Sameiningin - 01.08.1905, Síða 11

9i
meiia hlutann til að sldlja sig írá og spila upp á eigin spýtur.
I mörgum kirkjusóknum urðu þeir, sem rneira hlutanum heyrðn
til, útlagar frá fyrrverandi kirkjum sínum og urðu nú að koma
sér upp sérstökum samkomuhúsum, þar sem Unitarar hins
vegargátu notað sér atkvæði sóknarinnar til þess framvegis að
hafa hald á kirkjueigninni. Margir fundu sárt til ranglætis
þess, er hér var í frammi haft, og naumast hefir enn fyrnzt svo
yfir þær œstu sirsauka-tilfinningar, að heitið geti, að þær sé nú
að fullu hjaðnaðar. Á þennan hátt náðu Unitarar til sín 126
Kongregazíónal-kirkjum í Massachusetts.
Veikleiki Únitara hefir verið í því fólginn, að þeir hafa
hafnað öllu annarlegu dómsvaldi. Þegar hundrað menn koma
saman og láta það verða að samþykkt, að skynsernin skuli
vera leiðarljós þeirra, þá þýðir sú samþykkt það í raun og"
veru, að leiðarljós þeirra sé hundrað að tölu. Skynsemi
hvers manns fyrir sig er frábrugðin skynsemi allra hinna. Þa5
er enginn allsherjar mælikvarði fyrir skvnsemina til í heim-
inum, og skynsemin er oft, eins og vér vitum, ambátt hleypi-
dóma, fávizku, ástríðna og siðspillingar. Þegar Frakkland
sagði: ,,ni5r nieð biblíuna!1* — ,,niðr með kirkjuna! “ — ,,niðr
rneð dag drottins!“ — e:i ,,upp með skynsemina!“—, þá var
ekki farið til háskólans í Purís og víðsýnn spekingr þar val-
inn til að vera holdi klædd ímynd skynseminnar. Frakkland
var í nieira samrœmi við stefnu sína, sem þá var ráðandi, en
það sjálft ímyndaði sér, þegar það hitti hina lauslátu leikkmu,
setti hana í hásætið og skoraði á skynsemistrúarmenn að falla
þar fram og veita henni tilbiðjandi lotning. Þeim mönnum,
sem að eins þykjast fara eftir fyrirmælum skynseminnar, er
hætt við að láta leiðast at öðru en skynseminni. Skynsemin
er oft hinn biindasti leiðtogi og enn oftar fjötraðr þræll. Þegar
Unitarar neituðu því, að biblían væri hið opinberaða orð guðs,
og hver maðr fór að láta hugsanir sínar og ímyndanir fá hjá
sér œðstu yfirráðin, þá var ekki nema eðlilegt, að þeir skiftist
í mörg hundruð flokksbrot; og í sannleika varð hver einstak-
lingr trúardeild út af fyrir sig. Það vekr því ekki furðu vora,
þótt þeir afneiti harðlega öllum trúarjátningum, því með þeim
er opiberlega kannazt við ákveðin trúaratriði, og þeir, sem
engu trúa, myndi verðu seinir á sér með að búa til trúarjátn-