Sameiningin - 01.07.1913, Page 7

i35
utan svæði skynseminnar. Yantrúin telr það lieimsku
eða óvit að fara eftir nokkru öðru en skynseminni í ráð-
stöfunum fyrir lífi sínu; en að dómi Jesú er það lieimska
að láta skynsemina vera þar einráða. Yantrúin dregr í
því sambandi fjöðr yfir það, að maðrinn liefir meðferðis
og í sér það, sem heitir samvizka. En Jesús tekr í raun-
inni nálega eingöngu tillit til samvizkunnar, þá er hann
hirtist hér á sjónarsviði heimsins og fer að flytja almenn-
ingi boðskap sinn; og það að taka ekki tillit til þess, sem
samvizkan heimtar eða segir, þykir honum ömurlegt óvit,
hrópleg heimska. 1 gegnum bihlíuna alla gengr guðleg
yfirlýsing um það, að vantrúin sé heimska. 1 gamla testa-
mentinu miðju stendr: „Heimskinginn segir í lijarta sínu:
Enginn guð.“ Með þeirri yfirlýsing byrja tveir af
Davíðs isálmum—sá f jórtándi og fimmtugasti og þriðji—,
og framhaldið samhljóða nálega orði til orðs allt til enda
í hvorumtveggja sálminum. Frá guðlegu sjónarmiði
skoðað er engin heimska eins stór og þetta efsta stig allr-
ar vantrúar: sú ímyndan, að enginn guð sé til. Því nær
sem einliver maðr kemst þessu œðsta — eða réttara sagt
dýpsta—stigi allrar vantrúar, því heimskari er hann að
dómi heilagrar ritningar. Þegar nndir eins í gamla testa-
mentinu er mikið talað um vizku eða vísdóm einstakra
manna; og sé að gáð, verðr ljóst, að með þeim orðum er
ótt við það hið sama sem vér venjulega nefnum trú—lif-
andi trú á guð og hið opinberaða orð hans. Þeir menn,
sem beygja hyggjuvit sitt, hjarta sitt og vilja sinn nndir
það, er guð boðar eða lætr boða í orði opinberunar sinn-
ar, eru vitrir menn kallaðir. Þeir, sem ekki gjöra það, eru
kallaðir heimskingjar, liversu hvassan skilning sem þeir
annars hafa, hversn lærðir og hversu miklir gáfumenn
sem þeir kunna að vera. Hið sama gengrí gegnumnýja
testamentið. Frelsarinn og postular lians staðfesta gamla
testamentið í þessu atriði einsog í öllu öðru. Þeir ganga
reyndar að því vísn, að vantrúin kalli sína kenning
heimsku. En öllum, sem þeir eru við að tala, segja þeir,
að óhætt sé í þeim skilningi að vera heimskr. Hið heimsku-
lega guðs sé mönnum vitrara. „Orð krossins er“—segir
Páll—„þeim heimska, er glatast, en oss, sem hólpnir verð-
um, er það kraftr guðs.“ Og svo tilfœrir hann þessa