Sameiningin - 01.03.1932, Blaðsíða 12

74
þeirra einn. Hundurinn, sem ofan á verSur í áflogunum og nær
beininu, ber það í munninum á afvikinn stað og klórar mold yfir
það, svo það geymist þar til hann vitjar þess aftur.
Dýrunum er það vorkunn, þótt þau rífi hvort af öðru og éti
hvort annað. Þau hafa ekki gáfurnar okkar til að stofna félög og
stýra þemi almenningi sínum til heilla, eins og við þjóðfélögum
okkar.
En hversu miklu lengra erum við mennirnir komnir, að öðru
leyti en því, hvað við kunnum að “fara betur með þaS ?”
Síngirni dýranna kemur fram í mönnunum með mörgum
hætti. Alveg eins og dýrin, hafa flestir menn ákafa eðlishvöt til
þess að sölsa undir sjálfa sig sem mestu þeir orka og njóta þess
einir. Það er samkeppnin. Sumir verða hlutskarpari en aðrir og
fáir hlutskarpastir allra. Þeir, sem í flest beinin ná, eru líklega
ekki hótinu grimmari, en hinir, sem af beinunum missa. Þeir, sem
aldrei komast yfir nema lítið, eru oft engu síður ágjarnir, en hinir,
sem í meira ná. Það liggur í augum uppi, að ef hér á eitthvað að
breyta til, þá verður það ekki gert með lögum, heldur með breyt-
ingu eðlishvatanna sjálfra.
Ekki eru gæðin, sem flogist er á um, fjármunir einir saman,
eður auðlegð. Mannvirðinga-hnossin eru bitbein engu minni. Flest-
um mönnum kippir meira eður minna í kyn páfugla. Smátt má
það mannfélag vera, ef ekki bólar þar á mannjöfnuði og öfund
undir niðri. Vaxi einhver að virðingu, verður hann fyrir illgirni
annara. Af þeirri rót er runninn ójöfnuður mestur í mannfélaginu.
Þaðan stafa einvígin í félagslífinu, flokksfylgið og flokkshatrið.
Það eru áflogin um efstu sætin, hvort sem menn gera sér grein fyr-
ir því, eður ekki, sem valda að miklu leyti óláni okkar i allri sambúð
og félagslífi, bæði í smáum félögum og stórum, bæði í ríki og
kirkju. Ekki heldur breytist það nema með breyttum hvötum sál-
arlífsins.
Þá er dýrslund mannsins ekki sízt augljós í því, hve óstöðv-
andi ástríðu menn hafa til þess, að drotna h'verir yfir öðrum.
Úti á dýramörkinni er ekki um að tala. Þar bítast dýrin unz eitt
lætur undan öðru. Eins er með tömdu dýrin. Þegar ókunnugir
hanar hittast, byrja þeir æfinlega á því að berjast, og halda áfram
þangað til annarhvor lætur undan og flýr. Fyrir hönunum virðist
ekki vaka annað en það, að höndla þá ánægju, að vita sjálfan sig
hinum hananum meiri. Svipað er það í mannfélaginu. Þeir -börð-
ust, kapparnir, förðum, með sverðum sínum, oftast til þess eins að
“reyna með sér.” Það höfum vér löngum kallað “frægð” og
“hreysti.” Enn eru menn.að þessu, þó önnur noti þeir stundum