Sameiningin - 01.03.1888, Blaðsíða 17

13—
a£ sér alla fjötra, sem prestakenningar og biblíulexíur hafa á
það lagt. þessi kenning hefir nú lengi verið hér í aSsigi og
á prjónum, helzt á kapprœSufundum, en nú á hún fyrst aS
byrja fyrir alvöru og opinberlega meS þessum „Menningarfé-
lags“-skap. þeir menn eru aS vísu hér til, sem kalla þetta guS-
leysingjafélag, er sé aS grafa kring um kirkjuna og ofsœkja
hana. En þessa frávillinga menntunarinnar á ekki aS
taka til greina, segja hinir, því þeir sé fullir ineS hégiljur og
liindrvitni. þaS er nú líka komiS upp, aS í „Sameiningunni“
eigi aS vera ein háskaleg lygasetning, sem ekki einungis sví-
virSi alla menn, gjörvallan landsins lýS, hér í Ameríku, heldr
og gjöri Islendinga heima á Islandi svo hrædda, aSþeir þori ekki
aS fiytja vestr. En setningin á aS vera sú, aS hér í Ameríku
sé ríkjandi svo mikil spilling og svo inegnir lestir, aS almenn-
ingr á Islandi geti eigi gjört sér neina hugmynd um slíkt. Og
ein af yfirsjdnurn hinna blaðanna íslenzku hér, einkum „Lög-
bergs“, á þaS aS hafa verið, að þau skuli ekki hafa brotið þessa
lygi á bak aftr. Við þetta hefir veriS gjörS sú athugasemd, að
réttara myndi, aS rita um þetta og þvílíkt í blöSin sjálf og
leiSa þaS fyrir almenningssjónir af þeim, sem fyndist þetta svo
háskalegt, heldr en œpa um þaS í skugganum og fara meS bak-
mælgi. En því hefir veriS svaraS meS því, að blöðin myndE
ekki taka þess háttar ritgjörðir. Og loks varS sú niSrstaSa á
málinu, aS kirkjuritiS væri svo ómerkilegt, að engir myndi hafa
aS nokkru marki það, er í því stœði.
þetta er að eins lítið sýnishora af anda „Menningar-
félagsins“; en þetta er nú líka rétt í byrjan, og framhahliS á
auSvitaS aS koma í stœrra stýl.“
Ritstjóri „Sam.“ hefir rétt í þessu augnabliki því nær engu
hér viS að bœta. það er í fyrsta sinni í sögu hins íslenzka
JijóSflokks síSan liann að nafninu til komst úr heiSni, aS is-
lenzkt félag hafi myndaS verið til þess aS gjöra út af viS krist-
indóminn. Vér vonum, að þó að blöðin á íslandi ekki geti um
neitt annað, sem gjörist meðal Islendinga í Ameríku, þá geti
þau þó urn þessi tíSindi. Og þá væri vert aS gleyma því ekki,
aS þaS eru óskólagengnir íslenzkir bœndr. sem þennan félags-
skap hafa myndaS. þeir eru komnir svo langt,—hér í Ameríku.
vel aS merkja, en ekki á Islandi,—í upplýsing og menntan, og