar má
alltaf vænta þess að margt megi
betur fara. Nú hefur verið ákveðið
að allir geti farið með heimilissorp
á gámastöðvarnar hvenær sem er
sólarhringsins. Op hefur verið sett
á hliðin þannig að alltaf er hægt að
losa sig við heimilissorpið. Vonir
standa til að með þessari lagfær-
ingu geti fólk betur sætt sig við
áorðnar breytingar á sorpmálum
sveitarfélaganna.
Ég bendi á að fasteignagjöld
húsa og lóða eru tekjustofn sveit-
arfélaga skv. lögum. Ef ég á t.d.
sumarhús í Reykjavík þá þarf ég
að greiða fasteignagjöldin af því
húsi. Ég þarf líka að greiða vatns-
gjöld, frárennslisgjöld og sorp-
hirðugjöld. Þar er enginn afslátt-
ur gefinn jafnvel þótt ég nýti húsið
mitt lítið sem ekki neitt. Þetta þarf
að hafa í huga, fasteignagjöld eru
ekki þjónustugjöld heldur tekju-
stofn allra sveitarfélaga hvar sem
húsin eru staðsett, í Reykjavík,
Kópavogi, Garðabæ eða á lands-
byggðinni.
Sumarhúsabyggðir eru mikil-
vægur þáttur í samfélagi Upp-
sveitanna. Fólksfjölgun á sumrin
í Bláskógabyggð er mikil, enda fá
sumarhúsin meiri notkun og fólk
nýtur hér náttúrunnar og veður-
blíðu. Gestum sveitarfélagsins á
að líða vel hér og við reynum að
leggja okkar af mörkum svo það
geti orðið.
Aðhaldssemi í fjármálum og
ábyrgð skiptir mjög miklu máli. Ég
vona að sátt og samlyndi verði milli
sveitarstjórnar og sumarhúsaeig-
enda um sorpmál og að sjónarmið
allra verði virt. Engin mannanna
verk eru óumdeilanleg né endan-
leg og sjálfsagt er að skoða breyt-
ingar í ljósi reynslunnar.
Ég óska öllum gleðilegra daga
hér í Bláskógabyggð með von um
að þessi orð mín geti aukið skiln-
ing fólks og verið eitt skref í átt til
sáttar um framkvæmd sorpmála í
sveitarfélaginu.
Sumarbústaðir og sorphirða Áskorun gegn þöggun
í heilbrigðiskerfinu
Umhverfismál
Drífa Kristjánsdóttir
oddviti Bláskógabyggðar
Heilbrigðismál
Auðbjörg
Reynisdóttir
hjúkrunarfræðingur og
móðir