Fréttablaðið - 25.10.2010, Blaðsíða 18

25. OKTÓBER 2010 MÁNUDAGUR2 ● fréttablaðið ● híbýli og viðhald
Umhverfis hús við Sigtún í
Reykjavík er eftirtektarverð
girðing. Þar svífa svanir um
heiðloftið blátt og elta hver
annan. Bjarney Jónsdóttir, íbúi
í húsinu, kann söguna bak við
listaverkið.
„Það var faðir minn, Jón Bjarna-
son trésmiður, sem teiknaði girð-
inguna. Hann var Reykvíkingur,
fæddur 1888 og hafði sem ungl-
ingur lært teikningu hjá Stefáni
Eiríks syni myndskera. Hann dund-
aði alla tíð við teikningu og list-
málun þegar tími gafst frá störf-
um,“ byrjar Bjarney Jónsdóttir
frásögn sína þegar forvitnast er
um tilurð grindverksins kring um
hús hennar.
Bjarney hefur átt heima í húsinu
frá 1950 ásamt manni sínum, Ein-
ari Elíassyni vélstjóra, og nú býr
dóttir þeirra í kjallaranum. „Við
byggðum húsið sjálf ásamt föður
mínum og fluttum inn í það hálf-
byggt því þá var ekki mikið um
lán í bönkum og það var kannski
ágætt. Svo var girðingin sett upp
tíu árum seinna. Faðir minn teikn-
aði upp skapalónið af fuglunum og
fékk sér járn til að smíða þá úr.
Maðurinn minn hjálpaði honum
að sjóða grindverkið saman með
logsuðutæki en til að gera það end-
ingarbetra fóru þeir með það í raf-
suðu í Vélsmiðjuna Héðin. Svo var
það sett í galvaniseringu og síðan
borin á það rauð skipamenja sem
grunnur. Eftir það var það málað í
þeim litum sem það er í núna.“
Vegna hins góða frágangs í upp-
hafi hefur grindverkið aldrei ryðg-
að neitt að ráði, að sögn Bjarneyj-
ar en það hefur verið málað reglu-
lega. „Eitt sinn var ég að búa mig
í að mála þegar nágrannakona mín
kom að mér og spurði hvort ég ætl-
aði nokkuð að fara að breyta litun-
um? Hún vildi fyrir alla muni hafa
þá eins og þeir voru. Sjálfri fannst
mér þetta dálítið skrautlegt þegar
það var sett upp fyrst og var svona
allt öðru vísi en allstaðar í kring.
En nú vildi ég ekki hafa það öðru-
vísi.“
Húsið er hvítt með rauðu þaki
og bláum gluggum með rauðum
línum neðan við. Þegar haft er orð
á að fánalitirnir séu ráðandi brosir
Bjarney. „Já, pabbi var þjóðlegur
í hugsun. Hann valdi litina á húsið
og við höfum haldið þeim. Það var
líka meiningin hjá honum að hafa
grindverk meðfram tröppunum en
þá þurfti að safna fyrir öllum hlut-
um og hann var orðinn svo fullorð-
inn að það komst aldrei upp. Hann
var samt búinn að teikna það og
drögin eru til. Þau sýna par í þjóð-
búningum að dansa upp tröppurn-
ar. Ég held að hann hafi fengið hug-
myndina þegar hann vann við end-
urbætur í Laugarnesskóla. Þar sá
hann myndirnar af börnunum sem
eru í handriðinu meðfram stigan-
um. Þær eru eftir Ásmund Sveins-
son sem var nágranni okkar hér í
Sigtúninu.“ - gun
Heimasmíðað grindverk með
svönum á flugi við Sigtún
„Sjálfri fannst mér grindverkið dálítið skrautlegt þegar það var sett upp fyrst og var svona allt öðru vísi en allstaðar í kring en nú
vildi ég ekki hafa það öðruvísi,“ segir Bjarney Jónsdóttir. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Fánalitirnir hafa alltaf prýtt húsið því fyrir neðan bláa gluggana eru rauðar rendur.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Nú er samkvæmt íslensku dagatali komin vetur á Fróni og því til sönn-
unar hefur snjór tekið að falla og frost bitið í kinnar. Sumarið var óvenju
gott ræktunarsumar og haustið milt. Því má enn finna fagurlita berja-
klasa, nýpur og fræ hangandi utan á greinum trjáa og runna, fuglum og
mönnum til gleði og gagns.
Fyrir garðeigandann eru mörg verk sem hentar að
framkvæma á haustin og fram í fyrstu vetrardag-
ana. Sé jörð frostlaus má enn pota niður
síðbúnum haustlaukum á útsöluverði úr
næstu gróðrarstöð. Pottar, ker og önnur
ílát sem ekki þola frost þarf að flytja
inn. Einnig þarf að flytja til plöntur
sem ekki þola frost, til dæmis rósmar-
ínrunnann úr kryddjurtabeðinu.
Fyrstu vetrarverkin snúa þó fyrst og fremst að skýlingu. Tilvalið er
að nýta lauf og aðra visnaða plöntuhluta í þekjur í beðum, til dæmis yfir
fjölæringa eða aðrar viðkvæmar plöntur og rætur.
Í snjónum hafa plönturnar gott skjól og einangrun. Þar sem honum
er ekki alltaf til að dreifa, til dæmis á Suðurlandi, getur vetrarskýling
gert gæfumuninn þegar plöntur standa mjög áveðurs og á móti ríkj-
andi vindátt.
Svo kölluð rótarskýling er hvers konar þekja af laufi,
greinum, trjákurli eða hálmi sem sett er ofan á beðin.
Athugið að hreinsa beðin ekki of snemma á vorin. Lauf-
blöð og önnur lífræn þekja skýlir undirliggjandi gróðri
og lífverum moldarinnar. Á haustin þegar lauf tekur að
falla er æskilegt að raka mesta laufið af grassvæðum en
óþarfi er að henda því, frekar að dreifa laufinu í beðin í of-
angreindum tilgangi.
Svo kölluð skjólgerði geta verið úr margvíslegu efni og
oft er hægt að nota þau ár eftir ár. Oftast eru timburstaur-
ar reknir í jörðu og klæðning fest á milli. Æskilegt er að
hafa klæðningu ekki allt of þétta enda má gjarnan leika
um plönturnar einhver vindur. Einnig geta of þéttar skjól-
grindur valdið því að vindurinn brotnar ekki heldur steyp-
ir sér yfir þær.
Skjólhlífar eru oftast gerðar úr timburhælum og klædd-
ar með striga, til dæmis hið hefðbundna ,,indjánatjald” það
er þegar hælum er stungið skáhallt í jörðu og þeir mætast
í toppinn þar sem þeir eru bundnir saman. Utanum er svo
vafið striga, þó þannig að lofti á milli.
Upp úr áramótum er nauðsynlegt að skýling sé komin í
kringum plönturnar en seinnipart vetrar og fram á vor er
hættan á skemmdum mest. Fjarlægja þarf skýlinguna
þegar næturfrostum linnir og frost hverfur úr
jarðvegi.
Lesa má meira um
vetrarskýlingu í bók-
inni „Vinnan í garðin-
um“ og á heimasíðunni
www.horticum.is.
Um vetrarskýlingu plantna
GARÐYRKJA & UMHVERFIÐ
MAGNÚS BJARKLIND GARÐYRKJUFRÆÐINGUR
ÍS
L
E
N
S
K
A
S
IA
.I
S
S
F
G
4
20
40
0
4.
20
08