Sameiningin - 01.05.1927, Síða 8

134
Óðar en fundur var settur, stóÖ upp Wilson forseti
og las hátt fyrsta uppkast sáttmálans um bandalag
þjóðanna, og útskýrði hann grein fyrir grein. Það var
örlagaþrungin stund í sögu mannkynsins. Svo liefir
sjónarvottur skýrt frá, að bæði rödd og hreyfingar for-
setans hafi .borið þess vott, að liann hafi verið ])ess víss-
vitandi, að aug-u veraldarinnar, mannkynssögunnar og
ókominna alda horfðu þá á hann. Það var krýningar-
dagur Wilsons forseta; eftir friðarþingið beið hans ekki
annað en ósigur og auðmýking. Þrátt fyrir ömurleg
afdrif Woodrow Wilsons og stefnu hans í alþjóðamálum
hjá hans eigin þjóð, stendur sú staðreynd, að Woodrow
Wilson á heimurinn að þakka Þjóðbandalagið og þá
blessun alla, er mannkyninu hefir fyrir það fallið í
skaut. Hugmyndin var upphaflega ekki síður komin
frá Bretum, og á fundinum .sátu margir þeir, er engu
síður en Wilson báru fyrir brjósti friðarstefnuna—svo
sem þeir Ceeil, Smuts og Bourgeois—, en AVilson einn
hafði bæði vilja og vald til þess að neyða friðarþingið til
þess að gera .stofnun Þjóðbandalagsins óaðskiljanlegan
hluta friðar-sáttmálans. Frá því fékst Wilson ekki til
að víkja hársbreidd; og hann hafði sitt frarn. Banda-
lagið er minnisvarði Wilsons forseta, og fyrir því lætur
mannkynið minningu hans aldrei glatast.
Engin mannleg stofnun he'fir, fyr eður síðar, átt
jafn-miklum vinsældum að fagna, né heldur við jafn-
mikla óvild að etja, og Þjóðbandalagið. Ótal miljónir
manna skoða það sem vonarstjörnu á skýjuðum himni
mannlífsins; en margir líta og Bandalagið fyrirlitning-
araugum. Þrír eru aðallega flokkar þeirra manna, sem
fyrirlíta Bandalagið og hafa ýmugust á viðgangi þess.
Það eru, í fyrsta lagi, þeir, sem 'fast halda við hina
gömlu trú á alger yfirráð ríkisins og réttmæti bolmagns-
ins; í öðru lagi þeir, sem trúa því, að engar umbætur geti
átt sér stað og búast við bráðu hruni siðmenningarinnar
og eyðing mannfélagsins á voveiflegan hátt; og í þriðja
lagi eru bráðlyndir byltingamenn, sem stórreiðir eru
Bandalaginu fyrir það, að það gerist ekki í einni svipan
það yfirvald, sem hálshöggvi það alt, sem þeim er í nöp
við. svo sem þjóðræknis-vitund og stóriðnað.