Sameiningin - 01.11.1900, Blaðsíða 5

149
þeir leggja í sölurnar. Tilslökunin frá þeirra hálfu er sann-
kölluS fórn í kristilegum skilningi.
Heiðr kristnu trúarinnar hjá forfeörum vorum vex, en
minnkar ekki, viö það aö líta á kristnitökumálið eins og dr.
Olsen gjörir í þessu merkilega minningarriti sínu.
Sumar tilgátur höfundarins eru þó, að oss finnst, býsna
djarfar, og hljóta víst að teljast all-vafasamar. Hann les
stundum nokkuð mikið á milli línanna, en ávallt er það skarp-
vitrlega gjört, og lang-oftast er rökfœrsla hans fullkomlega
sannfœrandi.
Höfundrinn telr líklegt, að Gizur hvíti hafi, þá er þeir
Hjalti Skeggjason hétu Ólafi konungi Tryggvasyni því, að
fara til Islands til þess að hjálpa málefni kristninnar þar við,
áskilið sér yfirráð yfir landinu. En oss finnst það fremr ólík-
legt. þessi getgáta er ekki nœgilega rökstudd.—Höfundrinn
vefengir þann vitnisburð Kristnisögu, að enginn úr flokki heið-
ingja hafi þorað að taka til ináls á alþingi til þess að andmæla
þeim Gizuri og Hjalta, og styðr hann þá vefenging sína með
því, að í Islendingabók Ara þorgilssonar sé svo að orði ko.mizt
um þá Gizur, að ,,þat bar frá, hve vel þeir mæltu“, því í
þessum tilfœrðu orðum liggi það, að þeir hafi talað langt um
betr en aðrir. En oss finnst með þessu alls ekki vera gefið f
skyn, að neinir aðrir hafi þá flutt rœður, og að þetta þurfi
ekki neitt meira að merkja en að þeir félagar hafi talað
frábœrlega vel.
Dr. Ólsen segir (á bls. 95), að upp frá því, er kristni
flokkrinn á alþingi 1000 hafði kosið sér Síðu-Hall fyrir lög-
sögumann, virðist allt hafa orðið spakara, kyrrlátara, þeim
megin. þetta er víst alveg rétt. En ef hann í raun og veru
var sá, er lang-helzt hafði staðið fyrir málum hinna kristriu
manna áðr, allt árið næsta á undan, sem höfundrinn líka
heldr fram, og það all-sennilega, hví gætir þá svo lítið áhrifa
hans þeim flokki til spektar fyrr en einmitt nú ?
Áðr en samkomulagið um trúmál þjóðarinnar komst á á
þinginu og meðan ákafinn var mestr hjá hinum tveim and-
stœðu flokkum stofnuðu heiðingjar til mannblóts, í því skyni
að styðja málstað sinn hjá goðum sínum og fá fulltingi þeirra